6.4 -Transport door de darm, opname van stoffen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.4 Transport door de darm,

opname van stoffen

Leerdoelen van deze les

• Je kan uitleggen waar voedingsstoffen worden opgenomen en  welke voedingsstoffen naar het bloed gaan en welke naar het lymfe.
• Je kan de functies van de darmen (dunne en dikke darm) noemen.
• Je kan de term resorptie uitleggen.
• Je kan uitleggen wat de taak van je darmflora is, en hoe deze verschilt tussen personen

Je darmen bewegen

Lengtespieren & kringspieren werken samen (slokdarm, dunne darm, dikke darm, endeldarm)

DARMPERISTALTIEK

Voedingsvezels zorgen voor grip en geven stevigheid aan de voedselbrij

Spieren rond de maag

• Kringspier bij ingang maag
• Maagportier houdt voedsel in de maag
• Soms opent maagportier om kleine hoeveelheid voedsel naar twaalfvingerige darm door te laten
• pH uit 12-vingerige darm neutraliseert maagzuur

Waar zijn de kringspieren aangespannen?
En de lengtespieren?

1. 1. Kringspieren 2. Lengtespieren
2. 1. Lengtespieren 2. Kringspieren

Welke van de onderstaande groepen stoffen bevordert de darmperistaltiek?

1. Disachariden
2. Vetten
3. Voedingsvezels
4. Eiwitten

Vezels bevorderen de beweeglijkheid van de darm

= DARMPERISTALTIEK !

en vergroten het volume van de darminhoud (vezels nemen veel vocht op en werken dus als een spons). Daarmee zorgen ze voor een vlotte stoelgang.

Welke bewering over de darmperistaltiek is juist?

1. De darmperistaltiek duwt het voedsel door de darmvlokken heen
2. De darmperistaltiek mengt het voedsel met verteringssappen
3. Voedingsvezels verminderen de darmperistaltiek
4. Vetten vergroten de darmperistaltiek

Voedselverwerking

• Darmperistaltiek duwt het (gedeeltelijk) verteerde voedsel richting de dunne darm.
• De binnenbekleding van de dunne darm is slijmvlies (kliercellen die enzymen maken, hier gaat de vertering van polymeren en vetten verder)
• Als de stoffen klein genoeg zijn gemaakt door vertering dan kunnen ze de dekweefselcellen van de dunne darm passeren en via het weefselvocht in je bloed en lymfe terecht komen -> naar de rest van het lichaam

Kleine moleculen in de dunne darm

• Kliercellen (maken enzymen) en dekweefselcellen
• Kleine moleculen kunnen door celmembraan
• Voedingsstoffen via weefselvocht naar bloed & lymfe

Opname door de 

dunne darm

Darmplooien -> darmvlokken -> microvilli (= uitsteeksels van dekweefselcellen)

Vergroting oppervlak (100m2)

Resorptie = opname van voedingsstoffen

Resorptie in de darmwand

= actief transport !

Wat is actief transport?

Wat is de route die voedingsstoffen afleggen vanuit de dunne darm?

1. Weefselvloeistof -> membraan -> lymfe/bloed -> rest v/h lichaam
2. Membraan -> lymfe/bloed -> weefselvloeistof -> rest v/h lichaam
3. Membraan -> weefselvloeistof -> rest v/h lichaam -> lymfe/bloed
4. Membraan -> weefselvloeistof -> lymfe/bloed -> rest v/h lichaam

Naar de lever

In water oplosbare stoffen worden opgenomen in het bloed:

Monosachariden (glucose), zouten, vitamines, aminozuren

Haarvaten darm -> poortader -> lever

Eindproducten vetvertering gaan via lymfestelsel naar vetweefsel en de lever

Waar gaan de verteringsproducten naartoe?

• De haarvaten (bloedvaten) van de darmvlokken vervoeren de verteringsproducten.
• De haarvaten komen samen in een groter bloedvat, de poortader, die naar de lever gaat.
• De lever slaat de voedingsstoffen op of bewerkt ze

Functie dikke darm

• Bevat voedsel wat niet volledig verteerd is met veel vocht

• Eén van de taken van de dikke darm = resorptie van water (voorkomt uitdroging)

• Darmbacteriën (darmflora) aanwezig. Deze zijn nuttig!! Ze maken bijvoorbeeld vitamine K. 

In de dunne darm en in de dikke darm spelen zich een aantal processen af:
1) afgifte van enzymen aan het voedsel
2) kneedbewegingen
3) activiteit van bacteriën
Welk(e) van deze processen zal (zullen) leiden tot een toename van de hoeveelheid stoffen, die geresorbeerd kunnen worden?

1. alleen 1
2. 1 en 2
3. 1 en 3
4. 1, 2 en 3

Darmbacteriën

Darmflora: 

100 soorten per mens, in totaal >1000 soorten

Aanmaak Vit.K, aanmaak bruine kleurstoffen

Hechten aan binnenkant v/d darm, voorkomt groei slechte bacteriën

Prebiotica -> stimuleren groei nuttige bacteriën

Probiotica -> voedingsmiddelen dat nuttige bacteriën bevat

Een poep....wat?

Wat is de reden dat de dunne darm veel darmvlokken heeft?

1. Omdat het erg lang duurt om voedsel te verteren
2. Darmvlokken zijn belangrijk voor de vertering van vetten
3. Hierdoor wordt het oppervlakte groter
4. Hierdoor wordt de inhoud groter

Als alle nuttige voedingsstoffen in de dunne darm al zijn opgenomen, waarom hebben we de dikke darm dan nog nodig?

Voedingsmiddelen met daarin nuttige bacteriën noemen we...

1. Prebiotica
2. Probiotica
3. Antibiotica
4. Semibiotica

Doelen van deze les

• Je kan uitleggen waar voedingsstoffen worden opgenomen en en welke voedingsstoffen naar het bloed gaan en welke naar het lymfe.
• Je kan de functies van de darmen (dunne en dikke darm) noemen.
• Je kan de term resorptie uitleggen.
• Je kan uitleggen wat de taak van je darmflora is, en hoe deze verschilt tussen personen

HUISWERK

Bestudeer 6.4 en

maak opdrachten 4, 5, 7 en 10