Dida - taal - OA - jaar 2 - les 6 - leren lezen

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 2

Les 6. Leren lezen

OA - jaar 2 - dida - taal

2020-2021

Elaine Duijn

Leonie van Noorden

Nodig: 

Werkblad

A3, stiften en BAK/VMBO-lijst voor opdr 3

Hoe gaat het met je?

Hoe heb jij het leren lezen ervaren?

Vraag de studenten naar hun ervaringen in groep 3.

Weten ze dit nog? Hoe leerden zij lezen?

Hoe hebben zij dit ervaren?

Wat was prettig en waarom?

Wat deed de leerkracht?

Type boekjes/ thuis oefenen? Al bij de kleuters?

Welke woorden hebben ze leren lezen?

Startopdracht

Open wel in internet-Exploer!

Hoe ging dat ook alweer leren lezen?

https://www.zwijsen.nl/inspiratie/hoe-ging-dat-ook-alweer-leren-lezen

Wat is je opgevallen?

Programma

• Startopdracht (1)
• Herhaling
• Theorie 3.6 - leren lezen
• Opdracht 1
• Pauze
• Theorie 3.6 - leren lezen
• Opdracht 2
• Afronding
  

Doel

Aan het eind van de les kun je:

• benoemen uit welke stappen de elementaire leeshandeling bestaat en welke deelvaardigheden er bestaan. Ook kun je deze herkennen en benoemen en weet je hoe je kinderen hier het best bij kunt begeleiden. 

Lessenserie

1. Algemene taalontwikkeling

2. Interactief taalonderwijs

3. NT2 

4. Woordenschat

5. Geletterdheid

6. Lezen 

7. Schrijven

8. Zaakvakken, Engels & Diagn. toets

Opfrisvraag 1.

Juf Lisa is woordenschatspelletjes aan het spelen om de aangeboden woorden mee in te oefenen. Met welke stap is zij bezig?

1. Voorbewerken
2. Semantiseren
3. Consolideren
4. Controleren

Opfrisvraag 2.

Mees van 3 jaar vraagt aan zijn moeder een kerstkransje: 'Mama, mag ik kerstkransje'?

In welke fase bevindt hij zich?

1. De voortalige fase
2. De vroegtalige fase
3. De differentiatiefase
4. De voltooiingsfase

01:17

Opfrisvraag 3.

Aan welke vaardigheid wordt hier gewerkt?

1. Fonologisch bewustzijn
2. Fonemisch bewustzijn

Fonologisch bewustzijn is= denk aan 'phone'

Her herkennen van klankstructuren zoals woorden binnen een zin, klankgroepen en klanken binnen woorden en daarmee activiteiten kunnen uitvoeren. 

Zoals

• Hoeveel woorden hoor je in een zin: ik loop naar huis?
• Welk woord is langer: reus of kabouter?

Fonemisch bewustzijn is een onderdeel van het fonologisch bewustzijn, maar een gevorderde fase. Foneem = klanken). Dus activiteiten uitvoeren met losse klanken.

Oefeningen:

• Steek je vinger op als je een 'o' hoort.
• Welk woord zeg ik: b - o - s)
• 
  

Opfrisvraag 4.

Meester Adam is met zijn oudste kleuters woordjes zoals 'sok'
in stukjes aan het hakken en hij laat ze hen weer hardop samenvoegen.
S - O - K ----> SOK!

Aan welke vaardigheid werkt hij?

1. Fonologisch bewustzijn
2. Fonemisch bewustzijn

Opfrisvraag 5. Wat waren ook alweer de succesfactoren voor het leerproces?

Wat is er nodig om de leesontwikkeling positief te beïnvloeden?

• een goede mondeling taalvaardigheid
• een goed ontwikkeld taalbewustzijn
• een geletterde omgeving
• enige letterkennis

Klankbewustzijn

• Auditief
• Visueel

Leren lezen door de jaren heen....

Aanvullend op vorige college -> eigen methodiek in groep 3. Wass vorige versie van VLL. Nu Kim –versie. Welke verschillen zie je? Kijk naar de techniek vd globale woorden. Globaal woord = mkm word

Wordt gebruik als basis voor analyse en synthese – aanleren van woorden.

Wat valt je op?

Welke verschillen zie je?

Wat waren jouw eerste leeswoordjes?

1. Boom / Roos / Vis
2. Ik Kim Vis
3. Maan / Roos / Vis
4. Anders....

Leesboekjes van nu...

• Wat was jouw favoriete leesboekje?
• Wat zijn de verschillen met vroeger en nu?
• Leesbevordering en technisch lezen ineen!

Leesbevordering - wat is dat? Anders uitleggen

Wat is jouw ervaring met groep 3?

1. Momenteel loop ik stage in groep 3
2. Ik heb in groep 3 stage gelopen
3. Mijn stage is of was bij de kleuters of in groep 4
4. Geen ervaring rond deze groep

Wat weet je nog van het leesproces?

Welke stappen zetten kinderen als ze leren lezen?

Groep 3 is een belangrijk jaar. Het is essentieel dat kinderen op de juiste wijze leren lezen. De elementaire leeshandeling bestaat uit verschillende stappen. We gaan deze straks bespreken en denk er dan over na of je dit herkent.

Opdracht (en evt. pauze)

Lees H3.6 goed door en maak aantekeningen.

Pseudolezen

Pseudolezen is het imiteren van voorleesgedrag. De volgende zes stappen kun je zien als fasen die het kind doorloopt bij het pseudolezen.

 

1. Commentaar geven op plaatjes: reageren op illustraties zonder enige samenhang tussen de opmerkingen. Je noemt wat je ziet. 

2. Het volgen van het verhaal op de plaatjes: met behulp van de plaatjes de verhaallijn proberen te volgen. Weet zinnen te produceren die in een verhaal passen. 

3. Een verhaal weergeven in dialoogvorm: in dialoogvorm gaan vertellen. Stemmetjes erbij om aan te geven wie spreekt. Verhaal is nog niet heel samenhangend. 

4. Een verhaal weergeven in monoloogvorm: in monoloogvorm het verhaal kunnen vertellen. Gebruik van intonatie en verwijzen tijdens vertellen naar de plaatjes. 5. Een verhaal weergeven in een mengeling van spreektaal en schrijftaal: bewust wording van hoe je boeken voorleest, het wijkt af van gewone spreektaal. GEbruik van intonatie en het besef dat de schrijftaal qua woordkeus en zinsbouw afwijkt van spreektaal. Kinderen worden minder afhankelijk van prenten. 

6. Het memoriseren van teksten: de taal van het boek letterlijk reproduceren. Kinderen ontdekken dat de tekst van een boek in letters vastligt. 

Let op: je kunt niet spreken van verschillende stadia bij bovenstaande fases. De fases kunnen ook door elkaar heen lopen of samengaan. Als leerkracht kun je kinderen wel stimuleren in de zonen van naaste ontwikkeling. Bijvoorbeeld door ze opdrachten te geven die complexer zijn: bijv de platen bekijken en vervolgens het verhaal in dialoog (samen met het kind) gaan vertellen. 

Kan iemand een voorbeeld geven?

Wat zie je hier gebeuren?

De Elementaire leeshandeling

Welke stappen worden genomen bij het leesproces?

Noteer ze. 

1. Leesrichting, analyse (hakken) van de letters (grafemen -> fonemen)
2. Synthese (plakken)
3. Betekenis

Auditieve analyse = hakken

Auditieve synthese = plakken

B U S

 Ze lezen van links naar rechts, koppelen fonemen aan grafemen, voegen de klanken samen en geven betekenis aan het woord. De auditieve analyse wordt ook wel hakken genoemd. Auditieve synthese heet plakken. De elementaire leeshandeling wordt gelijk met de elementaire spellinghandeling aangeboden

De elementaire leeshandeling vormt de grondslag van de leesvaardigheid. Het is gebaseerd op het fonologisch principe van ons schriftsysteem: een foneem wordt weergegeven door een grafeem.

Deze leesstrategie bestaat uit de volgende stappen:

- het geschreven woord visueel analyseren in afzonderlijke grafemen, bijvoorbeeld in het woord tuin de grafemen t, ui en n;

- de juiste fonemen koppelen aan de grafemen, bijvoorbeeld /t/ aan t;

- de volgorde van de fonemen onthouden;

- het auditief synthetiseren van de afzonderlijke fonemen, bijvoorbeeld /t/+/ui/+/n/ -> /tuin/;

- betekenis geven aan het gesproken woord /tuin/.

De elementaire leeshandeling is te beschouwen als het spiegelbeeld van de elementaire spellinghandeling, waarin het gesproken woord /tuin/ wordt omgezet in het geschreven woord tuin.

De Elementaire leeshandeling

• Probeer het voor te doen met het woord 'tuin'.
  

De elementaire leeshandeling vormt de grondslag van de leesvaardigheid. Het is gebaseerd op het fonologisch principe van ons schriftsysteem: een foneem wordt weergegeven door een grafeem.

Deze leesstrategie bestaat uit de volgende stappen:

- het geschreven woord visueel analyseren in afzonderlijke grafemen, bijvoorbeeld in het woord tuin de grafemen t, ui en n;

- de juiste fonemen koppelen aan de grafemen, bijvoorbeeld /t/ aan t;

- de volgorde van de fonemen onthouden;

- het auditief synthetiseren van de afzonderlijke fonemen, bijvoorbeeld /t/+/ui/+/n/ -> /tuin/;

- betekenis geven aan het gesproken woord /tuin/.

De elementaire leeshandeling is te beschouwen als het spiegelbeeld van de elementaire spellinghandeling, waarin het gesproken woord /tuin/ wordt omgezet in het geschreven woord tuin.

Welke vaardigheden zie je in dit voorbeeld voorbij komen (van bewegend leren lezen)?

Hoe zou jij kinderen helpen bij het leren lezen?

Van 'hakken en plakken' tot automatiseren - aanpak

Elementaire leeshandeling --> directe woordherkenning

• Modelen (voor-koor-door)
• Zoemend/zingend lezen
• Wisselrijtjes lezen & flitsen
• Leeskilometers maken
• Auditieve vaardigheden 
• Visuele vaardigheden
• Concreet en visueel ondersteunen 
• Herhalen
• Spelenderwijs veel en gevarieerd oefenen (leescircuit) - ideetjes?

Referentieniveaus en lezen

• Leesinteresse
  
• Aanvankelijk lezen
  
• Spellend lezen
  
• Voortgezet technisch lezen

Opdracht 1 - zie werkblad

Zoek de vaardigheden bij de juiste term en zoek een voorbeeld op. 

Opdracht 2 in Teams (je mag samenwerken!)

Lees 3.6 opnieuw en beantwoord de volgende vragen:

1. Wat is aanvankelijk lezen?
   
2. Wat is zoemend of zingend lezen?
   
3. Als je leeskilometers maakt dan... 
   
4. Wat is AVI-E6 voor niveau?
   
5. Waarom is het belangrijk om het leesniveau van een kind te weten?
   
6. Wat zijn de hoofdstrategieën van begrijpend lezen? (4)
   
7. Wat zou je kunnen doen om het lezen in groep 6 te bevorderen?
   
8. Wat is een foneem?
   
9. Wat is een grafeem?
   
10. Wat is het verschil tussen analyse & synthese?

Afronding

In januari herhalen we het e.e.a. van deze les.

Doelen

• benoemen uit welke stappen de elementaire leeshandeling bestaat en welke deelvaardigheden er bestaan. Ook kun je deze herkennen en benoemen en weet je hoe je kinderen hier het best bij kunt begeleiden. 

Huiswerk

• Samenvatting 3.6
• Lezen 3.7

In 2021

• 2 x online les
• Schrijven (3.7)

Hele fijne dagen

en dank voor jullie inzet!