thema 6 alle BS

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Ecologie

alle basisstoffen

Individu

Populatie

Levensgemeenschap

Ecosysteem

Biosfeer: aarde

Bioom

1  levend org. v.e. bep. soort

1 groep org. v. dezelfde soort die in een gebied samenleven

alle populaties in 1 gebied

gebied waarin de bio. en abio. factoren een eenheid vormen

gebied in, op, rond aarde waarin leven mogelijk, alle ecosystemen samen

gebied binnen biosfeer met kenmerkend klimaat

Wat is een biotoop?

1. Het deel in, op en rond de aarde waar leven mogelijk is
2. Alle abiotische factoren in een bepaald gebied
3. Invloeden van de levende natuur

wat is het verschil tussen een voedselketen, voedselweb, voedselnet, voedselkringloop en voedselpiramide?

voedselrelatie

Een voedselrelatie is een relatie tussen organismen van twee soorten, waarbij de ene soort als voedsel dient voor de andere soort. In voedselwebben en voedselketens zijn de voedselrelaties in het ecosysteem weergegeven.

hoe schrijf je een voedselketen op?

je start met de producent:

dan: plantensoort pijl consument eerste orde pijl enzovoort

bijv: alg -> watervlo -> baars enzovoort

Waarom heeft piramide van biomassa altijd een piramidevorm?

1. Er zijn meer predatoren
2. Er zijn altijd meer producenten
3. Er gaat per schakel energie verloren

Heeft een piramide van aantallen altijd een piramide vorm? Waarom?

1. Ja, want het geeft altijd de schakels in de juiste volgorde weer
2. Ja, want het aantal individuen in elke schakel wordt altijd kleiner
3. Nee, want het aantal individuen kan groter zijn in de volgende schakel
4. Nee, want de schakels van een voedselketen kunnen soms in een andere volgorde staan

Accumulatie is ...

1. .. het ophopen van gifstoffen in het milieu
2. .. het afbreken van gifstoffen door het milieu
3. .. het afbreken van gifstoffen door een ziekteverwekker
4. .. het ophopen van gifstoffen in organismen

Habitat en niche

Habitat:

De leefomgeving van een organisme met de specifieke abiotische en biotische factoren.

Niche: De rol die een soort in een ecosysteem heeft:

de wijze waarop de soort de biotische en abiotische factoren in de habitat gebruikt en dus de habitat beïnvloedt.

Producenten

Consumenten

Afvaleters

Reducenten

Mineralen

Deze bacteriën horen bij de reducenten. Wat doen reducenten ook alweer?

1. organische stoffen omzetten in anorganische stoffen
2. anorganische stoffen omzetten in organische stoffen
3. planten omzetten in mineralen
4. stinkende stoffen produceren in slootjes

Voedselkringloop

Waarom moet een vrouw die borstvoeding geeft, niet te snel afvallen?

1. Dan bevat de moedermelk te weinig energie
2. Dan komen de geaccumuleerde metalen uit het verbrandde vet vrij--> moedermelk

In de koolstofkringloop wordt door veel organismen stoffen verbrand. Bij welke organismen in de koolstofkringloop is er verbranding van energierijke stoffen? Meerdere antwoorden mogelijk.

1. Producenten
2. Reducenten
3. Consumenten
4. Afvaleters

koolstofkringloop

Optimumkromme

waar draait het om bij concurrentie? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. om strijd tussen individuen of populaties om voedsel
2. om strijd tussen individuen of populaties om een partner
3. om strijd tussen individuen of populaties om een veilige plek
4. om samenwerken van individuen of populaties bij jagen op een prooi

Relaties binnen populatie

• Concurrentie
• Samenwerking
• Rangorde
• Territorium
• Paarvorming

Symbiose = samenleven van verschillende soorten

Er zijn 3 vormen van symbiose:

• Mutualisme
• Commensalisme 

• Parasitisme

• geen voordeel is
  geen symbiose
  

De mens is afhankelijk van zijn omgeving voor .....meerdere antwoorden mogelijk

bs 4

1. grondstoffen
2. voedsel en zuurstof
3. water en energie
4. natuur voor recreatie

wat is biodiversiteit?

bs4

1. alle planten en dieren die samen in een klimaat leven.
2. de variatie aan verschillende soorten planten en dieren in de natuur, in een bepaald gebied
3. het aantal planten en dieren en wat zij eten
4. het meeste aantal organismes dat in een bepaald gebied voorkomt.

De ene soort voordeel

de ander nadeel

beide soorten voordeel

de ene soort voordeel de ander geen voor- of nadeel

mutualisme

commensalisme

parasitisme

herintroductie

=terugbrengen van een  dier/ plantensoort in een land

maatregel om de bedreigde soorten weer in aantal te laten toenemen.

bs 4

Waardoor is de biodiversiteit in Nederland afgenomen?

bs4

1. Intensivering van de landbouw, overbevissing, ontbossing
2. Toename van het aantal inwoners, urbanisatie,
3. Vervuiling
4. Klimaatverandering

Welke energiebronnen zijn fossiele brandstoffen?

bs5

1. Bio-ethanol
2. Aardgas
3. Kernenergie
4. Zonne-energie

Wat zijn de belangrijkste broeikasgassen?

1. Stikstof
2. Koolstofdioxide
3. Waterdamp
4. Methaan

Gevolgen broeikaseffect

• Stijging gemiddelde temperatuur, opwarming van de aarde
• Stijging zeespiegel, door smelten van ijs van gletsjers en ijskappen
• Klimaatverandering, andere/extremere weertypen
• Door klimaatverandering verwoestijning (en door overgebruik van de grond) en verzilting

Wanneer spreek je van klimaatverandering?

1. als de gemiddelde temperatuur in een land in een jaar minimaal 2 graden verschilt met het jaar ervoor
2. als de gemiddelde temperatuur in een land in een jaar minimaal 4 graden verschilt met het jaar ervoor
3. als het gemiddelde weertype in een land gedurende een periode van meerdere jaren verandert
4. als het gemiddelde weertype in een land gedurende een periode van een jaar verandert

Duurzaamheid

Duurzaamheid

Niet meer stoffen uit het milieu halen dan het milieu kan aanvullen.

Niet meer stoffen aan het milieu toevoegen dan het milieu kan verwerken.

Huishoudelijk afval wordt ingedeeld in vijf groepen:
1 groente-, fruit- en tuinafval;
2 glas;
3 plastic;
4 metaal;
5 papier.
Welke van deze groepen afval is, of zijn biologisch afbreekbaar?

1. alleen 1
2. alleen 1 en 5
3. alleen 1 , 3 en 5
4. allemaal

eerste trofische niveau

tweede trofische niveau

derde trofische niveau

vierde trofische niveau

bs7

energiestromen

bs7

energiestromen

bij verbranding komt warmte vrij, dit betekent  energieverlies voor het volgende trofische niveau

bs7

Biologische                               Landbouw

vruchtwisseling

onbespoten 

scharrelen

natuurlijke bestrijding

mechanische verwijdering 

van onkruid

geen monocultuur

geen kunstmest

geen chemische gewasbestrijding

bs8

In de biologische landbouw wordt vruchtwisseling toegepast. Twan en Lieke doen daarover een bewering.
Twan zegt dat daardoor geen chemische bestrijdingsmiddelen hoeven te worden gebruikt om organismen in de bodem te bestrijden.
Lieke zegt dat door vruchtwisseling niet elk jaar kan worden geoogst.

Wie heeft (hebben) een juiste bewering gedaan?

bs8

1. Alleen Twan.
2. Alleen Lieke.
3. Zowel Twan als Lieke.
4. Geen van beiden.

 bs 7/8 Biomassa

energie uit energieijke stoffen: uit organisch materiaal:
hout, gft, mest, plantaardige olie

ontstaat ook CO2, maar deze was eerder opgenomen: kringloop

ook geschikt als brandstof: bio-olie en biogas

nadeel: speciaal telen: kost grond en gebruik kunstmest + water

chemische gewasbestrijding

biocide

=

voordeel

snel, meestal effectief, goedkoop

nadeel

niet specifiek, resistentie, grotere kans op plagen

biologische gewasbestrijding

gebruik van biologische verschijnselen; gif uit de natuur of natuurlijke vijanden

=

voordeel

selectief,  

nadeel