Trede 13 - Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom 2Gc

Nederlands

Lesprogramma

• Terugblik
• Trede 13 uitleg spelling
• Oefenen met spelling op de portal. 

Waar ging de vorige vakles schrijfvaardigheid ook al weer over?

Terugblik

• Breng tekstverbanden aan door voegwoorden te gebruiken.
   
• Coventies (afspraken nette brief) zijn in orde.
  
  
• Formele toon, zakelijke taalgebruik.
  
  
• Duidelijke opbouw met alinea's.
  
  
• Werken met een schrijfplan.
  
  

Schrijfplan

• Het maken van een schrijfplan (schema of mindmap) is nuttig.
  

• Biedt houvast bij het schrijven.
  
  
• Zorgt voor structuur en een betere inhoud. 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je welke kenmerken een zakelijke brief heeft.

• kun je uitleggen hoe je een zakelijke brief netjes opbouwt.

• kun je  uitleggen welke informatie je geeft en welke toon je moet gebruiken bij het schrijven van een zakelijke brief.

• kun je zelf een zakelijke brief schrijven volgens de juiste voorwaarden (conventies)

Aanhalingstekens

• Als iemand iets zegt, vraagt of roept. Je mag zelf kiezen of je enkele (') of dubbele ('') aanhalingstekens gebruikt.
  Zorg wel dat je consequent bent.
  
  
• Als iets niet serieus bedoeld is.

Trema

• Een trema is een ander woord voor twee puntjes op een klinker (ë, ö, ä, ï of ü).

• Hoe bepaal je op welke lettergreep de klemtoon valt?
  Zeg het erg overdreven. We luisteren even naar het volgende filmpje.

Accent

• Een accent zorgt ervoor dat je een woord goed uitspreekt: accent grave, accent aigu en accent circonflexe.

• Een accent kan betekenis onderscheidend zijn (hé en hè).

Aan de slag!

• Spelling oefenen!
  
• Ga naar de Portal trede 13.
  Kies onder 'Schrijven' het kopjhe 'Spel het maar!'
• Oefen met de de verschillende spellingonderdelen. 
• Straks check ik wat je hebt geoefend.

Lijdende en bedrijvende vorm

• Bedrijvende vorm is actief
  

De man koopt een computer.

• Lijdende vorm is passief
  

Een computer wordt door de man gekocht.

Bedrijvende vorm

De man / koopt / een computer.

      OW         PV               LV

Lijdende vorm: LV wordt OW

Een computer / wordt / gekocht / door de man.

             OW              PV            WG           door bep.

REGELS

Van bedrijvend naar lijdend:

'De man koopt een computer.'

'Een computer wordt door de man gekocht.'

- Lijdend voorwerp wordt onderwerp.

- Toevoegen hww (worden).

- Tijd van de zin moet hetzelfde blijven.

Oefenen: van bedrijvend naar lijdend

1. Alle leerlingen maken de oefeningen.

2. Ruimt Koen eindelijk zijn kamer op?

3. De omvallende boom vernielde het dak van de schuur.

Oefenen: van bedrijvend naar lijdend.

1. Alle leerlingen maken de oefeningen.

- De oefeningen worden door alle leerlingen gemaakt.

2. Ruimt Koen eindelijk zijn kamer op?

- Wordt zijn kamer eindelijk opgeruimd door Koen?

3. De omvallende boom vernielde het dak van de schuur.

- Het dak van de schuur werd door de omvallende boom vernield.

Oefenen: van lijdend naar bedrijvend.

1. De vrouw werd ontvangen door haar buurvrouw. 

2. Zal de Vierdaagse door haar uitgelopen worden?

3. De prijs wordt door Máximá uitgereikt.

Oefenen: van lijdend naar bedrijvend.

1. De vrouw werd ontvangen door haar buurvrouw. 

- De buurvrouw ontving de vrouw.

2. Zal de Vierdaagse door haar uitgelopen worden?

- Zal zij de Vierdaagse uitlopen?

3. De prijs wordt door Máximá uitgereikt.

- Máxima reikt de prijs uit.

Meervoud op -s

• De -s als er geen probleem voor de uitspraak ontstaat. 

• De 's om foute uitspraak te voorkomen (afkortingen en woorden die op de I, O, U, A, Y eindigen)

Verkleinwoorden

• Na een open klank aparte schrijfwijze.
  
  
• De -i > ie:
  taxi > taxietje
  bikini > bikinietje
  
  
• -a, -é, -o, -u krijg je een verdubbeling van de klinker:
   auto > autootje

Bijvoegelijke naamwoorden

• Zegt iets over het zelfstandige naamwoord (kleur, materiaal, eigenschap, enzovoort)

• De-woorden + e (ook bij een)
• Het-woorden + e (bij een zonder -e)
• Stoffelijk bijvoeglijk naamwoorden + en
  Dat zijn stoffen en materialen. Er is een uitzondering bij moderne stoffen: plastic, nylon, suéde (vaak door mensen gemaakt).
  
  
• Stel een vraag om te ontdekken wat de bijvoegelijke naamwoorden zijn: 
  Wat is / zijn + zelfstandig naamwoord?
  
  Wat is de band? > van rubber. 

De gele, nieuwe, katoenen bank

Een gele, nieuwe, katoenen bank

De lieve, zachte pandabeer

Een lieve, zachte pandabeer.

De blanke, jonge man.

Een blanke, jonge man

Het houten, warme bed.

Een houten, warm bed

Het volle, kleine zwembed.

Een vol, klein zwembad.

De ronde, zilveren ring

Een ronde, zilveren ring

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Aan de slag!

• Spelling oefenen!
  
• Ga naar de Portal trede 13.
  Kies onder 'Schrijven' het kopjhe 'Spel het maar!'
• Oefen met de de verschillende spellingonderdelen.