Het skelet

• Biologie
• Secundair onderwijs

Deel 2

Organismen vertonen reacties op prikkels uit hun omgeving

Hoofdstuk 2: bewegingen door spierwerk 

Deze les valt onder deel 2 in ons leerwerkboek (Bio Naturalis) onder hfdst. 2 

0

lesonderwerp

Belangrijke woorden die de lln zeker moeten vernoemd hebben: skelet, beenderen, beweging, gewrichten

skelet en gewricht

Lesverloop

Voorgaande les:

• reacties op prikkels (prikkel, reactie, effectoren)
• belang van spierstelsel
• soorten spieren (willekeurige, onwillekeurige, bouw) 

Deze les:

• bouw en functies skelet
• gewricht
• (uitbreiding): botaandoeningen 

Het skelet

Leerkracht legt volgende dia's uit met behulp van 3D model van het skelet via Anatomietool.org 

Het skelet

• geraamte  
• botten of beenderen
• 3 delen (hoofd, romp en ledematen) 
• 206 botten 

Een ander woord voor skelet is geraamte

Dit bestaat uit botten en beenderen

De Romp is het middelste gedeelte van ons lichaam 

Ledenmaten (armen en de benen)  

De beenderen

Romp

• schoudergordel (sleutelbeen en schouderblad) 
• borstkas (borstwervels, ribben en borstbeen)
• bekken (heupbeenderen en heiligbeen) 
• wervelkolom (alle wervels)

De beenderen

Hoofd

• schedel
• kaakbeenderen (onderkaak en bovenkaak) 

De schedel samen met het hersenvocht beschermt onze hersenen.

Kaakbeenderen zorgen voor dat we kunnen kauwen en articuleren.

De beenderen

• opperarmbeen
• spaakbeen
• ellepijp
• handwortelbeentjes
• middenhandsbeentjes
• vingerkootjes

De beenderen

• dijbeen
  
• knieschijf
• scheenbeen
• kuitbeen
• sprongbeen
• hielbeen
• voetwortelbeentjes
• middenvoetsbeentjes
• teenkootjes 

Het dijbeen = één van de grootste botten in ons lichaam

Soorten beenderen

• lange beenderen
• korte beenderen
• platte beenderen 
• onregelmatige beenderen 

Lange beenderen of pijpbeenderen : beenderen die langer zijn dan dat ze breed zijn (meestal in de ledematen)

Korte beenderen: beenderen zie breder zijn dan dat ze lang zijn

Platte beenderen: beenderen die zeer plat zijn 

Onregelmatige beenderen: beenderen die niet in een bovenvermelde groep niet thuis horen

Anatomiepuzzel

Opdracht voor inoefenen van de botten via app op de gsm

Anatomiepuzzel

• spel
• botten voor beginners
• spelen
• Klaar - GSM OP HOEK BANK

Leerkracht noteert per duo de tijd die ervoor nodig hadden om de puzzel te vervolledigen.

Differentiatie: botten voor experten 

De functies van het skelet

Functies 

• vorm en stevigheid
• bescherming van organen
• vasthechting van spieren (beweging) 
• aanmaken van bloedcellen 
• groei 

Het skelet zorgt ervoor dat we niet als een pudding in elkaar gaan zakken

Voorbeeld van bescherming is de ribbenkast. Deze beschermen de longen en het hart.

Beweging wordt gecreëerd door de samenwerking met de spieren  

Opdracht

Opdracht

• LWB  pg 109: Vul de correcte functies in bij de verschillende zinnen!  

Na het verlopen van de tijd opent de Lk het bordboek en overloopt klassikaal de verschillende antwoorden.

Het gewricht

De beenderen

Verbonden door

• fibreus weefsel of naad (Vb schedelbeenderen)
• kraakbeen (Vb tussenwervelschijven)
• gewrichten (Vb schouder) 

Bij gewrichten denken we automatisch aan de synoviale gewrichten. 

De soort botverbinding bepaalt ook hoeveel we ermee kunnen bewegen

- Bij naden en fibreus weefsel zie je bijna geen beweging (zitten stevig vast aan elkaar)

- Kraakbeen: bedoelt om schokken op te vangen en minimale bewegingen 

- Synoviale gewrichten: het meeste beweging

Bouw

• 2 botten (kom en kop) 
• kraakbeen 
• synoviaal membraam 
• synoviaal vocht of gewrichtsvocht 
• gewrichtsholte
• gewrichtskapsel 
• spieren en ligamenten 

Synoviale gewrichten in het lichaam zijn net overal iets anders, maar de basis is voor elk gewricht hetzelfde. 

In het synoviaal membraam wordt het gewrichtsvocht gemaakt

Spieren en gewrichten zorgen ervoor dat het gewricht kan bewegen en stabiliteit geeft.

Opdracht

Opdracht

• Open tekenprogramma "Paint" op de tablet
• Teken met behulp van vinger of pen een gewricht 
• Benoem de verschillende structuren + geef functie m.b.v. filmpje

Na het verlopen van de tijd opent de Lk het bordboek en overloopt klassikaal de verschillende antwoorden.

Opdracht: botaandoeningen

ICT-opdracht

• Ga naar de website van Youtube
•  Geef in de zoekbalk 'JufDanielle' in
• Open haar youtube kanaal 
• Zoek  naar de playlist 'Pathologie'
• Bekijk de filmpjes over osteoporose (nr.30) en fracturen (nr.37)
• Los de vragen op 

Opdracht: woordzoeker

Opdracht

• Groepjes per 3 of 4
• 17 termen met betrekking tot deze les
• Links naar rechts en omgekeerd
• Boven naar onder en omgekeerd 

Oplossing

Woorden

• rib - knieschijf - ellepijp - voetwortelbeentjes
• dijbeen - opperarmbeen - gewrichtskom - gewrichtskop
• stevigheid - bescherming - kraakbeen - gewrichtsbanden
• gewrichtsvocht - osteoporose - fractuur - spaakbeen - kuitbeen
• D: sleutelbeen - schedel - lange beenderen