Les 10 - De Stijl en Bauhaus

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

De Stijl en Bauhaus

De stijl

vanaf 1917

Na de eerste wereldoorlog -->

Op zoek naar nieuwe beeldtaal -->

Een stijl die iedereen kan begrijpen, simpel -->

Zo min mogelijk decoratie -->

--> Geometrische abstractie <--

Oostzijdse molen aan het Gein bij maanlicht-1903

Devotie-1908

Evolutie-1911

Compositie met bomen II-1912-1913

Compositie in Lijn-1916, 1917

Compositie met grijs en lichtbruin-1918

Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw-1921

Victory Boogie Woogie-1942 1944

Piet Mondriaan

Lees blz. 35 + 36:
Wat gebeurt er in de maatschappij na de eerste wereldoorlog waarvan je de invloed ziet in de kunst?

De Stijl, Vol. 1, no. 1, Delft, 1917

Wat zijn de kenmerken van "de stijl"

Kunst in de stijl van "de stijl":

- Blauw, rood, geel en zwart-wit en grijzen
   primaire kleuren en niet-kleuren

- horizontaal en verticaal (later ook diagonaal)

- geometrische vormentaal

- elkaar loodrecht kruisende lijnen

- basisvormen, zowel tweedimensionaal als driedimensionaal

- asymmetrische composities

Piet Mondriaan, Compositie: no. III, met rood, geel en blauw, 1927

Bauhaus 1919-1933

Bauhaus

Het Bauhaus-symbool

Walter Gropius: Bauhausgebouw, Dessau, 1925-26

Bauhaus - een opleiding voor architectuur en toegepaste vormgeving

• Samenwerking: schilder- en beeldhouwkunst, architectuur, toegepaste kunst, toneel, weven, fotografie, typografie
• Doel: ontwerpen voor machinale vervaardiging, voor de industrie (betaalbaar)
• Gestimuleerd om vooral te experimenteren met  vorm- en kleuronderzoek en veel verschillende materialen
• Evolueerde van een academie voor kunst & architectuur tot een cultuurbegrip

Schilderkunst

• Invloeden van De Stijl en het Constructivisme
• Eenvoud
• Geometrische vormen
• Asymmetrie
• Vormovereenkomsten 
• Primaire kleuren gecombineerd met zwart/wit/grijs
• Dynamische compositie

Theo van Doesburg, boekomslag

Textielkunst

• Arts and Crafts als startpunt voor deze nijverheid/ambacht
• Experiment met de beeldende aspecten
• Vormexperiment
• Kleur en kleurcontrasten
• Experiment met materialen

Toegepaste vormgeving

• Strakke geometrische vormen
• Heldere constructie 
• Functionele vormgeving
• Massaproductie bij voorkeur (=betaalbaar)
• Moderne materialen
• Praktisch!

De Stijl

Bauhaus

De Stijl

Bauhaus

Weet jij nu het verschil tussen de Stijl en Bauhaus?

Ja

Grotendeels

nee

De leden van De Stijl stonden in contact met de leden van het Bauhaus.
Noem twee belangrijke overeenkomsten tussen de idealen van De Stijl en die van het Bauhaus.

Antwoord

Beide bewegingen:

- streefden er naar om met hun komst een nieuwe, betere maatschappij te bewerkstelligen.

- wilden goede vormgeving voor een breed publiek beschikbaar maken.

- streefden naar een samenhang tussen de verschillende kunsten: schilderkunst, architectuur, toegepaste vormgeving.

- maakten gebruik van geometrische vormen.

- wilden ontwerpen vanuit een logische, eerlijke verwerking van materialen.

Geef aan hoe, in de opvatting van Het Bauhaus en De Stijl, kunst een bijdrage kon leveren aan een betere samenleving. Betrek in je antwoord ook de rol van industrie en/of machines.

Antwoord

• De kunst zou een bijdrage kunnen leveren aan een betere samenleving

door een goede/ideale vormgeving van de dagelijkse

wereld/leefomgeving 

• De toepassing van industrie / machines zou bij kunnen dragen aan

lagere kosten voor het produceren van goede ontwerpen, zodat deze

producten/deze vormgeving voor velen (en overal) bereikbaar worden 

Het nieuwe bouwen

Licht - Lucht - Ruimte

Het nieuwe Bouwen / functionalisme

Het nieuwe bouwen: een verzamelnaam voor verschillende functionele bouwstijlen en radicale vernieuwingen in de architectuur in de periode van 1915 tot circa 1960. 

Doelen en kenmerken:

- Leven verbeteren van arbeiders

- functioneel en betaalbaar

- Kernwaarden:

            lucht, licht en ruimte

- Constructie en materiaal is leidend voor uiterlijk

- Witte buitenmuren, herhaling, geen versieringen. 

- Bezig met stadsplanning

Architecten van het Nieuwe Bouwen laten alles wat geen functie heeft weg: Form Follows Function.

 

Dit wordt ook wel Functionalisme genoemd:
De functie van het gebouw is uitgangspunt voor de vorm van het gebouw.

Vormgevingskenmerken

• Veel glas (want dan veel licht binnen, buiten naar binnen halen)
  ---> Vliesgevel
• Grote ruimtes (lucht en ruimte)-> Mogelijk door skeletbouw
  
• Geen decoratieve elementen maar functioneel
• Veel herhaling ---> door gebruik van Prefab (Wat tevens kostenbesparend was)

Skeletbouw van beton, openluchtschool Amsterdam, 1929-30, Johannes Duiker

Skeletbouw

Stalen skelet van de Fair Store, Cicago, 1891, architect William Le Baron de Jenney

• Veel open ruimte mogelijk
• Gebruik van veel glas mogelijk omdat muren niet dragend zijn
• Verschillende materialen kunnen worden gebruikt
• Mogelijkheid om hoog te bouwen

Skeletbouw van beton, openluchtschool Amsterdam, 1929-30, Johannes Duiker

Skeletbouw vanaf 1900

Stalen skelet van de Fair Store, Cicago, 1891, architect William Le Baron de Jenney

• Veel open ruimte mogelijk, 
• Gebruik van veel glas mogelijk omdat muren niet dragend zijn -> Vliesgevel
• Verschillende materialen kunnen worden gebruikt (houtskelet, staalskelet, betonskelet)
• Mogelijkheid om hoog te bouwen, lichter van gewicht. 

Vliegevel - Walter Gropius, Bauhausgebouw 1925-1926

Skeletbouw

Vaak is het skelet van staal, maar het kan ook van hout of beton zijn.

Le Corbusier

Het nieuwe bouwen: een verzamelnaam voor verschillende bouwstijlen en radicale vernieuwingen in de architectuur in de periode van 1915 tot circa 1960

De architect van de 20e eeuw

Le Corbusier - 

The Villa Savoye in Poissy (1928–1931)