6.5: Opslag en afbraak in de lever

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H6 Voeding, vertering & gezondheid

De vorige les

1. Wat doet het alvleessap?
   
   
2. Wat zorgt voor oppervlakte vergroting van de darmen?
   
   
3. Wat is resorptie?

Peristaltiek

• Kringspieren: trekken samen achter de voedselbrok (de kant waar hij vandaan komt).
  
  
• Lengtespieren: trekken samen aan voorzijde voedselbrok (de kant die hij op moet).
  

6.5 Opslag en afbraak in de lever

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de bloedtoe- en afvoer van de lever is 
• Je kunt uitleggen hoe een leverlobje is opgebouwd
• Wat gal is, en hoe het wordt afgevoerd en opgeslagen;
• Hoe de lever verschillende voedingsstoffen verwerkt;
• Hoe de lever afvalstoffen verwerkt.

De lever

• Groot, donkerbruin orgaan => sterke doorbloeding
• Twee aanvoerende bloedvaten: leverslagader (20%+ 0₂ rijk) & poortader (80%+ O₂ arm).
• Poortader: opgenomen voedingsstoffen => lever

Welke bloedvaten gaan naar de lever?

A. Onderste holle ader en poortader

B. Leverader en poortader

C. Bovenste holle ader en leverader

D. Leverslagader en poortader

In welke richting stroomt bloed in poortader?

A. Nier > Lever

B. Lever > Nier

C. Darm > Lever

D Lever> Darm

Is de poortader zuurstofrijk of arm?

Poortwachter

De lever werkt als poortwachter van je lichaam en zorgt ervoor dat schadelijke stoffen uit je voedsel in rondes afbroken

Bouw van de lever

• Groepjes levercellen: leverlobjes
• Deze filteren alle stoffen die binnenkomen via darm
• Elk leverlobje 2 soorten aanvoerend bloedvat en 1 soort afvoerend, welke?
• Welke stof wordt er in de groene buisjes vervoerd?

Gal

• Levercellen maken gal
• Via buisjes gal afgevoerd => deel galblaas & deel 12-VD
  
• Gal: bilirubine + galzure zouten (emulgeren vet)
  
• Emulgeren: grote bolletjes naar klein> groter oppervlak, verteringenzymen werken beter

Bilirubine

Bilirubine wordt gemaakt door milt en lever bij het afbreken van oude rode bloedcellen. Hemoglobine wordt afgebroken, ijzer wordt bewaard de rest wordt bilirubine.

Bilirubine is geel maar wordt door bacteriën in de darm omgezet naar een bruine stof. Dit zorgt voor de kleur van de ontlasting. 

Als je lever niet goed werkt wordt deze stof niet goed afgevoerd en kan je geelzucht krijgen

Geelzucht

Galstenen

Kun je overleven zonder galblaas?

Afbraak rode bloedcellen

• Witte bloedcellen breken rode bloedcellen af: hemoglobine
  
• IJzer => opgeslagen voor nieuwe Hb moleculen
  
• Overig hemoglobine afgebroken => bilirubine

De gal die geproduceerd word door de levercellen word afgevoerd naar de 12 vingerige darm door

A. De galblaas

B. De galgang

C. De galbuis

D. De leverader

Wat is de functie van de lever met betrekking tot gal?

A. Gal verwijderen

B.  Gal maken

C.  Gal opslaan

D. Gal verteren

Verwerking: voedingsstoffen

• Koolhydraten: concentratie glucose 
• Hoge concentratie glucose => insuline => opslag glycogeen
• Lage concentratie glucose => glucagon => glycogeen omzet in glucose

Verwerking: voedingsstoffen

• Aminozuren: bouwstof voor lichaamscellen
• Aanmaak bloedeiwitten (bloedstolling).
  
• Lever kan aminozuren ombouwen tot andere aminozuren => niet-essentiële aminozuren.
• Te veel aminozuren afgebroken => ureum (afgevoerd naar nieren)

Verwerking voedingsstoffen

• Vetachtige stoffen.
• Fosfolipiden => bouwstof voor membranen.
• Cholesterol => bouwstof celmembraan en grondstof voor hormonen.  

Ureum ontstaat door?

1. Het afbreken van aminozuren
2. Het afbreken van giftige stoffen
3. Het koppelen van aminozuren
4. Het afbreken van bilirubine

Ureum bestaat door

A. Het afbreken van giftige stoffen

B. het koppelen van aminozuren

C. het afbreken van bilirubine

D. Het afbreken van aminozuren

Verwerking: gifstoffen

• Gifstoffen afbreken:
• Medicijnen, alcohol en drugs.
  
  
• Afbraak geleidelijk, soms gaat het meerdere malen door de lever.

Welke functies heeft de lever?

Huiswerk

• Paragraaf 6.5: Opslag en afbraak in de lever
  
• Maken opdracht 1, 2, 6 t/m 10

https: