11.3 De Sovjet-Unie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

11.3

De Sovjet Unie

Leerdoelen

- Je kunt de belangrijkste ideeën van Karl Marx uitleggen

- Je kunt enkele indirecte oorzaken noemen van de Russische Revolutie

- Je kunt een beschrijving geven van het verloop van de Russische Revolutie

Industriële samenleving

- Klassenmaatschappij -> grootste groep arbeider afhankelijk van fabriekseigenaren

- Omdat fabrieken met elkaar concurreren -> lonen arbeiders laag  -> arbeiders arm -> fabriekseigenaren rijk

Oplossing ongelijkheid = socialisme

Bedenker Karl Marx met zijn boek Het Kapitaal

Socialisme

- kapitalisme zorgt voor ongelijkheid

- Arbeiders zullen in opstand komen tegen deze ongelijkheid -> arbeiders gaan deze klassenstrijd winnen en het privébezit afschaffen -> zonder bezit geen klassensamenleving

Binnen socialisme 2 stromingen

Sociaaldemocratie

Communisme

Sociaaldemocratie

- Gematigde stroming -> willen geen klassenstrijd -> vreedzame oplossing voor ongelijkheid

- proberen sociale wetten aan te nemen -> via de politiek -> nu: PVDA

- Afschaffen al het privébezit ook niet nodig

Communisme

- radicale stroming -> doel bereiken met geweld!

- Afschaffen al het privébezit zodat klassensamenleving wordt afgeschaft.

1e communistische revolutie

Russische Revolutie 1917

Schok voor Europa en de wereld

Rusland voor 1917

- 1900 Rusland veel landbouw, amper industrie -> groot deel landbouwgrond in handen van rijke adellijke families -> boeren slechte positie en arm

- Rusland geen democratie -> Eeuwen lang bestuurd door de familie Romanov -> alleenheersers die geen kritiek willen -> geheime politie hield tegenstanders in de gaten

Ontevredenheid Rusland

Ontevredenheid -> nog meer door verliezen oorlog Japan 1905 -> mensen willen verandering -> protest in hoofdstad Sint-Petersburg voor kiesrecht en kortere werkdagen -> met geweld protest neergeslagen -> 10.000 doden

Rusland WOI

Grote verliezen in WOI -> miljoenen Russische slachtoffers -> veel boeren in leger -> voedseltekort -> stakingen en demonstraties -> start Russische Revolutie

Russische Revolutie 1917 in 3 fases

Februari revolutie

Oktober revolutie 

Burgeroorlog

Februari revolutie

- februari 1917

- leger en parlement laten Tsaar (Russisch voor koning) in de steek -> Tsaar Nicolaas II treed af -> voorlopige regering -> wil stoppen met WOI maar wordt tegenhouden

Oktober revolutie

- Bolsjewieken = Russische communisten -> leider Vladimir Lenin -> radicale eisen: alle grond aan de boeren, alle fabrieken aan arbeiders en vrede met Duitsland -> geen democratie maar bestuur door arbeidersraden (sovjets)

- Familie van de Tsaar vermoord

- Niet iedereen eens -> maar bolsjewieken zetten de tijdelijke regering af, de nieuwe wordt geleid door Lenin

Burgeroorlog

- Lenin wapenstilstand met Duitsland december 1917 -> vrede van Brest-Litovsk maart 1918

- Veel Russen blij met einde WOI voor Rusland maar willen geen communisme -> start burgeroorlog tussen bolsjewieken (communisten) en de 'Witten' (tegenstanders)

- De Witten werden in 1922 verslagen

- Na burgeroorlog werd de Sovjet-Unie uitgeroepen -> eenpartijstaat (Communistische partij)

Ontstaan Sovjet-Unie 1922

Communisme

• Een politieke stroming, die gelijkheid wil voor het gehele volk
  
• Karl Marx de bedenker
  
• Is een totalitaire ideologie
• = een ideologie die door de overheid/regerende partijen totaal opgelegd wordt aan de bevolking

Klassenstrijd

• Bevolking bestond uit verschillende klassen: kapitalisten en proletariaat
• Proletariaat zal in opstand komen tegen de oneerlijke kapitalisten, die steeds rijker worden
• Daarna wordt alle bezit afgeschaft en krijgt iedereen hetzelfde loon