thema 6 alle BS

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Ecologie

alle basisstof

volgende week en daarna

deze week: twee lessen herhalen thema 6

les 1: herhalen, les 2: vragen stellen!!

week erna: 

2HA woensdag 13 april pw en vrijdag vrije dag

2HB: dinsdag 12 april pw en vrijdag vrije dag

2HC: woensdag 13 april pw en vrijdag vrije dag 

2VE: woensdag 13 april pw en vrijdag vrije dag

hw

maak je huiswerk!

6.1 t/m 6.4 moeten vrijdag 8 april af zijn

een ecosysteem is....

wat is het verschil tussen een biotoop, een bioom en de biosfeer?

Individu

Populatie

Levensgemeenschap

Ecosysteem

Biosfeer: aarde

2V Bioom

1  levend org. v.e. bep. soort

1 groep org. v. dezelfde soort die in een gebied samenleven

alle populaties in 1 gebied

gebied waarbinnen de bio. en abio. factoren  eenheid vormen

gebied in, op, rond aarde waarin leven mogelijk, alle ecosystemen samen

gebied binnen biosfeer met kenmerkend klimaat

wat is het verschil tussen een voedselketen, voedselweb, voedselnet, voedselkringloop en voedselpiramide?

voedselrelatie

Een voedsel relatie is een relatie tussen organismen van twee soorten, waarbij de ene soort als voedsel dient voor de andere soort. In voedselwebben en voedselketens zijn de voedselrelaties in het ecosysteem weergegeven.

hoe schrijf je een voedselketen op?

je start met de producent:

dan: plantensoort pijl consument eerste orde pijl enzovoort

bijv: alg -> watervlo -> baars enzovoort

Waarom heeft piramide van biomassa altijd een piramide vorm

1. Er zijn meer predatoren
2. Er zijn altijd meer producenten
3. Er gaat per schakel energie verloren

Heeft een piramide van aantallen altijd een piramide vorm? Waarom?

1. Ja, want het geeft altijd de schakels in de juiste volgorde weer
2. Ja, want het aantal individuen in elke schakel wordt altijd kleiner
3. Nee, want het aantal individuen kan groter zijn in de volgende schakel
4. Nee, want de schakels van een voedselketen kunnen soms in een andere volgorde staan

Geef een definitie van accumulatie

Voedselkringloop

In de koolstofkringloop wordt door veel organismen stoffen verbrand. Bij welke organismen in de koolstofkringloop is er verbranding van Energierijke stoffen? Meerdere antwoorden mogelijk.

1. Producenten
2. Reducenten
3. Consumenten
4. Afvaleters

koolstofkringloop

De Waterkringloop

Optimumkromme

waar draait het om bij concurrentie? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. om strijd tussen individuen of populaties om voedsel
2. om strijd tussen individuen of populaties om een partner
3. om strijd tussen individuen of populaties om een veilige plek
4. om samenwerken van individuen of populaties bij jagen op een prooi

Relaties binnen populatie

• Concurrentie
• Samenwerking
• Rangorde
• Territorium
• Paarvorming

Wat is symbiose?

wat is verschil tussen commensalisme, mutualisme en parasitisme?

voorbereiding pw

Zijn er vragen? Welke onderwerpen nog een keer langs?

Denk aan de test je zelf! Flitskaarten? Oefentoets!

Leg je eigen sv naast die van het boek.

Biologiepagina.nl: twee hoofdstukken, niet alles is van toepassing. Lastige dingen herhalen, kan daar wel. H ecologie: 1 t/m 4, H Mens en Milieu 1 t/m 3

De mens is afhankelijk van zijn omgeving voor .....meerdere antwoorden mogelijk

bs 4

1. grondstoffen
2. voedsel en zuurstof
3. water en energie
4. natuur voor recreatie

wat is biodiversiteit?

bs4

1. alle planten en dieren die samen in een klimaat leven.
2. de variatie aan verschillende soorten planten en dieren in de natuur, in een bepaald gebied
3. het aantal planten en dieren en wat zij eten
4. het meeste aantal organismes dat in een bepaald gebied voorkomt.

herintroductie

=terugbrengen van een  dier/ plantensoort in een land

maatregel om de bedreigde soorten weer in aantal te laten toenemen.

bs 4

Waardoor is de biodiversiteit in Nederland afgenomen?

bs4

1. Intensivering van de landbouw, overbevissing, ontbossing
2. Toename van het aantal inwoners, urbanisatie,
3. Vervuiling
4. Klimaatverandering

Welke energiebronnen zijn fossiele brandstoffen?

bs5

1. Bio-ethanol
2. Aardgas
3. Kernenergie
4. Zonne-energie

Wat zijn de belangrijkste broeikasgassen?

1. Stikstof
2. Koolstofdioxide
3. Waterdamp
4. Methaan

Gevolgen broeikaseffect

• Stijging gemiddelde temperatuur, opwarming van de aarde
• Stijging zeespiegel, door smelten van ijs van gletsjers en ijskappen
• Klimaatverandering, andere/extremere weertypen
• Door klimaatverandering verwoestijning (en door overgebruik van de grond) en verzilting

Wanneer spreek je van klimaatverandering?

1. als de gemiddelde temperatuur in een land in een jaar minimaal 2 graden verschilt met het jaar ervoor
2. als de gemiddelde temperatuur in een land in een jaar minimaal 4 graden verschilt met het jaar ervoor
3. als het gemiddelde weertype in een land gedurende een periode van meerdere jaren verandert
4. als het gemiddelde weertype in een land gedurende een periode van een jaar verandert

Hoe kun je de term 'ecologische voetafdruk' het beste omschrijven?

1. De ecologische voetafdruk zegt iets over hoeveel jij van de aarde gebruikt
2. De ecologische voetafdruk gaat over hoeveel ruimte jij inneemt
3. De ecologische voetafdruk heeft alleen te maken met het gebruik van het landoppervlak
4. De ecologische voetafdruk zegt iets over de bevolkingsdichtheid in een land

Ecologische voetafdruk

De ecologische voetafdruk is de ruimte die we per persoon innemen op aarde. Deze ruimte word berekend op basis van jouw levensstijl. Het wordt uitgedrukt in hectare.

Duurzaamheid

Duurzaamheid

Niet meer stoffen uit het milieu halen dan het milieu kan aanvullen.

Niet meer stoffen aan het milieu toevoegen dan het milieu kan verwerken.

Huishoudelijk afval wordt ingedeeld in vijf groepen:
1 groente-, fruit- en tuinafval;
2 glas;
3 plastic;
4 metaal;
5 papier.
Welke van deze groepen afval is, of zijn biologisch afbreekbaar?

1. alleen 1
2. alleen 1 en 5
3. alleen 1 , 3 en 5
4. allemaal

duurzame oplossingen voor milieuproblemen

1 duurzame energie

2 duurzame grondstoffen

3 duurzame landbouw

4 minder vervuiling

5 minder broeikasgassen

Wat is GEEN duurzame energiebron?

1. Waterkracht
2. Windkracht
3. Kernenergie
4. Zonne-energie

Habitat en niche

Habitat:

De leefomgeving van een organisme met de specifieke abiotische en biotische factoren.

Niche: De rol die een soort in een ecosysteem heeft:

de wijze waarop de soort de biotische en abiotische factoren in de habitat gebruikt en dus de habitat beïnvloedt.

bs7

energiestromen

bs7

energiestromen

bij verbranding komt warmte vrij, dit betekent  energieverlies voor het volgende trofische niveau

bs7

eerste trofische niveau

tweede trofische niveau

derde trofische niveau

vierde trofische niveau

bs7

Biologische                               Landbouw

vruchtwisseling

onbespoten 

scharrelen

natuurlijke bestrijding

mechanische verwijdering 

van onkruid

geen monocultuur

geen kunstmest

geen chemische gewasbestrijding

bs8

In de biologische landbouw wordt vruchtwisseling toegepast. Twan en Lieke doen daarover een bewering.
Twan zegt dat daardoor geen chemische bestrijdingsmiddelen hoeven te worden gebruikt om organismen in de bodem te bestrijden.
Lieke zegt dat door vruchtwisseling niet elk jaar kan worden geoogst.

Wie heeft (hebben) een juiste bewering gedaan?

bs8

1. Alleen Twan.
2. Alleen Lieke.
3. Zowel Twan als Lieke.
4. Geen van beiden.

 bs 7/8 Biomassa

energie uit E rijke stoffen: uit organisch materiaal:
hout, gft, mest, plantaardige olie

ontstaat ook CO2, maar deze was eerder opgenomen: kringloop

ook geschikt als brandstof: bio-olie en biogas

nadeel: speciaal telen: kost grond en gebruik kunstmest + water

chemische gewasbestrijding

biocide

=

voordeel

snel, meestal effectief, goedkoop

nadeel

niet specifiek, resistentie, grotere kans op plagen

biologische gewasbestrijding

gebruik van biologische verschijnselen; gif uit de natuur of natuurlijke vijanden

=

voordeel

selectief,  

nadeel

tips leren proefwerk

zie Classroom:

basisstof en opdrachten doornemen, 

test jezelf en oefentoets maken, 

eigen sv en sv boek leren, 

oefenen op biologiepagina.nl (niet alles, zie Classroom)