Les 13: Blessures/ EHBO Kneuzing, botbreuk en ontwrichting

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Blessures/ EHBO Kneuzing, botbreuk en ontwrichting

Les doel:

• Je kunt uitleggen wat een blessure is.
• Je kunt uitleggen hoe blessures voorkomen kunnen worden.
• Je kunt eenvoudige EHBO-technieken toepassen: (steunverband)

Werken in een sportcentrum

Sport is leuk en ook nog goed voor je gezondheid. Niet alleen voor sportieve, jonge mensen, maar juist ook voor kinderen, ouderen en mensen met een handicap. In het sportcentrum kom je al deze mensen tegen. Je helpt hen nog beter te bewegen en met nog meer plezier. In dit blok ga jij je verdiepen in sport en blessures: welke blessures zijn er en hoe kun je ze voorkomen of behandelen? Ook gebeuren er weleens ongelukken in het sportcentrum. Het is belangrijk dat je weet wat voor ongelukken er kunnen gebeuren zodat je kunt handelen als het moet, en eventueel ongelukken kunt voorkomen.

In het sportcentrum kun je werken als:

-sport- en bewegingsbegeleider (mbo, niveau 2 en 3);

-sport- en bewegingscoördinator (mbo, niveau 4).

Wie weet wat is een blessure is?

Voorbeelden van een blessure zijn:

• Spierpijn
• Blaren
• Kneuzing
• Overbelasting van spieren
• Verzwikte enkel
• Tenniselleboog

Hoe krijg je een blessure?

Blessure is een beschadiging aan een bot, spier of gewricht. 

Deze  ontstaat door eeen valpartij of door lang achter elkaar dezelfde beweging maken= overbelasting

Spierpijn.. wat is dat

Spierblessures

Als spieren moe worden, gaan ze trillen of stoppen ermee. Er ontstaan afvalstoffen. Als te veel afvalstoffen in de spieren achterblijven dan krijg je spierpijn.

Soorten blessure

Acute blesure:

Een acute blessure kan ontstaan doordat je bij het sporten soms een plotselinge beweging maakt. Je lichaam kan zo'n beweging niet altijd goed opvangen en er ontstaat een blessure.

Bijvoorbeeld: je bent aan hardlopen en je struikelt over een tak. Je benen maken ineens plotselinge bewegingen om te proberen je evenwicht te bewaren. Door deze plotselinge beweging kan een spier scheuren.

Maar je kunt bijvoorbeeld ook onbedoeld een harde trap van een medespeler krijgen, waardoor je een blessure oploopt.

Soorten blessure

Chronische blessure

Een chronische blessure komt langzaam opzetten. Het ontstaat over langere tijd en duurt vaak ook langer. De blessure kan ontstaan als een bot of pees een tijd teveel wordt belast. Hierdoor kunnen er kleine scheurtjes ontstaan in de pees of het bot. Doordat je toch door blijft sporten kunnen deze kleine scheurtjes niet genezen. Hier merk je in het begin niet veel van, maar als je geen rust neemt, kunnen deze spieren oververmoeid raken. Er ontstaan dan klachten en er kan soms blijvende schade ontstaan.

Opdracht 1: Sportblessures

Maak opdracht 1 in je boek 

Hoe voorkom je een blessure?

-Leefstijl: Wanneer je lichaam niet gezond is, is de kans op blessures groter. Zorg dus dat je gezond leeft en je gewicht binnen de perken houdt.

-Sportuitrusting: Zorg voor goede kleding en schoenen.

-Het weer: Let goed op tijdens welk weer je gaat sporten. Zo voorkom je oververhitting, onderkoeling of valpartijen wegens gladheid.

-Warming-up: Doe altijd een warming-up om je spieren klaar te maken voor een krachtsinspanning.

-Train verantwoord: Train niet zwaarder dan je aan kunt.

-Coolingdown: Doe een cooling down om je spieren weer tot rust te laten komen.

Wat is een coolingdown?

Doel: om spierpijn te voorkomen 

• rek- en strekoefeningen 

• rustig rondjes lopen 

• er stroomt dan voldoende bloed door de spieren om alle afvalstoffen af te voeren.

Behandeling van blessures

Wanneer de spieren overbelast zijn, is rust aan te raden en eventueel een massage. Bij gewrichtspijn of andere langdurige pijn moet je naar de fysiotherapeut gaan voor behandeling. Het aanleren van een goede techniek en opbouw van sporten is een advies om veel blessures te voorkomen.

EHBO- Kneuzing, botbreuk en ontwrichting

Wat is er aan de hand: Kneuzing, botbreuk of ontwrichting...

Kneuzing/ verstuiking

Bij een kneuzing

Wat zie je:   Blauweplek/ zwelling/ slachtoffer heeft veel pijn

Wat doe je:

-Kijk goed. Het is geen kneuzing als lichaamsdeel een gekke stand staat. Bij twijfel altijd naar de huisarts.

-Koel de plaats 20 min onder lauw zachtstromend water/ Coldpack (pas op voor bevriezing)

Wanneer neem je contact op met een huisarts:

Als de pijn niet monder wordt of als de zwelling groter blijft worden, ga je met het slachtoffer naar de huisarts

Verzorging van een kneuzing:

Na koeling zou je een steunverband kunnen aanleggen. Dit geeft steun.

Wat is er aan de hand: Kneuzing, botbreuk of ontwrichting...

Botbreuk

Wat is er aan de hand: Botbreuk

Wat zie je:

- Slachtoffer heeft veel pijn

- De huid is rood of blauw en vaak ook gezwollen

- Slachtoffer kan het lichaamsdeel niet normaal bewegen of erop steunen

- Soms is het lichaamsdeel abnormaal beweeglijk, of je hoort een krakend geluid

- Je ziet een abnormale stand van het lichaamsdeel

- Soms zie je een wond (open botbreuk)Wat is er aan de hand: Kneuzing, botbreuk of ontwrichting...

Wat is er aan de hand: Ontwrichting

Wat zie je:

- Het slachtoffer heeft veel pijn

- De huid is rood en blauw en vaak ook gezwollen

- Het slachtoffer kan het lichaamsdeel niet normaal bewegen

- Je ziet een abnormale stand van het gewricht.

Wat doe je bij een botbreuk en ontwrichting

- Kunt dit niet zelf oplossen. Ga naar een arts

- Indien het gaat om een letsel: nek, rug, heup, been en knie: direct 1-1-2 (laten) bellen

- Zet het ledemaat nooit recht (of proberen!)

- Laat het slachtoffer geen onnodige bewegingen maken en ondersteun het gewonde lichaamsdeel

- Zorg dat het slachtoffer niet gaat steunen op een gewond been of pijnlijke voet.

- Dek kleine huidwond losjes af

- Indien er een open wond op de plaats van de breuk is en hierdoor veel bloedverlies is, druk de wond dicht met een schone doek.

- Voorkom dat er vuil in een mogelijke wond komt

- Geef een slachtoffer niets te eten of te drinken (dit ivm mogelijke operatie die volgt)

Open botbreuk

De wond en/of eventuele uitstekende botdelen moeten met een snelverband worden afgedekt. Als een open wond op de plaats van de breuk veel bloed verliest druk dan op de wond.

Vermijd contact met het bloed van het slachtoffer. 

Trek altijd wegwerphandschoenen aan als deze beschibaar zijn.

Opdracht 6 

Maak opdracht 6 in je boek

Mevrouw Bloks heeft een voetblessure

1. Bekijk het filmpje 

2. Maak opdracht 3.1, 3.2 en 3.3

Waardoor kun je een blessure op lopen?

1. Slecht dempende sportschoenen
2. Geen opbouwend hardloopschema
3. oude sportkleding
4. Veel trainen zonder rust

Hoe noem je een blessure aan een gewricht:

1. kneuzing
2. ontwrichting
3. bloeduitstorting
4. blauwe plek

Wat is geen effect van een goede warming-up?

1. De hartslag gaat omhoog
2. De kans op blessures wordt kleiner
3. De spieren worden opgewarmd
4. Je verbrand de meeste calorieën

wat is verzwikt

1. als je arm uit de kom is
2. als je plotseling pijn krijgt
3. als je door je enkel gaat
4. als je hoofdpijn krijgt

Wat zie je bij een botbreuk?

1. De huid is rood of blauw en gezwollen, abnormale stand van het lichaamsdeel
2. Een wond
3. Normale beweging is mogelijk maar het slachtoffer heeft veel pijn
4. Rood, gezwollen en normale stand van het lichaamsdeel

Als iemand een botbreuk heeft, wat mag je dan niet doen?

1. Het gebroken lichaamsdeel rust geven
2. Het gebroken lichaamsdeel steun geven
3. Het gebroken lichaamsdeel recht leggen
4. Het gebroken lichaamsdeel met rust laten

Kneuzing of botbreuk? Je ziet een abnormale stand van het lichaam

1. Botbreuk
2. Kneuzing

Wat is er moeilijk te onderscheiden en waarom?

1. Botbreuk-ontwrichting
2. Ontwrichting-kneuzing
3. Botbreuk-kneuzing
4. alle antwoorden zijn juist

Welke van de 3 moet je koelen

1. Ontwrichting
2. Kneuzing
3. Botbreuk
4. alle antwoorden zijn juist

Een ander woord voor ontwrichting is ……….

1. Uit de kom
2. een botbreuk
3. een verstuiking
4. een kneuzing