Ma 10 juni "de" en "het" woorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Wat ga je leren in deze paragraaf?

Aan het eind van de paragraaf kan/weet je:

1. opzoeken of iets een mannelijk, vrouwelijk of onzijdig woord is;
2. wanneer je de woorden deze, dit, die en dat moet gebruiken.

De les

Deze les gaan we het hebben over:

*de-woorden
*het-woorden

*mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden
*die, deze, dat, dit

Hoe herken je mannelijke, vrouwelijke of onzijdige woorden?

Door het op te zoeken in het woordenboek!

ook digitaal... www.vandale.nl

lesdoel

mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden herkennen

Weet je niet of een woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is? Zoek het dan op in het woordenboek.

Is het woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig
4. geen idee

Welke bewering is waar?

1. Bij onzijdige woorden gebruik je de verwijswoorden dit en dat.
2. Bij onzijdige woorden gebruik je het lidwoord 'de'.
3. Bij mannelijke woorden gebruik je de verwijswoorden 'dit' en 'dat'.
4. Bij vrouwelijke woorden gebruik je alleen het verwijswoord 'deze'.

Hoe zie je in een woordenboek dat een woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is?

1. Door de, het of een
2. Door (m), (v) of (o)
3. Door in, uit of over
4. Door (m), (w) of (i)

Is het woord mannelijk (m),
vrouwelijk (v) of onzijdig (o)?
Koningin

1. m
2. v
3. o

Is het woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig
4. geen idee

Welke verwijswoorden gebruik je bij de-woorden?

die

dit 

deze

dat

de-woorden

Welke verwijswoorden gebruik je bij het-woorden?

dit

die

deze

dat

het-woorden

De-woorden 

Het-woorden 

Onzijdig 

mannelijk of vrouwelijk 

mannelijk woord 

vrouwelijk woord 

onzijdig woord 

actrice

leraar

station

het

de

Onzijdig het-woord

Mannelijk de-woord

Vrouwelijk de-woord

Nijmegen

vakantie

meisje

gemeenschap

gemeenteraad

gemeente

partij

personeel

winkel

hulpdienst

Vul het juiste betrekkelijk voornaamwoord in: die, dat, wat.

Het plan [..............] jij hebt, vind ik te gevaarlijk.

Dat verhaal van hem, [..............] jij vertelde, geloof ik niet.

Iets [..............] jij leuk vindt om te doen, gaat nooit vervelen.

De brief [..............] jij mij stuurde, heb ik nooit ontvangen.

Een apparaat [..............] zo duur is, moet je niet kopen.

Het leukste [..............] ik heb meegemaakt, vertel ik nog wel een keer.

Ons televisietoestel, [..............] al heel oud is, doet het nog prima.

[..............] je belooft, moet je doen.

Het is net of de tijd steeds sneller gaat, [..............] natuurlijk niet kan.

Dat is alles [..............] wij voor u kunnen doen.

uitleg

Die

Het betrekkelijk voornaamwoord 'die' heeft betrekking op een mannelijk of vrouwelijk zelfstandig naamwoord. Je gebruikt het als het betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een de-woord. Je gebruikt 'die' ook als het verwijst naar een woord dat in meervoud staat.

die

uitleg

Het betrekkelijk voornaamwoord 'dat' heeft betrekking op een onzijdig zelfstandig naamwoord (het-woorden).

Het huis dat daar staat..., Het kind dat jarig is...

dat

uitleg

Wat 

Je gebruikt 'wat' in drie gevallen: 

1. Als het betrekking heeft op een onbepaald voornaamwoord (alles, niets, veel) 

2. Als het betrekking heeft op een overtreffende trap (het domste wat...) 

3. Als het betrekking heeft op een hele zin.

wat

die

die

dat

dat

dat

dat

wat

wat

wat

wat

wat

Sleep een woord naar een ander woord om een goed woord te maken.

toestel

gel

dier

schaal

fles

stel

hand

oven

drink

foto

huis

bank

Hij, die, deze, zijn zijn verwijswoorden voor een

1. mannelijk de-woord meervoud
2. vrouwelijk de-woord enkelvoud
3. mannelijk de-woord enkelvoud
4. onzijdig het-woord enkelvoud

de of het

-Ons taalgevoel

-Woordenboek/ of www.woordenlijst.org

-Verkleinwoorden zijn altijd het-woorden

-Meervoud zijn altijd de-woorden

-Samengesteld woord (woord+woord)> 2e woord bepaalt of het een 

de-woord of een het-woord is.

de-woorden / het-woorden

de-woorden > mannelijke en vrouwelijke woorden
het-woorden > onzijdige woorden

Dus...

Die en deze horen bij een de-woord.

Dat en dit horen bij een het-woord.

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

Zelfstandige naamwoorden zijn mannelijk, vrouwelijk of onzijdig.

mannelijk                           de-
vrouwelijk                           woorden

onzijdig                                het-
                                                  woorden

Wanneer kies je HET als verwijswoord?

1. Bij mannelijke woorden
2. Bij onzijdige woorden
3. Bij vrouwelijke woorden
4. Bij meervoud

Is het woord mannelijk (m),
vrouwelijk (v) of onzijdig (o)?
Achterstand

1. m
2. v
3. o

Welke bewering is waar? (1p):

1. Bij mannelijke woorden gebruik je het lidwoord het.
2. Bij onzijdige woorden gebruik je het lidwoord de.
3. Bij vrouwelijke woorden gebruik het het lidwoord de.

Huiswerk voor ma 17 juni

Leer alle gele kaders

Leer Fictie, Grammatica, Spelling en Over Taal van blok 5

Maak de zelftoetsen van blok 5 online