De rol van de maan

• Aardrijkskunde
• Secundair onderwijs

De rol van de maan

Je leert ...

1 de belangrijkste uiterlijke kenmerken van de maan benoemen.

2 de schijngestalten van de maan benoemen.

3 het ontstaan van een zoneclips verduidelijken.

4 het ontstaan van een maansverduistering verduidelijken.

5 het ontstaan van de getijden verklaren.

Op 380 000 km draait er 1 natuurlijke satelliet rond de aarde: de maan. Haar diameter (3 476 km) is 1/2 van de straal van de aarde en ze staat in verhouding ook dichtbij, waardoor ze zeer zichtbaar en observeerbaar is.

Kenmerken van de maan

Donkere plaatsen op de maan zijn lage gebieden die minder zonlicht weerkaatsen en noem je een zee of mare.. 

Lichte plaatsen zijn hoge gebieden en noem je hooglanden of terrae.

De maan draait even snel rond haar eigen as als dat ze rond de aarde draait. Hierdoor krijg je steeds dezelfde kant van de maan te zien. 

Waarom vinden we bijna al de meteorietinslagen op dezelfde kant van de maan?

ontstaan van de maan

De maan is ontstaan door een botsing van een jonge planeet met een andere planeet, de hypothetische planeet Theia. Door de botsing versmolten beide planeten in elkaar, maar werd er ook materiaal weggeslingerd. Dit weggeslingerde materiaal bleef in een baan rond de aarde en koelde af tot een vaste massa.

Door de kleine straal en massa van de maan, is de zwaartekracht er 6 keer kleiner dan op aarde, waardoor ze geen dampkring kan vasthouden. Hierdoor ontstaat er een groot temperatuurverschil tussen dag (100 °C) en nacht (-150 °C).

Wat is de reden dat de maan geen dampkring heeft?

1. Omdat de maan te ver van de zon staat om een dampkring te behouden.
2. Omdat de maan te klein en licht is om een dampkring vast te houden.
3. Omdat de temperatuur op de maan te hoog is.
4. Omdat de maan volledig uit gesteente bestaat zonder gassen.

Door het grote temperatuurverschil verweren de gesteenten aan het maanoppervlak en blijven ze als stof liggen. Aangezien er geen atmosfeer is om de maan, is er ook geen wind en blijft het steenstof liggen. Alle voetstappen die ooit zijn gezet op de maan, liggen er nu nog altijd bij zoals ze origineel gevormd zijn.

fenomenen van de maan

• zoneclips
• Maansverduistering
• Getijden

de zoneclips

Een zoneclips is het fenomeen waarbij het licht van de zon overdag wordt afgeschermd voor de aarde door de maan. De maan is ongeveer 400 keer kleiner dan de zon, maar ze staat ook 400 keer dichter bij de aarde dan bij de zon. Hierdoor lijken zon en maan even groot. 

Welk deel van de zon is zichtbaar tijdens een zoneclips?

de zoneclips

De kernschaduw of umbra die zorgt voor volledige verduistering, is een gebied van slechts een paar 100 km² groot. Deze beweegt zich op een lijn over het aardoppervlak. De halfschaduw of penumbra kan duizenden km² groot zijn. De locatie van een volledige zoneclips is dus wél uniek. De laatste volledige zoneclips in België vond plaats op 11 augustus 1999. De eerstvolgende in België zal pas plaatsvinden op 23 september 2090, bijna een eeuw later!

Wat is een kenmerk van de kernschaduw of umbra tijdens een zonsverduistering?

1. Het zorgt voor een gedeeltelijke verduistering en is duizenden km² groot.
2. Het zorgt voor volledige verduistering en beweegt over een klein gebied op het aardoppervlak.
3. Het zorgt voor een gedeeltelijke verduistering en beweegt over een groot gebied op het aardoppervlak.
4. Het zorgt voor volledige verduistering en bedekt het gehele aardoppervlak.

Wanneer zal de eerstvolgende volledige zonsverduistering in België plaatsvinden?

1. Op 11 augustus 1999
2. Op 23 september 2050
3. Op 23 september 2090
4. Op 11 augustus 2099

Wat is het verschil tussen de kernschaduw (umbra) en de halfschaduw (penumbra) tijdens een zonsverduistering?

1. De kernschaduw zorgt voor gedeeltelijke verduistering, terwijl de halfschaduw voor volledige verduistering zorgt.
2. De kernschaduw is klein en zorgt voor volledige verduistering, terwijl de halfschaduw groot is en voor gedeeltelijke verduistering zorgt.
3. De kernschaduw is groot en beweegt niet, terwijl de halfschaduw klein en bewegend is.
4. De kernschaduw is zichtbaar vanaf elke locatie op aarde, terwijl de halfschaduw beperkt is tot enkele locaties.

Wat word er hier verduisterd?

Maansverduistering