Stijl(fouten) en taaldilemma's

• Nederlands
• MBO
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3
• Studiejaar 3

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kan je een aantal vormen van stijl benoemen en weet je wat deze betekenen. 

Aan het einde van deze les twijfel je niet meer over een aantal laatkwesties. 

Stijl(fouten)
taaldilemma's

Congruentie en incongruentie

Persoonsvorm en onderwerp zijn in aantal gelijk.

De kast wordt geverfd.

De kasten worden geverfd.

Welke zin is juist?

Een aantal klasgenoten gaat niet mee.

Een aantal klasgenoten gaan niet mee.

Een aantal klasgenoten gaat niet mee. =(juist)   

Een aantal is qua betekenis meervoud. Maar grammaticaal is 'aantal' enkelvoud. 

Een aantal klasgenoten gaan niet mee. = (onjuist) Ofwel: incongruent

Contaminatie

Mond-op-mond reclame - mond-op-mond beademing/mond-t0t-mond reclame

Het kost duur - Het kost veel/Het is duur

Ingeburgerde contaminaties:

Overnieuw - opnieuw/over

Bekritiseren - beoordelen/kritiseren

 

Pleonasme

Extra benoemen van een kenmerk of eigenschap van een woord.

Voorbeelden:

- witte sneeuw          --- sneeuw is altijd wit

- nat water                 --- water is altijd nat

- omhoog stijgen      --- stijgen is altijd omhoog

Tautologie

Twee woorden die hetzelfde twee keer hetzelfde uitdrukken

- * Hij moet onmiddellijk direct bij de directeur komen.

Niet altijd stijlfout. Tautologieën kunnen ook versterkende werking hebben.

- Wij gaan vast en zeker winnen.

- Het was een ceremonie met veel pracht en praal.

Taaldilemma's

Groter dan of groter als?

- Jouw kamer is groter dan mijn kamer.

- Jouw kamer is groter als mijn kamer.

- Karin verdient meer dan mij.

- Karin verdient meer dan ik.

- Anne heeft drie keer zoveel vakantie dan ik.

- Anne is net zo verwend dan ik.

Waarom zijn deze zinnen fout?

Meer taaldilemma's

- vaste voorzetsels

refereren aan / *refereren aan

- verkeerd woordgebruik

regelmatig / met regelmaat

- dubbele ontkenning

*zij hebben daar nooit geen zin in.

- onvolledige formulering

*Ik vertrouw u voldoende te hebben geïnformeerd.

Ik irriteer me aan
=

1. een pleonasme
2. een contaminatie
3. een tautologie
4. incongruent

De witte sneeuw
=

1. een tautologie
2. een contaminatie
3. een pleonasme
4. congruent

Welke zin is juist?

1. De leraar weet het beter dan mij.
2. De leraar weet het beter als ik.
3. De leraar weet het beter dan ik.
4. De leraar weet het beter als mij.

Wij gaan vast en zeker winnen.
=

1. Een contaminatie (en stijlfout)
2. Een tautologie (en stijlfout)
3. Een tautologie (en geen stijlfout)
4. Een pleonasme (en geen stijlfout)

Zij is altijd en eeuwig te laat.
=

1. Pleonasme
2. Contaminatie
3. Stijlfout
4. Tautologie

Zij heeft nooit geen tijd.
=

1. Tautologie
2. Dubbele ontkenning
3. Pleonasme
4. Geen stijlfout

Welke zin bevat een contaminatie

1. De luchtballon steeg omhoog
2. De oorzaak van de storing is te wijten aan slordigheid.
3. Ik geef je deze boeken gratis en voor niets.
4. Die witte sneeuw vind ik prachtig!

En de winnaar is????