NN7 - Grammatica - §9 - Meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Het meewerkend voorwerp

NN7 - Grammatica - §9

1havo / 1vwo

Bekijk de volgende zinnen:

De jury / overhandigt / de winnares / een gouden medaille / voor haar prestatie.

Het publiek / geeft / de winnares / een staande ovatie.

In deze zinnen is de winnares het meewerkend voorwerp (mv). Een meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is. Het is vaak een mens of een dier. Het meewerkend voorwerp komt voor bij werkwoorden die iets te maken hebben met ‘vertellen’ (antwoorden, beloven, uitleggen) of met ‘geven’ (overhandigen, betalen).

Een meewerkend voorwerp kan beginnen met aan, maar dat hoeft niet. Als het niet met aan begint, kun je aan er meestal voor zetten. 

Als aan wel in de zin staat, kun je het vaak weglaten. Soms moet je dan wel de woordvolgorde veranderen:

• De ober / heeft / de menukaart / gegeven / aan de gasten (mv).
  
• De ober / heeft / de gasten (mv) / de menukaart / gegeven.

Zo vind je het meewerkend voorwerp

Bekijk de zin: 

Heeft Thirza aan haar zusje een geheimpje verteld?

1. Zoek de persoonsvorm en verdeel de zin in zinsdelen.

Heeft / Thirza / aan haar zusje / een geheimpje / verteld?

Zo vind je het meewerkend voorwerp

Bekijk de zin: 

Heeft Thirza aan haar zusje een geheimpje verteld?

2. Noteer onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp (als dat er is).

ow = Thirza

wg = heeft verteld

lv = een geheimpje

 

Zo vind je het meewerkend voorwerp

Bekijk de zin: 

Heeft Thirza aan haar zusje een geheimpje verteld?

3 . Stel de vraag Aan wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Vraag: Aan wie heeft Thirza een geheimpje verteld?

Het antwoord op die vraag is het meewerkend voorwerp.

mv = aan haar zusje

 

Zo vind je het meewerkend voorwerp

Bekijk de zin: 

Heeft Thirza aan haar zusje een geheimpje verteld?

4 . Controleer voor de zekerheid of je aan kunt weglaten of toevoegen. Dat kan bijna altijd.

Heeft / Thirza / haar zusje / een geheimpje / verteld?

 

Na een jaar verkering schonk Nick zijn vriendin een zilveren ring.
Wat is het meewerkend voorwerp?

De ijscoman heeft op de hoek van de straat ijsjes uitgedeeld aan de buurtkinderen.
Wat is het meewerkend voorwerp?

Vol trots overhandigt de badmeester zijn eigen zoon het zwemdiploma.
Wat is het meewerkend voorwerp?

Aan de dierenbescherming doneren de bewoners in deze wijk een flink bedrag.
Wat is het meewerkend voorwerp?

Ga nu naar de planning in Nieuw Nederlands en maak op je laptop de opdrachten die klaarstaan.