Hoofdstuk 4 - les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom bij Nederlands

• Lezen (20 minuten)
• Uitleg samentrekking en vervoegen Engelse werkwoorden
• Werken aan weektaak 

Lezen

Wat? Lezen in een boek

Hoe? In stilte

Tijd? 20 minuten

Klopt dit?

Zij stak een kaars aan en een zebrapad over.

Wie weet nog wat een samentrekking is?

Aan het eind van deze les:

• weet je wat een foutieve samentrekking is
  
• kun je een foutieve samentrekking verbeteren
  

Samentrekking

Samentrekking: weglaten van één of meerdere woorden in een samengestelde zin.

Voorbeelden zijn land- en tuinbouw, oude en nieuwe boeken en hoofd- en kleine letters.

Samentrekkingen

Voorbeelden goede samentrekking:

De man nam afscheid en (hij) bedankte zijn collega's voor het cadeau.

Ze maakte eerst zichzelf (op) en daarna haar vriendinnen op. 

Voorbeelden foutieve samentrekking:

De man nam afscheid en werd een cadeau aangeboden.

Ze maakte eerst zichzelf en daarna de bedden op.

Samentrekking

Voorwaarden correcte samentrekking:

• Betekenis moet gelijk zijn (opmaken met make-up, bed opmaken=zelfde woord, andere betekenis)
• Grammaticale functie moet gelijk zijn (ow, lv, mv etc)
• Vorm moet gelijk zijn (enkelvoud-meervoud)
  

Foutieve samentrekking

3 soorten fouten bij een samentrekking:

• vorm klopt niet
• betekenis klopt niet
• grammaticale functie klopt niet

3 niveaus

• woord
• woordgroep
• zin

samentrekking woordniveau

land- en tuinbouw

woorddeel 'bouw' is weggelaten; landbouw en tuinbouw

donkerblauw en -groen

woorddeel 'donker' weggelaten; donkerblauw en donkergroen

samentrekking woordgroepsniveau

oude en nieuwe boeken

woord weggelaten: boeken

aardige artsen en verpleegkundigen

woord weggelaten: aardige

basis- en middelbaar onderwijs
met streepje, omdat basisonderwijs één woord is waarvan je een deel weglaat

samentrekking zinsniveau

‘Wij hebben onze doelen gehaald en zij bijna.’

 Wij hebben onze doelen gehaald en zij hebben bijna hun doelen gehaald.

Engelse werkwoorden vervoegen

Doel: Je kent de regels van de Engelse werkwoorden

Engelse werkwoorden

Engelse werkwoorden vervoeg je zoveel mogelijk als Nederlandse werkwoorden!

• Je gebruikt dus dezelfde regels.
  
  
  

Engelse werkwoorden

• Sommige woorden en werkwoorden die wij gebruiken, komen uit een andere taal. Je noemt ze leenwoorden. 
  
  
• Engelse werkwoorden vervoeg je op dezelfde manier als Nederlandse werkwoorden. Let op: Bij saven, timen en daten eindigt de stam op -e.
  
  
• We 'vernederlandsen' de Engelse werkwoorden, behalve als je daardoor een verkeerde uitspraak krijgt.

De leerling ... het document gisteren op haar Chromebook.
(saven)

1. savde
2. savede
3. savete
4. savte

Hoe zit dat?

• Bij het werkwoord saven eindigt de stam op een -e
• -> save (spreek uit: seef)
• De v van save zit niet in het 'T KoFSCHiP X
• Daarom krijg je in de verleden tijd -de of - den

Ik save                Ik savede                Ik heb gesaved

Hij savet            Wij saveden

Bij de meeste werkwoorden  werkt het dus hetzelfde als bij de Nederlandse werkwoorden.

maar..... let op goed de uitspraak           -n

Vul bij iedere zin de juiste vorm van het voltooid deelwoord in:

1. Peter ................................... (scrollen) door zijn e-mails.
2. Voor dat project ................................... (researchen) ik vorige week in de databank.
3. Maxime................................... (stressen, vt) flink na zijn toets.
4. Heb jij vorige week ook ................................... (flyeren)?
5. Mijn moeder ................................... (recyclen) alles.

Weektaak

Wat? H4 opdracht 14 tot en met 20

Hoe? In je werkboek, gebruik je aantekeningen

Hulp? Steek je hand op

Tijd? 15 minuten

Klaar? Lezen in je boek