Realisme

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Literatuurdossier

Realisme

Leerdoelen

• Je bent op de hoogte van de situatie rond 1900.
  
• Je hebt een beeld bij het begrip Realisme.
  

Waar denk je aan bij het woord realisme?

Hoe zie je het realisme terug in deze afbeeldingen?

J.J. Cremer

• J.J. Cremer wist politieke aandacht te trekken met zijn novelle Fabriekskinderen (1863). Hij schetste daarin het lot van verpauperde kinderen in de Leidse textielindustrie.

• Cremer gebruikte de romantechniek om de lezer naar de gruwelijke werkelijkheid toe te slepen. Hij sprak de lezer aan en confronteerde hem met de walgelijke maatschappij, die zulke wantoestanden toeliet.

Een hoofd, een gans hoofd is zij kleiner dan uw dochtertje, dat in dit uur gezond, ja met rozen op de wangen op het zachte kussen te dromen ligt en zo oud is als zij. Gij schrikt terug bij het beschouwen van dat voos en flets gezichtje met die wijde mond en die onnatuurlijk glinsterende oogjes

François HaverSchmidt, ook wel bekend als de dichter Piet Paaltjens

In Familie en kennissen gebruikte hij het kinderperspectief om de lelijke wereld van de volwassenen te laten zien. Zo beschreef het kind zijn oude, verzuurde tante:

In Familie en kennissen gebruikte hij het kinderperspectief

Tante Mientje was akelig mager, wat te meer in het oog viel omdat zij zoo lang was. Vroeger moet zij heel mooi zijn geweest, zooals ik tante Bet zelve heb hooren toegeven. Maar nu kon men dat niet goed meer zien. Want de neus van tante Mientje en haar kin (waarop genoeg haar groeide om een jong tweede luitenantje jaloersch te maken, maar het was grijs haar), die neus en die kin bogen scherp naar elkaar toe als twee kreeftenscharen, en de lippen daar tusschenin zaten op elkaar gedrukt alsof er een breekijzer noodig zou zijn om ze open te krijgen. Doch dat was zoo niet. Ze gingen dadelijk vanzelf open, zoodra er maar een zoetigheid vóór of een bitterheid achter kwam