1.5: Nederland op reis 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

https:

https:

1.5: Nederland op reis deel 2

Welke doelen gaan we halen?

Hoe gaan we dat doen?

- Wat is tijd?

- De reis van Nederland

- Opdrachten

Leerdoelen:

- Je begrijpt dat fossielen, steenkool, aardolie, aardgas en zout in de diepere aardlagen van Nederland het bewijs vormen van de reis van ons land door de tijd en over de aardbol.

- Je kunt op een wereldkaart aanwijzen welke reis Nederland over de aardbol heeft afgelegd.

Tijd

Relatieve ouderdom: De volgorde waarin bepaalde gesteenten of fossielen zijn ontstaan. 

Absolute ouderdom: De ouderdom gemeten in jaren.

Hoe meten we tijd?

De aardkorst bestaat uit verschillende lagen gesteente. 

Door combinaties van fossielen die we vinden in sommige lagen, kunnen we zeggen uit welke periode die komen. 

De ene laag kan dan ouder zijn dan de andere laag.

Étretat, Frankrijk

Hoe meten we tijd?

Hoeveel jaarringen heeft een boom? De dikte van de jaarringen zegt iets over het klimaat: droog/nat, warm/koud.

Dit kan ook met oud hout.

Als je dit vergelijkt met andere bomen/jaarringen, weet je ongeveer hoe oud iets is.

Hoe meten we tijd?

In alle gesteente komen radioactieve elementen voor. Die zenden een bepaalde hoeveelheid straling uit, die steeds minder wordt doordat de radioactieve elementen worden afgebroken/langzaam verdwijnen.

Ouderdom bepalen met steenkool en steenzout in de Nederlandse ondergrond, zijn een vorm van:

1. Relatieve ouderdom
2. Absolute ouderdom

Bron 28, blz 20

Geologische tijdschaal is een soort kalender van het ontstaan van de aarde

De tijd is opgedeeld in tijdvakken (denk aan Geschiedenis)

Hoe weten we dit?

1. Steenkool

Toen Nederland een tropisch moeras was:

Planten in moerassen gingen dood -> bleven liggen -> water en slib bovenop de planten -> luchtdicht afgesloten (geen zuurstof) -> niet vergaan -> dikke pakketten samengedrukt tot steenkool

Aantekening

Steenkool

Nederland in het Perm

Hoe weten we dit?

2. Steenzout

Toen Nederland een woestijn was:

Binnenzee -> droog warm klimaat, water verdampt -> zout blijft achter -> dik pakket -> nieuw zand en klei bovenop -> nu zit het in de ondergrond

Aantekening

Fijn dat zout!?

Zeker! 

•  Ons woord salaris is afgeleid van het Latijnse woord salarium, dat zoutrantsoen betekent!
• De totale Nederlandse zoutproductie bedraagt nu zo'n vier tot vijf miljoen ton per jaar. Nederland is daarmee de grootste zoutproducent van Europa en een van de grootste van de wereld.

Wat is denk je het verschil tussen relatieve en absolute ouderdom?

Ouderdom: relatief en absoluut

Oud

Jong

Welk klimaat heeft Nederland NIET gehad?

1. Gematigd zeeklimaat
2. Poolklimaat
3. Tropisch klimaat
4. Woestijnklimaat

Op welke manier wordt absolute tijd gemeten?

1. Jaarringen
2. Fossielen
3. Radioactieve straling

steenkool is ouder dan steenzout

1. Absolute ouderdom
2. Relatieve ouderdom

330 miljoen jaar geleden is steenkool ontstaan

1. Absolute ouderdom
2. Relatieve ouderdom

Fossielen zijn resten van .......in de bodem.

1. planten
2. dieren
3. planten en dieren

Dus, hoe meten we tijd?

1. Fossielen -> relatief
2. Lagen gesteente (bijv. steenkool/steenzout)-> relatief
3. Radio actieve elementen -> absoluut

Aantekening

Aan de slag 

Wat?	Lezen paragraaf 1.5. Maken opdracht 1, 3, 5 en 7
Waar?	Blz. 22/23 tekstboek, 24/25 opdrachtenboek
Hoe?	Eerste 5 min. zelfstandig Daarna overleggen op fluisterniveau
Klaar?	Herhaling 1.5. blz 30 Verdieping 1.5. blz. 31

Volgende les: 

Platentektoniek in Nederland