week 2: koppelteken en cijfers les 42

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Welkom 

De beste wensen! 

Deze week

Maandag: uitleg theorie + samen oefenen

Donderdag: weektaak 

Vrijdag: lezen + afronden les 42 

Je kunt samenstellingen met een koppelteken en getallen juist spellen.

Deze les

1. Wat weet je al? 

2. Uitleg samenstellingen

3. Samen oefenen

4. Aan de slag + afsluiten

Startopdracht 

Is het één ding? Dan schrijf je het op als een woord. Soms heb je dan wel een koppelteken nodig (-). 

Welke is denk jij de juiste spelling? 

1. minikrieltjes // mini-krieltjes?

2. oudleerlingen // oud-leerlingen? 

3. 30+kaas // 30+-kaas? 

Koppelteken

Klinkerbotsing (als de klinkers samen andere klank vormen)	Auto-onderdelen, diploma-uitreiking, zee-eend
Titels + beroepen combineren	secretaris-generaal, chef-kok
Aardrijkskundige namen en afleidingen	Noord-Holland, Latijns-Amerikaans
Na: afkortingen, letters en speciale tekens	PvdA-leden, L-vormig, T-shirt, 65+-korting
Na: adjunct, aspirant, assistent, bijna, collega, ex, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, non, oud, sint en subsituut	adjunct-directeur, Sint-Janskathedraal
Samenstellingen met hoofdletters	on-Amerikaans, pro-Frans

Koppelteken

Sommige samenstellingen schrijf je met een liggend streepje: het koppelteken (-). Het zorgt voor betere leesbaarheid in deze gevallen: 

1. Bij klinkerbotsing

2. Bij combinaties van titels en beroepen

3. Bij aardrijkskundige namen en afleidingen

4. Na afkortingen, letters en speciale tekens

5. Na een aantal voorvoegsels (zie boek)

6. Bij samenstellingen met hoofdletters 

Maak van deze woorden correcte samenstellingen

(denk aan tussenklank + koppelteken)

1. het zuiden van Soedan

2. energie van de zon

3. tekort aan vitamine C 

Hoe schrijf je cijfers?

Getallen schrijf je soms als cijfers en soms in letters (en woord)

Als een woord:

getallen tot en met twintig, tientallen, ronde getallen met honderd, duizend miljoen et cetera 

Als cijfers:

jaartal, datum, temperatuur, gewicht, maat, bedrag of snelheid

Hoe schrijf je cijfers?

Oké, maar sommige getallen zijn best wel lang om uit te schrijven. 

Hoe doe je dat? 

Schrijf getallen aan elkaar met een spatie na: duizend
voor & na: miljoen & miljard

Tweeduizend, maar tweeduizend driehonderd miljoen 

Klinkerbotsing? Dan trema: achthonderddrieënvijftig 

Samenstelling met getal? Dan natuurlijk een koppelteken! 22-jarige 

auto onderdeel

1. Met koppelteken
2. Zonder koppelteken (aan elkaar)

Koppelteken?

1. camera opstelling
2. camera-opstelling
3. cameraopstelling

Juiste spelling

1. Driehonderduizend acht miljoen
2. Driehonderduizendachtmiljoen
3. Driehonderd duizend acht miljoen

Koppelteken?

1. hbo student
2. hbo-student
3. hbostudent

koppelteken?

1. ex premier
2. ex-premier

koppelteken?

1. 36 urige werkweek
2. 36-urige werkweek

Weektaak les 42

Opdracht 1 t/m 10 

Klaar? Dan kijk je na

Ook klaar met nakijken? Dan maak je het extra oefenblad. 

Je werkt 10 minuten in stilte (geen vragen) 

Deze les

1. terugblik vorige les: startopdracht les 42

2. vervolg uitleg: cijfers 

3. aan de slag met je weektaak 

4. afsluitende opdracht 

Lesdoel: je kunt samenstellingen met koppelteken en getallen correct spellen

Startopdracht les 42: in duo's 

Maak gezamenlijk opdracht 10 uit het boek 

Over 5 minuutjes gaan we de opdracht bespreken 

Hoe schrijf je cijfers?

Getallen schrijf je soms als cijfers en soms in letters (en woord)

Als een woord:

getallen tot en met twintig, tientallen, ronde getallen met honderd, duizend miljoen et cetera 

Als cijfers:

jaartal, datum, temperatuur, gewicht, maat, bedrag of snelheid

Hoe schrijf je cijfers?

Oké, maar sommige getallen zijn best wel lang om uit te schrijven. 

Hoe doe je dat? 

Schrijf getallen aan elkaar met een spatie na: duizend
voor & na: miljoen & miljard

Tweeduizend, maar tweeduizend driehonderd miljoen 

Klinkerbotsing? Dan trema: achthonderddrieënvijftig 

Samenstelling met getal? Dan natuurlijk een koppelteken! 22-jarige 

GETALLEN
Voor dit spel heb je .......... kaarten nodig.

1. 32
2. tweeëndertig

Cijfers en getallen
Wat is goed?

1. 2 van de 3
2. Twee van de drie
3. 2 vd 3
4. Twee vd drie

Cijfers en getallen
Wat is goed?

1. Tien jaar
2. 10 jaar

Cijfers en getallen
Wat is goed?

1. vijfmiljoen
2. vijf miljoen

wel of geen koppelteken

1. A4 formaat
2. A4-formaat

Weektaak les 42

Opdracht 1 t/m 10 

Klaar? Dan kijk je na

Ook klaar met nakijken? Dan maak je het extra oefenblad. 

Je werkt 10 minuten in stilte (geen vragen) 

Maak een goede samenstelling

Lever je antwoorden in op een blaadje:

1. 21 eeuws

2. zuid oost Groningen

3. milieu inspecteur

4. 24 uurs service

5. top 3 notering

6. politie achtervolging

Einde van de les

Deze les

1. stillezen + leesopdracht uitleg 

2. evt. uitzoeken leesboek

3. weektaak afronden

4. bespreken repetitie

Stillezen

Ook komende periode blijven we lezen in de les (op donderdagen!)
Je kiest voor komende periode een boek 

 - van een andere schrijver en/of serie is dan je al gelezen hebt

- geen boeken meer van leven van loser / grijze jager / et cetera 

Weektaak:

Je neemt volgende week donderdag een nieuw leesboek mee naar de les

Presenteren

Je gaat je klasgenoten iets vertellen over je boek

Je presentatie duurt tussen de 6 en 8 minuten

Samen? Dan moet je wel hetzelfde boek lezen 

De eerste presentaties zijn donderdag 29 februari 

Planning

Volgende week donderdag maak de planning van de boekopdrachten in de les, als je je boek meeneemt 

Aan de slag

Je krijgt een blaadje. Vul dat  in en lever het bij mij in:

1. Welke boeken heb je gelezen? 

2. Wat vond je leuk aan die boeken? 

3. Wat zou je nu voor boek willen lezen? (onderwerp / genre bijvoorbeeld)

Klaar? Ga vast naar de website van de mediatheek om te kijken welke boeken jou leuk lijken. 

Je vult het voor jezelf en in stilte in. 

Weektaak les 42

Opdracht 1 t/m 10 

Klaar? Dan kijk je na

Ook klaar met nakijken? 

Maak opdracht 1, 2, 4 en 7 van hoofdstuk 14

Je werkt 10 minuten in stilte (geen vragen) 

Bespreken repetitie

1. Je tafel is helemaal leeg

2. Je mag zo even praten als ik de repetitie uitdeel // en controleer of ik je punten goed heb opgeteld! 

3. Tijdens het bespreken van de vragen ben je stil

4. Stel alleen vragen die voor iedereen relevant zijn

5. Tijdens het ophalen, kun je persoonlijke vragen stellen 

Welkom!

Stillezen

Pak je boek en ga stillezen 

Maak nu zelf een raadgedicht over Kerst

Voor je gaat dichten, bedenk het volgende:

1. waar denk jij aan / zie je voor je bij Kerst? 

2. hoe voelt Kerst voor jou?  

3. welk gevoel wil je de lezer meegeven? 

Probeer nu dat in een gedicht te vatten - het hoeft niet te rijmen! 

Minimaal 8 regels

En laat 1 woord weg! Kan de lezer het raden?

Wat weet je al?

Kies een van de foto's. Probeer (de sfeer) van de foto in een paar zinnen zo goed mogelijk te beschrijven.

- waar is het? 

- hoe is het daar? 

Deze les

1. Oefeningen maken: startopdracht 

2. Extra uitleg: bwb / lv / mv 

3. Leren! 

4. Kahoot 

ww-spelling

1. Er (woeden) gisteren een hevige storm. 

2. Hij (reageren) altijd zo boos als hij (worden) aangesproken op zijn gedrag. 

3. Goed of fout? 
De belastingdienst heeft verkeerde brieven verstuurt naar gezinnen. 

ontleden

1. In de klas staan bureaus

2. De feestneus stuurde vorige week uitnodigingen voor zijn verjaardag aan al zijn vrienden. 

3. Benoem hww+ zww:

Als snel bleek de docent geen extra punten meer te geven. 

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Is ontzettend belangrijk in taal: daar geef je namelijk vanalles mee aan:

- waar iets plaatsvindt  (In lokaal 110)

- wanneer is gebeurt  (Het 5e lesuur)

- waarom iets gebeurt  (Vanwege de lesplanning) 

- met wie iets gebeurt  (Met klas HA1C)

- hoe iets gebeurt   (Met veel plezier) 

en een heleboel nuances 

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

- Er kunnen er meerdere in één zin zitten

- Soms is het echt een woordgroep

- Soms is het maar één woord

- Ook een vraagwoord is een bijwoordelijke bepaling (wanneer, waarom etc)

lv + mv

Een zin kan een lijdend voorwerp hebben: iets of iemand dat iets 'ondergaat'

Niet iedere zin heeft een lijdend voorwerp. 

wie of wat + wg + ow

Een zin kan een meewerkend voorwerp hebben: iets of iemand voor wie iets wordt gedaan. Niet iedere zin heeft een meewerkend voorwerp. 

aan wie of wat + wg + ow + lv

MET VEEL RISICO REMDE MAX VERSTAPPEN VLAK VOOR DE BOCHT OP HET NATTE ASFVALT ACHTER ZIJN VOORGANGER. 

Stap 1: de persoonsvorm

Stap 2: het werkwoordelijk gezegde

Stap 3: onderwerp

Stap 4: lijdend voorwerp

Stap 5: meewerkend voorwerp

Stap 6: bijwoordelijke bepaling 

NU JIJ:

Stap 1: de persoonsvorm

Stap 2: het werkwoordelijk gezegde

Stap 3: onderwerp

Stap 4: lijdend voorwerp

Stap 5: meewerkend voorwerp

Stap 6: bijwoordelijke bepaling

De conciërge brengt altijd koffie aan alle leraren in hun lokaal. 

Gisteren was er een groot feest op het plein. 

Achter de ingang, net voor de prullenbak, lag een wikkel van een mars op de grond. 

Leren

1. Met je lesboek + opdrachten

2. Met de extra oefenbladen op It's Learning

3. Met Quizlet (woordjes)

4. Met cambiumned.nl 

Deze les

1.  Stillezen

2. Oefening perspectief

-pauze- 

3. Oefenen ontleden + bwb 

4. Aan de slag

5. Quiz werkwoordspelling! 

5. Afsluiten 

Mindmap leesboek

Je maakt een mindmap over de hoofdpersoon uit jouw boek.  Dat helpt je om te bepalen welk perspectief je boek heeft en wat jij allemaal weet over je hoofdpersoon. 

Stap 1: start met de naam van de hoofdpersoon

Stap 2: schrijf alles op wat je van hem/haar weet. 

Hobby's, uiterlijk, familie, en alles waar je nog meer aan denkt 

Stap 3: bespreek het na 10 minuutjes met de klasgenootje. Kan je jouw mindmap nog aanvullen? 

Zij kreeg op haar verjaardag een prachtige nieuwe fiets. 

Stap 1: de persoonsvorm

Stap 2: het werkwoordelijk gezegde

Stap 3: onderwerp

Stap 4: lijdend voorwerp

Stap 5: meewerkend voorwerp

Stap 6: bijwoordelijke bepaling 

Thomas Edison vond lang geleden de elektrische gloeilamp uit.

nu jij!

Weektaak les 37

Let op: alleen 2e deel van les 37 (bwb)

Maak opdracht: 6, 7 en 10?
Heb je de weektaak van les 22 al af? 

> 2, 3, 5, 6, 7 en 8

Klaar? Dan kijk je na? 

Ook klaar met nakijken? Dan maak je het extra oefenblad. 

Je werkt 10 minuten in stilte (geen vragen) 

Quiz werkwoordspelling

Iemand 0 fouten gemaakt? Dan volgt maandag een traktatie! 

Met of zonder koppelteken?

1. 80 jarige
2. 80-jarige