2.3 les 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Open WB blz. 28 als je binnenkomt

• 9a. Wat betekent elite?
• De bovenlaag in de hiërarchie.

• 9b. Leg uit waarom een archeoloog soms aan een graf kan zien dat de persoon die er begraven is, tot de elite behoorde.
• Er liggen kostbare spullen bij.

Nabespreking WB blz. 28

• 9c. Uit welke periode uit de prehistorie komt de schat van bron 13: de steentijd, de bronstijd of de ijzertijd? Leg je antwoord uit.
• De ijzertijd, want ze gebruiken ook al ijzer en niet alleen brons.

Nabespreking WB blz. 28

• 9d. Archeologen noemen deze vondst 'het Vorstengraf van Oss'. Citeer een zin uit de tekst 'Elite' die uitlegt waarom 'Vorstengraf' een goede naam is voor dit graf.
• "Zo kreeg in een dorp de ene persoon meer macht en invloed dan de andere."

Nabespreking WB blz. 29

• 11. Nummer de zinnen in chronologische volgorde.

1. Jagers-verzamelaars trekken rond. Ze vinden voldoende voedsel.
2. Maar rond 12.000 v.Chr. wordt het klimaat in het Midden-Oosten droger en warmer.
3. Daardoor groeien in de natuur minder wilde granen.
4. Jagers-verzamelaars gaan daarom proberen zelf granen te verbouwen.
5. Na de ontdekking van de akkerbouw maken de eerste boeren wilde dieren tam: veeteelt ontstaat.
6. Het ontstaan van de landbouw zorgt er uiteindelijk voor dat er dorpen ontstaan met boerderijen, akkers en weiden voor het vee.

Hoofdstuk 2: Jagers, boeren en farao's

2.3 Een machtige staat les 1

Leerdoelen 2.3 les 1

Ik kan drie gevolgen noemen van de irrigatielandbouw in het oude Egypte.

Dit weet ik al over het
oude Egypte:

Dorpen en steden

• Rond 3000 v.Chr. was vrijwel iedereen in Europa boer geworden.

• Maar, er was een belangrijk verschil met hoe de boeren leefden in het Midden-Oosten.

• In het oosten had je steden, in Europa had je dorpen. Hoe kwam dat?

Welke grote rivier stroomt er door Egypte?

1. De Donau
2. De Nijl
3. De Amazonerivier
4. De Maas

De Nijl

• De Nijl is in totaal bijna 7000 km lang.

• De bron van de Nijl ligt in het Victoriameer, in Oeganda.

• Vraag: waar denk je dat de meeste mensen wonen (zie afb.)?

• De Nijl is van levensbelang. Vanaf 5000 v.Chr. werd het klimaat warmer en droger.
  

Zomer

In de zomer overstroomt de Nijl.

Herfst

In de herfst zakt het water en blijft er een laagje vruchtbare slib liggen op het land.

Lente

Dankzij de vruchtbare slib kan er graan groeien.

Irrigatielandbouw: landbouw waarbij water op een kunstmatige manier (door de mens) naar de akkers wordt gebracht.

Gevolgen van de irrigatielandbouw

1. Er was een goede samenwerking nodig tussen boeren. De dorpshoofden gaven leiding. Er ontstond een hiërarchie (vraag: weet je het nog?).
2. Door de grote oogsten groeide de bevolking.
3. Dankzij de grote oogsten bleef er graan over en hoefde niet iedereen meer boer te zijn. Er ontstaan nieuwe beroepen, zoals ambachtslieden (smid, pottenbakker, timmerman).
4. Dorpen groeiden uit tot steden. Er ontstond een landbouw-stedelijke samenleving.

Huiswerk

Maken 2.3 opdracht 1 t/m 5 (WB: blz. 31 en 32).

Let op: over opdracht 4 en 5 heb je nog geen uitleg gehad. Gebruik het lesboek!

Leerdoelen 2.3 les 2

Ik kan de volgende begrippen uitleggen: staat, farao, ambtenaren, belasting en hiërogliefenschrift.