GESCHIEDENIS: KOLONIALISME

Nederland als koloniale macht
Kaart van Nederlands-Indië uit 1915
1 / 34
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 34 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Nederland als koloniale macht
Kaart van Nederlands-Indië uit 1915

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Doelstellingen
- aan het eind van de les heb je herhaald wat VOC- Nederlands Indie met elkaar hebben te maken
- aan het eind van de les weet je wat cultuurstelsel is en wat de gevolgen daarvan waren
-aan het eind van de les weet je wat modern imperialisme is

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Wat weet je over
de VOC en
Nederlands-Indië?

Slide 3 - Mind map

This item has no instructions


Wat herinnert in ons dagelijks leven aan het Nederlandse koloniale verleden? Bijvoorbeeld...

Slide 4 - Slide

Links is Indische rijsttafel, midden is een standbeeld van J.P. Coen, rechts is Willem Alexander en Maxima die op bezoek gaan in Curacao (2018)
Waarom is het belangrijk om als Nederlands staatsburger iets te weten over het koloniale verleden van Nederland?

Slide 5 - Open question

This item has no instructions

Eerst een paar vragen om je kennis over Nederland als koloniale macht op te frissen...

Slide 6 - Slide

This item has no instructions

In welke periode raakte de Nederlandse Republiek betrokken bij de handel in / met Azië?
A
15e eeuw
B
16e eeuw
C
17e eeuw
D
18e eeuw

Slide 7 - Quiz

This item has no instructions

Wat is de naam van het handelsbedrijf dat namens de Republiek handelde met Azië?

Slide 8 - Open question

This item has no instructions

Wat was de naam van het hoofdkwartier van de VOC in Indonesië?
A
Batavia
B
Bataviastad
C
Paramaribo
D
Willemstad

Slide 9 - Quiz

This item has no instructions

Geef twee voorbeelden van producten waar de VOC in handelde

Slide 10 - Open question

This item has no instructions


19e eeuw: West-Europese landen verstevigen hun grip op bestaande koloniën / breiden koloniaal bezit uit 

Dit heet modern imperialisme

Oorzaken:
  • Grondstoffen nodig voor opkomende industrie
  • Toegang tot afzetmarkten om producten te verkopen
  • Toenemend nationalisme in Europa
  • Blank superioriteitsgevoel 

Slide 11 - Slide

This item has no instructions



Belangrijke veranderingen: 

  • 1799: VOC failliet, na Napoleontische tijd krijgt Nederland een aantal handelsposten in handen 
  • 1815: Willem I wordt koning van Nederland, gaat zich persoonlijk met bestuur en beheer van de Nederlandse koloniën bezighouden
  • Nederlands leger krijgt apart onderdeel voor kolonie

Slide 12 - Slide

This item has no instructions

Java-oorlog (1825-1830) 
  • Javanen komen in opstand o.l.v. prins Diponegoro
  • Oorzaak: landrentestelsel zorgde voor uitbuiting van de Javaanse boeren
  • Gevolg: Java verwoest, 200.000 Javaanse slachtoffers, 15.000 Nederlandse militairen gesneuveld, Indië kostenpost voor Nederland

De Java-oorlog wordt met een list beëindigd. Diponegoro meldt zich om te onderhandelen, maar wordt dan gevangen genomen. ->

Slide 13 - Slide

Landrentestelsel: De boeren moeten voortaan maar liefst twee vijfde deel van hun opbrengsten afstaan. De plaatselijke vorsten leggen daar nog een deel bovenop. 
Diponegoro
Op dit schilderij lijkt het alsof Diponegoro de arrestatie "ondergaat" en vrijwillig afscheid neemt van zijn volgelingen, waarvan twee zich aan zijn voeten werpen.
Verslagen volgelingen
De volgelingen van Diponegoro zitten er verslagen bij, hun wapens op de grond als teken van overgave aan de Nederlanders. Ze kunnen / willen niets meer beginnen tegen de Nederlanders.
Driekleur
De Nederlandse vlag wappert fier boven de ambtswoning van de Nederlandse bestuurder
Koets
De koets om Diponegoro af te voeren, staat klaar.
Generaal De Kock
De Nederlandse generaal de Kock heeft Diponegoro gearresteerd en wijst met een zelfverzekerd gebaar naar de klaarstaande koets om Diponegoro af te voeren. 
Nederlandse soldaten
De Nederlandse soldaten stralen met hun opgeheven geweren macht en zelfvertrouwen uit. 

Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Vanuit welk perspectief is dit schilderij gemaakt? Is het vanuit het perspectief van Diponegoro of van de Nederlanders geschilderd? Leg je antwoord uit!

Slide 15 - Open question

This item has no instructions


Gouverneur-Generaal Johannes van den Bosch moest van Nederlands-Indië een wingewest maken, hij voerde op Java het Cultuurstelsel in

Slide 16 - Slide

This item has no instructions

Cultuurstelsel (alleen op Java):
  • Boeren moesten 20% van hun land bewerken met exportgewassen (vooral koffie, suiker, thee, tabak, en indigo)
  • Boeren moesten deel van de opbrengst aan de staat afstaan, de winst ging naar de Nederlandse schatkist -> "het batig slot"
  • Boeren kregen hiervoor een plantloon, contant geld waarmee ze (Nederlandse) producten konden kopen
  • Boeren die geen exportgewassen konden verbouwen moesten herendiensten verrichten
  • Bestuurders / regenten die toezicht hielden, werden beloond met cultuurprocenten (een percentage van de opbrengst)



Slide 17 - Slide

This item has no instructions


Gevolgen:

  • Hoge inkomsten voor Nederland (30% van de staatsinkomsten)
  • Investeringen in infrastructuur in de kolonie om de producten te vervoeren
  • Hongersnoden op Java -> het verbouwen van exportgewassen ging voor het verbouwen van rijst
  • Uitbuiting van Javaanse boeren: herendiensten / hard werken op het land
Theeplantage met opzichter

Slide 18 - Slide

This item has no instructions

Max Havelaar
  • Max Havelaar, of de koffie-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.

  • Boek van Multatuli (Latijn voor: 'ik heb veel gedragen'), pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

  • Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

Slide 20 - Video

This item has no instructions

Zet de volgende gebeurtenissen op de juiste volgorde van tijd in de tijdbalk:
1
2
3
4
5
6
Oprichting VOC
Van den Bosch voert Cultuurstelsel in
Opheffing VOC
Arrestatie Diponegoro
Begin Java-oorlog
Multatuli schrijft het boek Max Havelaar

Slide 21 - Drag question

This item has no instructions

Sleep de Nederlandse vlag naar het eiland waar het cultuurstelsel werd ingevoerd.
Java
🇳🇱

Slide 22 - Drag question

This item has no instructions

Cultuurstelsel 
Hoort niet bij cultuurstelsel
Boeren moesten pacht betalen 
Boeren moesten werken voor het Nederlandse bestuur
Er ontstonden hongersnoden waarbij duizenden Nederlanders stierven 
Boeren moesten producten verbouwen voor het Nederlandse bestuur
Regenten kwamen in opstand tegen de Nederlanders
De Nederlandse schatkist raakte goed gevuld 

Slide 23 - Drag question

This item has no instructions

Wat is de oorzaak van het ontstaan van het cultuurstelsel en wat is het gevolg van het cultuurstelsel? 
oorzaak
Gevolg
Het besturen van de kolonie kost Nederland alleen maar geld 
Nederland moderniseert 

Slide 24 - Drag question

This item has no instructions

Voordeel voor Nederland
Voordeel voor Javanen
Nadeel voor de Javanen
Het batig slot
Plantloon
Verkoop Twents textiel neemt toe
Verrichten van herendiensten
Beste gronden worden bewerkt met exportgewassen

Slide 25 - Drag question

This item has no instructions


19e eeuw: West-Europese landen verstevigen hun grip op bestaande koloniën / breiden koloniaal bezit uit 

Dit heet modern imperialisme

Voor Nederlands-Indië betekende dit het volgende:
  • Nederlands-Indië krijgt een eigen leger: het KNIL (Koninklijk Nederlands-Indisch Leger)
  • Nederland gaat haar macht verder uitbreiden dan Java => bloedige oorlogen, zoals de Atjeh-oorlog (1873-1914)
  • Ethische politiek

Slide 26 - Slide

This item has no instructions

Bekijk van het onderstaande filmpje over de Atjeh-oorlog 2 fragmenten:
  • van minuut 0 tot 3
  • van minuut 7 - 10.30

Slide 27 - Slide

This item has no instructions

Leg uit waarom de Atjeh-oorlog past binnen het modern imperialisme

Slide 28 - Open question

This item has no instructions

Er ontstond na 1860 kritiek op het Cultuurstelsel. Welk kritiekpunt komt in bron 12 (tekstboek) naar voren?

Slide 29 - Open question

This item has no instructions

  • De regering deed iets met  kritiek op Cultuurstelsel.
  • Er werd een nieuwe politiek ingevoerd: de ethische politiek in 1901.
  • Nederland moest investeren in de kolonie

De Nederlandse regering deed iets met kritiek op Cultuurstelsel. Er werd een nieuwe politiek ingevoerd: de Ethische Politiek in 1901.

Slide 30 - Slide

This item has no instructions

Ethische politiek
  • Ontstaat rond 1900 in Nederland
  • Nederland wil iets terugdoen voor de uitgebuite Indonesische bevolking (Ereschuld)
  • Beschaving en cultuur bij brengen

Slide 31 - Slide

This item has no instructions

De Ethische politiek bestond uit:
  • Verbetering van het onderwijs
  • Irrigatie aanleggen voor betere oogsten
  • Emigratie bevorderen van dichtbevolkte naar dunbevolkte gebieden
  • Verbetering gezondheidszorg

Slide 32 - Slide

This item has no instructions

De gevolgen van beter onderwijs
Sommige Indonesiërs gingen in Nederland studeren en leren daar over vrijheid en democratie.
Gevolg: ontstaan nationalisme in Nederlands-Indië.
Let op: Ook in andere kolonies ontstaat nationalisme

Slide 33 - Slide

This item has no instructions

Einde Atjeh-oorlog
Start Ethische Politiek
Begin Atjeh-oorlog
Begin cutuurstelsel
Java-oorlog
Multatuli schrijft  Max Havelaar

Slide 34 - Drag question

This item has no instructions