Stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Doe mee! 

1. Ga naar www.lessonup.com
2. Vul de leerling pincode in: links onder in beeld (6 cijfers)
3. Verzin een naam met een alliteratie: je eigen voornaam met een bijvoeglijk naamwoord ervoor dat begint met dezelfde letter als je voornaam. Voorbeelden: Vrolijke Vera, Fantastische Frans of Waanzinnige Wouter. 
4. LET OP: vulgaire namen worden geweigerd!

Stijlmiddelen

Het doelbewuste gebruik van een of meer woorden die afwijken van de gebruikelijke betekenis. Dit wordt met name in de literatuur en de retorica veel gebruikt om een bepaald effect bij de lezer te bereiken.

Doel

Verschillende stijlmiddelen herkennen en begrijpen.

Cabaret

• Vermaak
• Grapjes met taal: sarcasme, ironie, understatement etc. 

Spot

Met wie of wat wordt hier de spot gedreven door Najib Amhali in het fragment. 

Met wie of wat drijft
Najib de spot? Hoe?

Welk probleem heeft de buurman? Wat gaat er mis?

Vind je het grappig of te ver gaan? Leg uit waarom jij dat vindt!

Wordt er overdreven of afgezwakt?
Het kost wel een paar centen, maar dan heb je ook wat.

1. overdreven
2. afgezwakt

Wordt er overdreven of afgezwakt?
Na het onverwachte telefoontje vannacht, heb ik geen oog meer dichtgedaan!

1. overdreven
2. afgezwakt

Wordt er overdreven of afgezwakt?
Het rapport van Thijs was niet best.

1. overdreven
2. afgezwakt

Wordt er overdreven of afgezwakt?
Hendrica was doodmoe, nadat zij voor haar moeder boodschappen had gedaan.

1. overdreven
2. afgezwakt

Wordt er overdreven of afgezwakt?
Het is hier werkelijk ijskoud, kan de verwarming niet aan?

1. overdreven
2. afgezwakt

Letterlijk of figuurlijk

Jacco gooit er met de pet naar.

Letterlijk: Jacco gooit met de pet naar iets.

Figuurlijk: Jacco doet niet goed zijn best.

Letterlijk of figuurlijk

Geef bij de volgende zinnen telkens aan of de zin serieus bedoeld is of als grapje.

'Moet je je haar niet eens knippen?', vroeg Gijs aan Jet, die net van de kapper kwam.

1. Serieus
2. Niet serieus

'Misschien willen jullie een momentje stilte?', zei de leraar tegen de drukke klas.

1. Serieus
2. Niet serieus

Mijn broer heeft de kapotte kraan gerepareerd. Hij is echt heel handig.

1. Serieus
2. Niet serieus

Anton heeft een aardig centje gewonnen bij de Staatsloterij.

1. Serieus
2. Niet serieus

'Wat heb ik het toch slecht', zei Martha, toen ze heerlijk lag te zonnen in haar tuinstoel.

1. Serieus
2. Niet serieus

Floris heeft zijn werkstuk al snel ingeleverd; hij weet van wanten.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Het wordt morgen koud dus ik neem mijn wanten van de McDonalds mee als ik naar school fiets.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Het regende vanmorgen heel hard. Nu is het weer droog.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Het regende klachten op het reisbureau, omdat de reis naar Bali was geannuleerd.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Haar ontslag was de druppel die de emmer deed overlopen.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Haar ontslag was de druppel die de emmer deed overlopen.

1. De emmer water stroomde over
2. de aanleiding tot een langverwachte uitbarsting
3. ze moest erg huilen toen ze werd ontslagen
4. de vloer werd nat toen ze ontslagen werd

Soumia heeft een emmer onder een druppelende kraan gezet.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

De cake heeft te lang in de oven gestaan. Nu is hij verbrand.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Als John niet meteen zijn zin krijgt, reageert hij aangebrand.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Als John niet meteen zijn zin krijgt, reageert hij aangebrand.

1. reageert hij nogal verontwaardigd
2. reageert hij nogal vriendelijk
3. reageert hij nogal zachtaardig
4. reageert hij helemaal niet

Uitdrukkingen en spreekwoorden

Uitdrukkingen en spreekwoorden zijn ook vormen van figuurlijk taalgebruik.

Welk spreekwoord of welke uitdrukking past het best bij de geschetste situatie?

Sanne en Julie zijn hele goede vriendinnen. Ze doen bijna alles samen. Ze gaan samen shoppen en maken samen huiswerk en zijn het altijd met elkaar eens.

1. Twee handen op een buik zijn
2. Goed door een deur kunnen

Soms begint de dag al verkeerd. De wekker loopt niet af, er is geen brood voor het ontbijt en je fiets heeft een lekke band. Je kruipt het liefst meteen terug in bed.

1. Met het verkeerde been uit bed stappen
2. Van een mug een olifant maken

Demian wil een hoog cijfer halen voor zijn boekbespreking. Hij heeft een moeilijk boek gelezen en veel informatie op internet gezocht. Hij kent het verhaal uit zijn hoofd.

1. Iets op je duimpje kennen
2. Je beste beentje voorzetten

Onze lerares geeft uitleg over hoe we een artikel moeten schrijven. Ik heb goed naar haar uitleg geluisterd, zodat ik voor de toets een voldoende kan halen.

1. Iets in je oren knopen.
2. Iets uit je duim zuigen.

Je moet Ine geen geheimen vertellen, want zij vertelt alles door!

1. Niet op je mondje gevallen zijn.
2. Je mond voorbij praten.

Toen Erwin thuis kwam, vertelde hij meteen wat er was gebeurd op het werk.

1. Zijn schaapjes op het droge hebben
2. Met de deur in huis vallen.