Week 12_N3HV_Les 1_ GWS § 4 + 6_Tussenwerpsel + woordsoort van die, dat en wie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Dinsdag, 18 maart 2025

Ik kan/weet:

• tussenwerpsels herkennen en gebruiken in een zin.
• de woordsoort benoemen van de woorden die, dat en wie, die tot verschillende woordsoorten kunnen behoren.

Pak eerst je leesboek, want we gaan 20 minuten stil lezen. 

Bekijk de volgende zinnen:

Tjonge, dat was een zware klus, nietwaar?

Ai, dat ziet er pijnlijk uit!

Ach, het komt wel goed!

Grammatica WS, §4 Tussenwerpsel

• Wat zijn tussenwerpsels?
    - Tussenwerpsels zijn woorden die emoties, reacties of geluiden uitdrukken.
    - Ze staan vaak los in een zin en hebben geen grammaticale functie. 
  
  
• Soorten tussenwerpsels:
    - emotionele tussenwerpsels --> gevoelens uitdrukken (ach, bah, o jee, etc.)
    - aanspreek- en roepwoorden --> iemands aandacht trekken (hé, ho, pssst, hallo, etc.)
    - klanknabootsingen --> geluiden nadoen (boem, pang, miauw, knal, etc.)
  
  
• Waarom gebruiken we tussenwerpsels?

Zo vind je tussenwerpsels

Tussenwerpsels....

• zijn uitroepen, korte vraagwoorden en klanknabootsingen;
• staan meestal aan het begin of aan het einde van een zin;
• kunnen niet van vorm veranderen; worden hooguit herhaald:
    poehpoeh; tjongejonge.

Let op!

Tussenwerpsels staan los en worden vaak gevolgd door een komma of uitroepteken!

Aan de slag!

Grammatica woordsoorten, §4 

Markeer in de zinnen a tot h de tussenwerpsels.

Let op! Je werkt samen met je groepje en overlegt op fluistertoon.

Ben je klaar? Werk aan Woordenschat 3 (online)

§10- lastig te benoemen woorden- die, dat, wie ,wat

die/dat

Om de woordsoort van die en dat vast te stellen, kun je het woord vervangen door deze of dit. Als dat kan, zijn die en dat aanwijzend voornaamwoord. Voorbeelden:

a Je kunt die (1) film die (2) dat (3) meisje heeft aangeraden, niet meer zien.

In zin a kun je die (1) en dat (3) vervangen door deze en dit. Het zijn aanwijzende voornaamwoorden. Je kunt die (2) niet vervangen; die (2) is een betrekkelijk voornaamwoord; het verwijst immers naar een antecedent: die film.

§10- lastig te benoemen woorden- die, dat, wie ,wat

b Ik heb gehoord dat (4) die (5) film niet meer draait.

In zin b kun je die (5) vervangen door deze, maar dat (4) kun je niet vervangen door dit.

Dat (4) is hier een onderschikkend voegwoord; het staat immers aan het begin van een bijzin.

Heeft die bekende nieuwslezer ook Wie is de Mol gepresenteerd?
- die

1. aanwijzend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onderschikkend voegwoord
4. vragend voornaamwoord

Wetenschappers hebben ontdekt dat bij kikkers ledematen aangroeien na amputatie. - dat

1. aanwijzend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord (mia)
3. onderschikkend voegwoord
4. vragend voornaamwoord

Koningin Maxima was nog nooit eerder in dat museum. - dat

1. aanwijzend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onderschikkend voegwoord
4. vragend voornaamwoord

Voor de volgende les...

Ik kan/weet:

- verschillende soorten tussenwerpsels herkennen en gebruiken in een zin.

- de woordsoort benoemen van de woorden die, dat en wie, die tot verschillende woordsoorten kunnen behoren.

- de betekenis van de woorden van Woordenschat 3.

De opdrachten van Grammatica Woordsoorten §4 en §6 en Woordenschat 3 zijn (online) gemaakt.

Heb je vragen of kom je ergens niet uit? Schrijf je in voor een tunk-uur Nederlands.