Machtsuitbreiding en verzet: 1870 - 1918

Voordat we beginnen met het nieuwe hoofdstuk, even een paar vragen over het vorige.
1 / 17
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolmavoLeerjaar 4

This lesson contains 17 slides, with text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Voordat we beginnen met het nieuwe hoofdstuk, even een paar vragen over het vorige.

Slide 1 - Slide

Deelvraag:
Hoe werd Nederlands-Indië een winstgevende kolonie?
  • Begin 19e eeuw problemen in Nederland:
  • 1. 1810-1813: Ned. onderdeel van Frankrijk
  • 2. last van de Napoléontische oorlogen
  • 3. Engeland had veel Nederlandse bezittingen overgenomen
  • 4. schulden van de VOC overgenomen door de staat

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Slide

ander probleem:

  • opstanden op Java door:
  • 1. meer invloed door Ned >
  • minder macht inheemse adel
  • 2. belastingen en misoogsten >

  • 1825 - 1830: opstand olv prins Diponegoro >
  • Ned. schatkist bijna leeg >
  • Cultuurstelsel 
Diponegoro

Slide 4 - Slide

Cultuurstelsel: 1830 -1870
  • 1. Gouverneur-generaal Johannes van den Bosch
  • 2. doel: de kolonie moet geld opbrengen
  • 3. uitgangspunt: grond op Java is van Nederland >
  • 1/5 bebouwd met exportprodukten ('cultures' zoals suiker, thee)
  • boeren kregen (heel weinig) 'plantloon' 
  • herendiensten (maximaal 66 dagen per jaar):
  • onbetaald
  • aanleg (spoor-)wegen, kanalen, irrigatiewerken e.d.

Slide 5 - Slide

Deelvraag: Hoe werd Nederland in bijna heel Nederlands-Indië de baas, en welke gevolgen had dit?
  • Grondwetswijziging van 1848 was erg belangrijk:
  • Koning verloor macht, het parlement werd machtiger.
  • In de volksvertegenwoordiging waren de meeste kamerleden liberaal >
  • Liberalen bepalen toekomst in Nederlands-Indië:
  • Liberalen gaan uit van: vrijheidsgedachte > 
  • tegen NHM en dwangarbeid
  • Cultuurstelsel werd stap voor stap afgeschaft:
  • Mijnwet (1850) en Agrarische wet en Suikerwet (1871)

liberaal Thorbecke,
opsteller grondwet 1848

Slide 6 - Slide

Gevolgen afschaffen Cultuurstelsel:
  • 1. Europese ondernemers beginnen bedrijf in Ned-Indië:
  • - koffie-, thee- en suikerplantages
  • - tabaksplantages op Sumatra
  • - rubberplantages
  • - mijnbouw (tin, steenkool, goud en aardolie)
  • 2. Komst contractarbeiders (koelies):
  • - wurgcontracten >
  • - lage lonen, slecht voedsel en onderdak
  • - lijfstraffen

Slide 7 - Slide

Internationale ontwikkelingen eind 19e eeuw:
  • 1. nieuwe produkten (zeep/auto's) vereisen andere grondstoffen
  • vele (palmolie, benzine, rubber) te vinden Indië
  • 2. door stoomschepen en Suezkanaal sneller vervoer Europa <> Azië >
  • modern imperialisme:
  • Europese landen wilden meer koloniën voor:
  • - grondstoffen
  • - afzetgebied
  • - aanzien

Slide 8 - Slide

Nederlands imperialisme:
  • n.a.v. opstand en zeerovers, in Atjeh veel strijd >
  • guerilla-oorlog (1873 -1903/09)
  • ook op Lombok strijd, na aanval op KNIL (1894) >

  • militair hard optreden tegen opstandelingen (ook signaal naar andere landen)
  • Uiteindelijke resultaat:
  • Nederland kreeg geheel Nederlands-Indië onder controle
  • prijs: vele doden en gewonden

Slide 9 - Slide



Documentaire over 
de Atjeh-oorlog
(1873 -1903)
10 minuten

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Video

Ethische politiek
  • Eind 19e eeuw groeide kritiek in Nederland op beleid in de kolonie:
  • winsten alleen voor Nederland en
  • uitbuiting boeren en arbeiders >
  • Ethische politiek
  • gedachte: 'na uitbuiting moet nu iets goeds gedaan worden' 
  • Nederland had een 'Eereschuld' in te lossen
  • Hoe?

Slide 12 - Slide

Onderdelen Ethische politiek (vanaf 1901)
  • Indiërs meer betrokken bij bestuur (mislukt)
  • verbeteren onderwijs (plattelandsscholen, scholen voor kinderen elite)
  • verbeteren irrigatie
  • migratie naar dunbevolkte gebieden (mislukt)
  • verbeteren gezondheidszorg (inentingen)
  • Belangrijk:
  • het modern imperialisme was noodzakelijk om de ethische politiek mogelijk te maken!!!!

Slide 13 - Slide

Opkomst nationalisme in Indië
  • Nationalisme bevorderd door:
  • 1. hoger en universitair onderwijs voor Indische studenten >
  • moderne ideeën over bestuur
  • 2. werk Gandhi bekend dankzij communicatiemiddelen
  • 3. Russische nederlaag tegen Japan (1905)

Slide 14 - Slide

Ook: gematigde nationalisten 
  • wens: meer zelfstandigheid,
  • geen onafhankelijkheid >
  • samenwerking met Nederland in
  • de Volksraad
  • steeds meer frustratie:
  • Nederland wilde geen macht afstaan.

Slide 15 - Slide



Documentaire over 
de Atjeh-oorlog
(1873 -1903)
60 minuten

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video