4.3 De Holocaust 23/12025

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

examenvraag 1

Tijdens de Tweede Wereldoorlog solliciteerde iemand naar de functie van burgemeester van een Nederlandse stad. Hij werd benoemd en beloofde zich aan de Duitse regels te houden. Toen de bezetter opdracht gaf om Joden te deporteren, hielp de burgemeester enkele Joden onder te duiken. In 1943 diende de burgemeester zijn ontslag in bij de bezetter, maar toen moest hij zelf tot het einde van de oorlog onderduiken. Sommige mensen vinden dat de burgemeester ‘goed’ was in de oorlog. Anderen vinden dat hij ‘fout’ was

Geef voor beide meningen een argument. 

Doe het zo: De burgemeester was ‘goed’ in de oorlog, omdat … (geef een argument). De burgemeester was ‘fout’ in de oorlog, omdat … (geef een argument

examenvraag 2

De jeugdvakantiekampen werden gebruikt om kinderen weg te halen uit steden die werden gebombardeerd. De kinderen werden naar het platteland gebracht. 

Leg uit dat de poster een vorm van propaganda is. 

Doe dit door: 

 eerst de propagandaboodschap te noemen, en  daarna aan te geven uit welk onderdeel van de bron die boodschap blijkt. 

Leg uit dat de poster een vorm van propaganda is.

Doe dit door:

 eerst de propagandaboodschap te noemen,

 en daarna aan te geven uit welk onderdeel van de bron die boodschap blijkt. 

ANTWOORD

Voorbeeld van een juist antwoord is: 

 De propagandaboodschap is: neem deel aan de jeugdvakantiekampen / het is leuk/gezellig/ontspannend / de regering zorgt goed voor haar onderdanen

 want de kinderen lachen/zijn vrolijk (de bombardementen als aanleiding om de jeugdvakantiekampen te gebruiken, zijn weggelaten) 

Opmerking: Alleen als na het noemen van een juiste propagandaboodschap een juist, bijpassend onderdeel uit de bron volgt, wordt het tweede scorepunt toegekend. 

De Holocaust

§4.3

De Holocaust

A

Joden in nazi-Duitsland

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de nazi's vóór 1940 Joodse Duitsers uitsloten en vervolgden.

Begrippen:

antisemitisme

rassenleer

Neurenberger rassenwetten

B

Jodenvervolging in Nederland

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de Jodenvervolging in Nederland verliep

Begrippen:

deportatie

C

De moord op miljoenen

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe mensen in vernietigingskampen om het leven kwamen.

Begrippen:

Holocaust

Kristallnacht

 Joden langzaamaan gescheiden werden van hun medeburgers:

• Joodse ambtenaren ontslagen
• Joodse kinderen op aparte scholen
• Openbare gebouwen, bioscopen, strand, zwembad verboden voor Joden
• Geen eigen bedrijf meer hebben
• Joden in Amsterdam verhuizen naar aparte wijk

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de Jodenvervolging in Nederland verliep

Begrippen:

deportatie

razzia

B

Deden de Nederlanders niets om de Jodenvervolging tegen tegen te houden?

- Ja, (massaal 1x, want je zette je leven op het spel.

- Zou jij jouw LEVEN op het spel zetten om anderen te beschermen? Je studie? Je familie? Alles!

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de Jodenvervolging in Nederland verliep

Begrippen:

Februaristaking van 25 februari 1941

razzia

§4.3

De Holocaust

B

DeBoze burgers

Jodenvervolging in Nederland

Ook moesten Joden herkenbaar zijn op straat:

• Zwarte J in persoonsbewijs
• Jodenster op de kleding vanaf 6 jaar

§4.3

De Holocas

B

DeBoze burgers

Jodenvervolging in Nederland

Eind 1942 begint de bezetter met de deportatie van de Joden.

In Amsterdam moesten de Joden zich melden bij de Hollandsche Schouwburg

§4.3

De Holocaust

B

DeBoze burgers

Jodenvervolging in Nederland

In kamp Westerbork werden alle Joden uit Nederland samengevoegd. 

• winkel
• theater
• school
• speeltuin
• uitstekend ziekenhuis
• tandarts
• verlof

§4.3

De Holocaust

B

DeBoze burgers

Jodenvervolging in Nederland

Vanaf 1942 werden Joden in vernietigingskampen op fabrieksmatige wijze vergast. Dit systematisch vermoorden van de Joden noemen we de Holocaust

§4.3

De Holocaust

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe mensen in vernietigingskampen om het leven kwamen.

Besluit tot massamoord

In het Oosten van Europa  woonden veel Joden. 

Operatie Barbarossa

doodseskaders

Een in het geheim door het verzet gemaakte foto van 

vrouwen die naar een gaskamer lopen

Zyklon B

• Het was oorspronkelijk een bestrijdingsmiddel tegen ongedierte en bestond al vóór de oorlog.

• Zyklon B bestaat uit korrels die verdampen (blauwzuur) als ze in contact komen met lucht.

Al het bewijsmateriaal moeten worden vernietigd:

kleding, foto's...lichamen.

De Amerikaanse generaal Eisenhower bekijkt de verkoolde lichamen van mensen,

die waarschijnlijk op het laatste moment nog door de Duitsers zijn vebrand.

Onder andere de gevreesde arts Joseph Mengele gebruikt

Joden voor de meest bizarre en vreselijke experimenten...

...of om te kijken of het menselijk lichaam

een ziekte als tuberculose zelf kan bestrijden:

door de ziekte rechtstreeks in het bloed en de longen 

te spuiten...

Na de oorlog waren slachtoffers van deze

experimenten, belangrijke getuigen tegen

de oorlogsmisdadigers.

6.000.000...

6 jaar oorlog

=

1 miljoen joden per jaar

=

83.000 joden per maand

=

>2700 joden per dag

Let op: het systematisch uitroeien begon pas in 1942

opdrachten 

8,9,10 blz 131

11, 12, 15 blz 133