2.4 Taalbewustzijn 2h/v

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Taalbewustzijn 2.4

Wellekom bè Neidâhles

Taalvormen

*Standaardtaal: Algemeen Nederlands/Standaard Nederlands

*Varianten op de standaardtaal: 

Dialect (gekenmerkt door accenten)

Regiolect (dialecten, die naar elkaar toe groeien)

Bepalende factoren:

* Lokale taalvariatie, in klein gebied gesproken, informeel taalgebruik. Meestal 1 of enkele dorpen, geen duidelijke grenzen = dialect

voorbeelden : Sallands, Twents

Bepalende factoren :

WE* Regionale taalvariatie, naar elkaar toe gegroeide dialecten. Een regiolect wijkt af qua woordenschat en uitspraak van de standaardtaal.

voorbeelden : West-Brabants, Zuid-Limburgs

Taalvariatie

- Standaardtaal

- Dialect 

- Streektaal

- Groepstaal

- Straattaal 

Kijk naar taal : 

Synoniemen en antoniemen

Challenge !

• Kies zelf een woord en schrijf het in je schrift zonder dat anderen het zien
    of type het in Word.
• Vertel over het woord  zonder het woord te noemen.
• Je groepsleden moeten raden welk woord je hebt.

30 sec per persoon

SYNONIEM

Definitie?

Bedenk nu zelf een voorbeeld van synoniemen. (b.v. paard en knol)

Synoniem voor crimineel is

1. onaardig
2. misdadig
3. agressief
4. enthousiast

Synoniem voor mengen is

1. weggooien
2. knoeien
3. mixen
4. regelen

Synoniem voor opmerkelijk is

1. normaal
2. gezien
3. bijzonder
4. merkloos

Antoniem

Definitie?

Antoniem

Een antoniem is een ander woord dat het tegenovergestelde betekent.

Bijvoorbeeld:

licht - donker

moeilijk - makkelijk

dag - nacht 

Homoniemen

Tja wat zou een homoniem kunnen zijn? Schrijf je idee op

Homoniemen

• Woorden met 2 betekenissen
• Je schrijft ze hetzelfde
• Context in de zin

Even checken!

Homoniemen zijn.....

1. Twee woorden met dezelfde betekenis maar je schrijft ze anders
2. Twee verschillende woorden voor dezelfde betekenis
3. Twee betekenissen voor hetzelfde woord
4. Geen idee, ik moet nog even goed oefenen

Wat zijn de homoniemen?

1. 
2. 
3. 
4. 

Welke kunnen homoniem zijn ?

1. 
2. 
3. 
4. 

Wat zijn de homoniemen?

1. 
2. 
3. 
4. 

Maak 2 zinnen met het volgende woord: kater

Maak 2 zinnen met het volgende woord: arm

Maak 2 zinnen met het volgende woord: weer

Maak 2 zinnen met het volgende woord: arm

Maak 2 zinnen met het volgende woord: kop

Zijn de volgende woorden homoniemen? "Reizen" en "rijzen".

Welke zin bevat het correcte homoniem?

1. De jeuk is zo erg; ik krap uit ellende mijn hoofdhuid kapot.
2. Op het strand vond ik een mooie krap.
3. Dat jurkje zit veel te krap.
4. De kat krapt de krullen van de trap.

Welke zin bevat het correcte homoniem?

1. Het deeg reist de pan uit!
2. Ik heb vandaag reist gegeten.
3. In 'Back to the Future' reist de hoofdpersoon door de tijd.
4. Wij gaan vanavond op rijs.

Homoniemen
(bedenk er zoveel mogelijk)

Synoniemen
(bedenk er zoveel mogelijk)

Ik vind homoniemen over het algemeen makkelijker dan synoniemen

Ik vind homoniemen makkelijker

Ik vind synoniemen makkelijker

Ik vind het allebei even makkelijk

Ik vind het allebei even moeilijk

Homofoon

Een woord dat hetzelfde klinkt, maar dat je anders schrijft en dat iets anders betekent.

hard - hart 

wei - wij

leiden - lijden

zei - zij

ligt - licht

Homoniem

Een woord heeft twee of meer verschillende betekenissen. Uit de tekst kun je zelf vaak wel opmaken om welke betekenis het gaat.

arm: lichaamsdeel / niet rijk

bank: zitmeubel / geldinstelling

gerecht: rechtbank / maaltijd

graven: spitten / adellijke personen

kop: beker / hoofd

koper: iemand die koopt / metaal

kussen: hoofdkussen / zoenen

Opdracht

Geef in de volgende zinnen aan of er een homoniem of een homofoon in staat. 

Ik las in de boeken dat we geen reisje meer konden boeken.

1. homoniem
2. homofoon

Wij staarden naar de koe in de wei.

1. homofoon
2. homoniem

Ik zat op de bank tv te kijken, toen ik zag dat er een bank werd overvallen.

1. homoniem
2. homofoon

Wat maak jij een hard geluid, dat is niet goed voor mijn hart.

1. homoniem
2. homofoon

Ik ben bang voor een rat, maar ik zit graag in een rad op de kermis.

1. homofoon
2. homoniem

Ik geef jouw boek terug aan jou.

1. homoniem
2. homofoon

De koper koopt al het koper op.

1. homoniem
2. homofoon

De vrouw die in haar strandstoel ligt, heeft heel veel last van het licht van de zon.

1. homoniem
2. homofoon

Afsluiting
Welke linguïstische niveaus ken je:

Hoe is het gegaan?

😒🙁😐🙂😃