Voorbereiding PTA woordenschat

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Leerstof PTA

• Je kent de woorden, afkortingen en uitdrukkingen van de paragrafen woordenschat H1, H2, H3, H4.
  
• Je kent de woorden uit de examenlijst (achterin je boek).
  
• Je kent de woordraadstrategieën (achterin je boek).
• Je kunt woordbetekenissen afleiden uit een tekst.
  
• Je weet wat een synoniem (= ander woord, zelfde betekenis, bijvoorbeeld “slim” en “intelligent”).
  

• Je weet wat een homoniem (= zelfde woord, andere betekenis, bijvoorbeeld “bank” als zetel en als financiële instelling.
  
• Je weet wat een tegenstelling is.
  
• Je kunt voor- en achtervoegsels gebruiken.
  
• Je kent het verschil tussen letterlijke en figuurlijke betekenis.
  
• Je weet bij welk woord je de betekenis van een uitdrukking in het woordenboek moet opzoeken.
  

• Je weet bij welk woord je de betekenis van een afgeleid woord (bijvoorbeeld werkwoordsvorm bij hele werkwoord, meervoudsvorm bij enkelvoud) moet opzoeken in het woordenboek. 

woordenboek 

Woordenboek

Vind je de betekenis niet met een strategie? Gebruik dan een (online) woordenboek.

Zoek bij:

- het hele werkwoord: bevestigt -> bevestigen, gereserveerd -> reserveren

- het enkelvoud: adviezen -> advies

- de korte vorm: actieve -> actief

- een deel van de samenstelling: verkeersslachtoffer -> slachtoffer

Opdracht 1

Welke vorm gebruik je om te zoeken in het woordenboek?

1. De schaafwond op Eliza's arm genas gelukkig snel.

2. De gemeente organiseert een informatieve bijeenkomst over de nieuwe sporthal.

3. De gezondheidsraad heeft de nieuwe schijf van vijf gepubliceerd.

4. Thomas eet speciaal brood, want hij heeft een glutenallergie.

informatief

genezen

publiceren

allergie

3. Onder welk trefwoord kun je de betekenis vinden van gouden bergen beloven?

1. berg
2. bergen
3. berghut
4. bergplaats

Leerdoelen

• Ik weet wat voor- en achtervoegsels zijn
• Ik kan voorbeelden geven van voor- en achtervoegsels
• Ik weet wat de betekenis is van woorden met een voor- en achtervoegsel

Voorvoegsel

Achtervoegsel

Voorvoegsel

Bij sommige woorden kun je een stukje voor het woord toevoegen; een voorvoegsel.

De betekenis van het woord verandert door een voorvoegsel.

Voorbeelden van voorvoegsels: her- : herexamen

                                                                    in- : informeel

                                                                    on- : onjuist

Een voorvoegsel heeft vaak wel een betekenis: on-  = niet; her- = opnieuw

Door te kijken naar een voorvoegsel kun je de betekenis van een woord beter achterhalen.

 Veelgebruikte voorvoegsels

Er zijn verschillende voorvoegsels, die allemaal iets anders betekenen.

voorvoegsel	betekenis
mis -	slecht/verkeerd
on-	niet
her-	nog een keer

Noem 3 (woorden met) voorvoegsels

Meer voorvoegsels

Een voorvoegsel is een...

1. voorzetsel
2. een deel van het woord met eigen betekenis
3. een deel van het woord zonder eigen betekenis
4. bijvoeglijk naamwoord

Welk woord heeft een voorvoegsel?

1. geklets
2. gezwam
3. oeverloos
4. misverstand

Wat is GEEN voorvoegsel?

1. mis-
2. inter-
3. ge-
4. aan-

Woord met voorvoegsel

Woord zonder voorvoegsel

Heropenen

Wangedrag

onrustig

Tafelkleed

Klaarmaken

Tekstboek

non-fictie

internationaal

 Herhaling veelgebruikte voorvoegsels

voorvoegsel	betekenis	voorbeeld
mis-	slecht/verkeerd	mislukt
on-	niet	onbetrouwbaar
wan-	geen/slecht	wangedrag
her-	nog een keer	hergebruik

Voorvoegsels

Betekenis

niet, zonder

niet

verkeerd, fout

slecht, verkeerd

weer, opnieuw

niet meer, van vroeger

tussen

mis-

non-

on-

wan-

her-

ex-

inter-

Wat is een voorvoegsel?

1. Een woord voor een ander woord
2. Een klein stukje voor het woord bijv. on of her
3. Iets wat achter een woord staat

Voorvoegsel

Achtervoegsel

Voor- en achtervoegsels

-Voor- en achtervoegsels zijn geen woorden op zichzelf (zoals bij samenstellingen). 

-Voor- en achtervoegsels geven het kernwoord een andere betekenis. Bijvoorbeeld: interesse- desinteresse 

Ook verandert vaak de woordsoort door het achtervoegsel.

meisje (zn) - meisjesachtig (bnw.)

Voor- en achtervoegsels

Voorbeelden van achtervoegsels:

-ig	groenig
-achtig	lila-achtig
-loos	radeloos
-baar	draagbaar
-dom	christendom
-lijk	makkelijk

achtervoegsels

Het achtervoegsel -achtig betekent: een beetje als.

Het achtervoegsel -baar betekent: kan.

Het achtervoegsel -loos betekent: zonder.

Het achtervoegsel -vol betekent: met veel.

Het achtervoegsel -arm betekent: met weinig.

Het achtervoegsel -rijk betekent: met veel.

A. Verzin drie woorden met een achtervoegsel. B. Wat betekent het achtervoegsel?

Welke samengestelde woorden maak jij hiervan?

On +

+ achtig

Grondwoord

Voorvoegsel

Achtervoegsel