Dida - taal - OA - jaar 2 - les 7 - schrijven (en herhaling lezen)

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 2

Les 7. Leren lezen & schrijven

OA - jaar 2 - dida - taal

2020-2021

Elaine Duijn

Leonie van Noorden

Geluksmomentje

Deel een 'geluksmomentje' uit jouw vakantie

Mijn geluksmoment in tijden als deze... 

Startopdracht: 

1. Ga uiteen in tweetallen (nummeren).
2. Licht je geluksmomentje toe, luister en stel elkaar vragen (2 - 3 min)
3. Maak een lijstje met punten over dingen die horen bij het geluksmomentje (2-3 min)
   
4. Je kiest 1 punt uit (onderstreep) waar je meer over vertelt. 
5. De ander stelt weer vragen (2-3 min). 

Deel jouw onderstreepte 'item' uit jouw lijstje

Opfrisvraag 1.

Meester Yasin behandelt het thema 'werken' met zijn groep 6. Vandaag legt hij uit wanneer iemand met pensioen gaat aan de hand van een verhaal (context). Met welke stap is hij bezig?

1. Voorbewerken
2. Semantiseren
3. Consolideren
4. Controleren

Geef de volgorde aan van de 3 stappen binnen de elementaire leeshandeling

betekenis geven

van links naar rechts koppelen van fonemen aan grafemen

auditieve synthese (plakken)

1.

2.

3.

De drie stappen van de elementaire leeshandeling

Opfrisvraag 3.

Wout van 2,5 jaar is met zijn oma aan het 'lezen' in een boekje
van Kikker. Zijn oma heeft al 10 keer het boek voorgelezen en
hij imiteert haar voorleesgedrag. Wat is deze peuter aan het doen?

Pseudolezen

Opfrisvraag 4.
De kinderen uit groep 8 hebben binnenkort een toets over tijdvak 9 van geschiedenis. Juf Els laat haar kinderen zien hoe je een tekst op een goede manier kunt samenvatten zodat ze leren hoe zij het best voor de toets leren.

Juf Els legt hardop denkend uit hoe je een hoofdzaak van een bijzaak onderscheidt (strategie - samenvatten). Waar doet juf Els aan?

1. Vocaliseren
2. Semantiseren
3. Modeling
4. Consolideren

Opfrisvraag 5.
Juf Miriam leest met haar kinderen een tekst over hiërogliefen bij het thema Egypte. Ze laat de kinderen al naar de titel, kopjes en platen kijken en vraagt ze om in groepjes met elkaar op te schrijven waar ze denken dat de tekst over gaat.

Met welke leesstrategie oefenen de kinderen nu?

1. Voorkennis activeren
2. Voorspellen
3. Visualiseren
4. Vragen stellen

A ook goed gerekend omdat het activeren van voorkennis vaak kan worden ingezet bij het voorspellen van een tekst. 

Lessenserie

1. Algemene taalontwikkeling

2. Interactief taalonderwijs

3. NT2 

4. Woordenschat

5. Geletterdheid

6. Lezen 

7. Schrijven

8. Zaakvakken, Engels & Diagn. toets

Programma

• Startopdracht (1)
• Herhaling
• Theorie 3.6 - leren lezen
• Opdracht 1
• Pauze
• Theorie 3.7 leren schrijven
• Opdracht 2
• Afronding
  

Doel

Aan het eind van de les kun je:

• uitleggen hoe je een kind het best kunt helpen binnen het leesproces
• de 5 fases van het schrijven
  en de schrijfstrategieën benoemen en uitleggen
• 
  

Het aanvankelijk lezen

De Elementaire leeshandeling (het spellend lezen)

---> van het leren lezen naar automatiseren...

De elementaire leeshandeling vormt de grondslag van de leesvaardigheid. Het is gebaseerd op het fonologisch principe van ons schriftsysteem: een foneem wordt weergegeven door een grafeem.

Deze leesstrategie bestaat uit de volgende stappen:

- het geschreven woord visueel analyseren in afzonderlijke grafemen, bijvoorbeeld in het woord tuin de grafemen t, ui en n;

- de juiste fonemen koppelen aan de grafemen, bijvoorbeeld /t/ aan t;

- de volgorde van de fonemen onthouden;

- het auditief synthetiseren van de afzonderlijke fonemen, bijvoorbeeld /t/+/ui/+/n/ -> /tuin/;

- betekenis geven aan het gesproken woord /tuin/.

De elementaire leeshandeling is te beschouwen als het spiegelbeeld van de elementaire spellinghandeling, waarin het gesproken woord /tuin/ wordt omgezet in het geschreven woord tuin.

Opdracht 1

Zoek naar ideeën hoe je kinderen het best kunt ondersteunen bij het leren lezen (& schrijven)

Deel jouw ideeën!

Kijk na a.d.h.v. antwoordenblad

Opdracht 1

Opdracht 2

1. Wat is aanvankelijk lezen?
   
2. Wat is zoemend of zingend lezen?
   
3. Als je leeskilometers maakt dan...
   
4. Wat is AVI-E6 voor niveau?
   
5. Waarom is het belangrijk om het leesniveau van een kind te weten?
   
6. Wat zijn de hoofdstrategieën van begrijpend lezen? (4)
   
7. Wat zou je kunnen doen om het lezen in groep 6 te bevorderen?
   
8. Wat is een foneem?
   
9. Wat is een grafeem?
   
10. Wat is het verschil tussen analyse & synthese?

Bevorderen leesproces

Elementaire leeshandeling --> directe woordherkenning

• Modelen (voor-koor-door)
• Zoemend/zingend lezen
• Wisselrijtjes lezen & flitsen (woordclusters)
• Leeskilometers maken
• Auditieve vaardigheden 
• Visuele vaardigheden
• Concreet en visueel ondersteunen 
• Herhalen
• Spelenderwijs veel en gevarieerd oefenen (leescircuit)

Voortgezet technisch lezen

''Als je niet van lezen houdt, dan heb je alleen het juiste boek nog niet gevonden.'' (Chambers)

• AVI-niveaus M en E niveau 
• Veel en gevarieerd lezen (werk met thema's)
• Inzetten op leesbevordering -> help ze met het vinden v/h juiste boek
• Helpen met het vinden van een passend boek
• Praten over boeken (uitwisselen van ervaringen)

DMT benoemen. Ook erbij vertellen dat professionals benadrukken dat racelezen geen zin heeft en juist demotiverend kan werken. Veel meer inzetten op leesplezier/bedvordering en redzaamheidslezen. Verschillende boeken.

Noem een idee om het lezen op school te bevorderen

Wat is jouw ervaring met het begeleiden van kinderen tijdens het begrijpen van een tekst?

Wist je dat...
Wij het enige land zijn dat begrijpend lezen
op het rooster heeft staan.... dit was veel in het nieuws...

Waarom denk je dat men hier wat aan wil doen?

Leesbegrip, leesstrategieën en begrijpend luisteren

• Laat de inhoud van een tekst leidend zijn (waarom denk je?)
• -> laat alle kinderen in gesprek gaan over de inhoud
• Kies verschillende interessante teksten (thema's)
• Strategieën modelen en inoefenen ter ondersteuning
• Start al bij kleuters (begrijpend luisteren - interactief voorlezen)

Hoeveel procent van de leerlingen heeft dyslexie?

1. 2%
2. 5%
3. 8%
4. 10%

Hoe ga jij in de klas met dyslexie om?

Dyslexie

• Betekent letterlijk ‘moeite met lezen’ (echter is dyslexie wat anders dan 'lezen lastig vinden').
• Is aangeboren
• Je hersenen gaan anders met taal om
  
• De koppeling tussen letters en klanken mist
• Signalering door specialisten 

Opdracht 2 (en pauze)

Lees 3.7 nogmaals. Maak daarna de opdrachten. Samenwerken mag!

1. Zoek op hoe je kinderen met dyslexie en/of zwakke lezers goed kunt ondersteunen . Noteer 2 tips (voorbeelden: IJselgroep & wij-leren site)
2. Benoem de 5 fasen v/d schrijfontwikkeling
3. Leg het verschil uit tussen denkend en vertellend schrijven
4. Welke stappen heb je nodig om goed te kunnen schrijven?
5. Noem 2 tips om kinderen gemotiveerd krijgen om tot schrijven te komen en/of te helpen.

Klaar? Verdiep je in het paragraaf over spelling en maak aantekeningen.

Opdracht 3 (huiswerk)

Zoek op wat de onderstaande principes inhouden, welke regels hier onder vallen en noem een voorbeeld

• Morfologisch principe
• Etymologisch principe
• Syllabisch principe

Volgende week wisselen we de antwoorden met elkaar uit

Afronding

• Wat neem je mee m.b.t. schrijfonderwijs?
• Wat neem je mee m.b.t. leesonderwijs?

Welke stof ga je nog bestuderen de komende week?

Huiswerk

• Samenvatting 3.7
• Lezen 3.8
• Werkblad afmk: opdr 2, 3 & bedenk 1 toetsvraag (met antwoord)

Volgende week

• Online les (3.8)
• Theorie schrijven, spelling, Engels en zaakvakken

https: