Examenonderwerp Reageren op prikkels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Reageren op prikkels

Prikkels en impulsen

Prikkels

Prikkels: Alle veranderingen in je omgeving waar je op kan reageren. 

- Inwendige prikkels

- Uitwendige prikkels 

Elk organisme( bacteriën, schimmels, planten en dieren) kan prikkels waarnemen.

1. waar
2. niet waar

Adequate prikkels

• Juiste prikkel bij het juiste zintuig

Onthouden

1. Zintuigcellen vangen de prikkel uit de omgeving op en zetten de prikkel om in een impuls. 
2. Een impuls is een elektrisch stroompje dat 
3. door zenuwen gaat van het zintuig naar de hersenen of van de hersenen naar de spier.

Wat is de adequate prikkel voor de zintuigen?

licht

geluid

geur

smaak

Verschillende prikkels

• Zintuigen zetten prikkels om in impulsen. 
• Een impuls is een elektrisch stroompje door een zenuw naar de hersenen gaat.
  
• impulsen gaan door het zenuwstelsel, ze zetten de hersenen of het ruggenmerg aan het werk.
  

Drempelwaarde

Als een prikkel te klein is, dan kan het zintuig het niet waarnemen.

De prikkel is beneden de DREMPELWAARDE.

De drempelwaarde is bij verschillende organismen anders: een hond kan beter horen dan een mens.

Gewenning

Je went aan prikkels, je reageert er na verloop van tijd niet meer op.

Voorbeelden:

- Je hoort de klok niet meer tikken.

- Je voelt niet meer dat je een horloge, oorbellen, ring of kleding 
   draagt.

-  Als je naast het spoor woont hoor je treinen niet meer.

Bewuste reactie

Voorbeeld: 

1. je wordt geduwd , 
2. je kijkt  
3. duwt terug.

De hersenen bepalen wat er gebeurt en geven een impuls af naar een spier

Bewuste beweging (via de hersenen)

 Reflex is een vaste, onbewuste reactie op een zeer sterke prikkel

Functies van een reflex: onbewust regelen van motoriek, snel reageren bij kans op onverwachte beschadiging van het lichaam

• Bij een reflex reageert het ruggenmerg en niet de hersenen
  
• Alleen bij een zeer sterke prikkel
  

Terugtrekreflex; 

Strekreflex; Kniepeesreflex; 

Pupilreflex; 

Onbewuste beweging= Reflex (niet via de hersenen)

Reflexboog

In welke volgorde gaat waarnemen?

1. impuls - hersenen - impuls - actie - prikkel
2. prikkel - actie - impuls - hersenen - impuls
3. impuls - actie - impuls - prikkel - hersenen
4. prikkel - impuls - hersenen - impuls - actie

Hoe noemen we hersenen en ruggenmerg samen?

1. Zenuwstelsel
2. Hersenstelsel
3. Centraal zenuwstelsel
4. autonoom zenuwstelsel

Zenuwcellen

Welke drie typen zenuwcellen onderscheiden we?

Bewegingszenuwen geleiden impulsen van ...

1. zintuigen naar het ruggenmerg
2. het ruggenmerg naar zintuigen
3. spieren naar het ruggenmerg
4. het ruggenmerg naar spieren

Gevoelszenuwen geleiden impulsen van ....

1. zintuigen naar het ruggenmerg
2. het ruggenmerg naar zintuigen
3. spieren naar het ruggenmerg
4. het ruggenmerg naar spieren

Grote hersenen

Hersenstam

Kleine hersenen

Ruggenmerg

Bij een reflex

1. moet je goed nadenken
2. denk je pas na een reactie
3. reageer je nadat je hebt nagedacht

Een reflex is ter bescherming.

1. Juist
2. Onjuist

hormoonstelsel

Hormoonstelsel bij de mens

Hormoonstelsel

Hormonen regelen langzame processen:

• groei, 
  
• ontwikkeling, 
  
• stofwisseling  
  
• voortplanting
  

Hormonen

• hormoonklieren  maken hormonen.
• gaan via bloed naar andere organen.

Hypofyse

1. De hypofyse is een hormoonklier in de hersenen.
   
2. Het maakt het groeihormoon
   
3. De hypofyse beïnvloedt andere hormoonklieren (zoals de geslachtsorganen)
   

Hypofyse: productie van hormonen voor regeling groei, beïnvloeden van andere hormoonklieren 

9.1 

Schildklier

• De schildklier maakt schildklierhormoon: 
  
• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  

De bijnier

• De bijnier ligt boven de nier
  
• De bijnier maakt adrenaline
  
• Adrenaline = paniekhormoon
  

Zorgt voor:

=> snellere hartslag

=> snellere ademhaling

=> meer verbranding

Dus meer energie

Eilandjes van Langerhans

Hormoon 1

Insuline

Hormoon 2

Glucagon

insuline

• Teveel glucose in je bloed                         -> insuline . 

• Glucose-gehalte gaat omlaag.

glucagon

• Te weinig glucose in je bloed         -> glucagon.

• Glucose-gehalte gaat omhoog

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen verwerken de impulsen die afkomstig zijn van spiercellen
2. Hormonen zorgen voor het voedsel van het hormoonstelsel
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels
4. Hormonen regelen de werking van weefsels en organen die er gevoelig voor zijn.

Hoe heet het mannelijk groeihormoon?

1. Testosteron
2. Insuline
3. Oestrogeen
4. Melatonine

Welke stoffen worden gemaakt in de Eilandjes van Langerhans die de bloedsuikerspiegel regelen?

1. Glycogeen en glucagon
2. Insuline en glycogeen
3. Insuline en glucagon
4. Insuline en glucose

Welke invloed heeft insuline op het glucosegehalte van het bloed?

1. door insuline daalt het glucosegehalte in het bloed
2. door insuline stijgt het glucosegehalte in het bloed

Adrenaline wordt gemaakt in

1. alvleesklier
2. schildklier
3. hypofyse
4. bijnieren

Welke hormoonklier is dit?

1. kleine hersenen
2. eilandjes van langerhands
3. hypofyse
4. schildklier

sleep de hormoonklieren naar de juiste plek

teelballen

hypofyse

schildklier

alvleesklier

bijnieren

Examenkracht

Oefen de examenvragen bij de onderwerpen:

• Zenuwstelsel
• Hormonen