Les 12 en 13

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

WATER

Programma

Binnenkomst + absentie (3 min)

Bespreken SO (30 min)

De wat weet ik al-vraag (5 min)

Leerdoelen (2 min)

Bespreken waterproblematiek MO en China (15 min)

Afsluiting (5 min)

De wat weet ik al- vraag

Verdeel de 3 vragen hieronder over je groepje. 

Beantwoord jouw vraag op je wisbordje.

1. Nederland krijgt in de toekomst te maken met meer/ minder waterproblematiek omdat...

2. Het MO krijgt in de toekomst te maken met meer/ minder waterproblematiek omdat...

3. China krijgt in de toekomst te maken met meer/ minder waterproblematiek omdat...

Bespreek je antwoord met je groepje.

Tijd: 5 minuten

Waterproblematiek in het Midden-Oosten

Schrijf op je wisbordje

1. Komen in het Midden-Oosten meer mensen om door dorst of door verdrinking?

2. Waarom denk je dit?

Bespreken SO Water 1

Stap 1: Tel je punten bij elkaar op. Klopt dit met het totaal boven aan je blaadje?

Stap 2: Bereken je cijfer. Doe dit zo -> jouw punten : 36 x 9 + 1

Stap 3: Bespreek in je groepje de vragen en antwoorden. Ga echt in gesprek.

       - Waarom is het ene antwoord goed en het andere niet? 

       - Wat had het goede antwoord moeten zijn?

       - Had je de fout kunnen voorkomen door te leren?

Stap 4: Noteer de vragen die je klassikaal besproken wilt hebben.

Tijd: 10 minuten met de groep

Tijd: 10 minuten klassikaal

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je

1. uitleggen wat klimaatverandering met droogte en wateroverlast (= te veel water) te maken heeft; 

2. uitleggen waardoor watertekorten ontstaan;

3. op een kaart (van Nederland) aanwijzen welke gebieden sneller te maken krijgen met watertekorten en uitleggen hoe dit komt;

4. watertekort in Nederland vergelijken met watertekort in het Midden-Oosten en watertekort in China. 

Waterproblemen in het Midden-Oosten

Ook het Midden-Oosten heeft te maken met waterproblemen.

Water tekorten:

- De bevolking groeit en dus zijn er meer mensen die water nodig hebben;

- De welvaart stijgt/ mensen worden rijker en verbruiken daardoor meer water;

- Door de hoge temperaturen verdampt er veel water en door klimaatverandering wordt het nog warmer;

- Het regent weinig en door klimaatverandering regent het nog minder;

- Gevolg: boeren maken meer gebruik van irrigatie ->

   * een deel van dit water verdampt. Wat is een betere manier van irrigatie?

   * als het grondwater te snel stijgt komt er zout mee omhoog en daar kunnen de gewassen niet tegen. Dit heet verzilting.

Wateroverlast:

- Als het regent, zijn de buien heel heftig. In korte tijd overstromen de rivieren die anders droog liggen. Ze overstromen en mensen komen om door verdrinking.

Waterproblemen in China

Ook China heeft te maken met waterproblemen ->

Water tekorten:

- De bevolking groeit en dus zijn er meer mensen die water nodig hebben;

- De welvaart stijgt/ mensen worden rijker en verbruiken daardoor meer water;

- Boeren maken (meer) gebruik van irrigatie;

- Door klimaatverandering wordt het oosten van China (=Gansu) steeds droger ->

   * Gevolg: grondwaterstand daalt

   * Oplossing: boeren gebruiken water uit aquifers

   * Gevolgen: de grondwaterstand daalt nog verder, planten en bomen verdrogen en de Gobi woestijn breidt zich uit

Wateroverlast:

- Bomen in de boven- en middenloop van rivieren worden gekapt. Heftige regenbuien zorgen op de kale hellingen voor modderstromen

- De dijken langs de rivieren kunnen heftige regenbuien niet aan en breken

Waarom heeft China zo veel hout nodig?
Dus: waarom worden al deze bomen gekapt?

Huiswerk

Maken werkboek paragraaf 3.9 vraag 1 + 2 + 3  + 5 + 7

WATER

Programma

Binnenkomst + absentie (2 min)

De ik zit en begin-vraag (5 min)

Nakijken (10 min)

Leerdoelen (3 min)

Uitleg 'wateroplossingen in het Midden-Oosten' (10 min)

Aan het werk (10 min)

Uitleg 'wateroplossingen in China' (10 min)

Afsluiting (10 min)

De ik zit en begin- vraag

De juf was op vakantie naar Colombia.

Al in het vliegtuig moest ze aan jullie denken.

Op het vliegtuigraampje zat namelijk allemaal ijs.

Maar toen de juf vertrok vanaf Schiphol (gelegen op -3,5 meter NAP) was het 12 graden.

Het vliegtuig vliegt op 9987 meter.

Op je wisbordje: Leg uit hoe het komt dat er ijs op de ramen van het vliegtuig zat. Voeg ook een berekening toe. Let op: je mag afronden.

Op vakantie in de jungle...

Onderstaande foto's zijn gemaakt van informatieborden in de jungle van Colombia.

Lees de teksten op de foto's.

Schrijf op je wisbordje welke informatie je herkent uit de lessen over 'water'.

Nakijken

Hoe: 

- Bedenk welke vragen wil je echt nagekeken wilt hebben (1 minuut)

- Bespreek deze vragen in je groepje (5 min)

- Elke groep geeft 1 vraag door die klassikaal nagekeken moet worden (bijvoorbeeld 2 of 3a)

- Klassikaal nakijken (5 min)

Tijd: 10 minuten

Wat?

Paragraaf 3.9 vraag 1 + 2 + 3 + 5 + 7

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

- oplossingen noemen voor de waterproblemen in het Midden-Oosten (minimaal 3) en China (minimaal 2) en deze uitleggen;

- op een kaart aanwijzen waar de door jouw gekozen oplossingen liggen in het Midden-Oosten en China;

- bij ieder van deze oplossingen ook de ecologische (milieu en klimaat), economische en politieke gevolgen aangeven.

Op je wisbordje

Als oplossing voor het watertekort in het Midden-Oosten wordt vaak gedacht aan ontzilting van zeewater. Beantwoord de vragen op je wisbordje (3 minuten):

a) Wat is ontzilting van zeewater?

b) Welke twee nadelen zitten er aan ontzilting?

c) Bedenk twee (andere) oplossingen die boeren zouden kunnen toepassen om zuiniger met water om te gaan in het Midden-Oosten.

Bespreek je antwoorden binnen je groepje (2 minuten)

Oplossingen waterproblematiek Midden-Oosten

In het Midden-Oosten is water overwegend (=vaak) schaars (= er zijn tekorten).

De bewoners, boeren en bedrijven wordt gevraagd duurzaam met water om te gaan.

Op je wisbordje: een manier waarop bewoners duurzaam met water om kunnen gaan.

Bespreek jouw duurzame oplossing in je groepje (2 minuten).

Naast duurzaam watergebruik zijn er 6 andere oplossingen om het schaarse water zo goed mogelijk te gebruiken.

Midden-Oosten: ligging project 1 + 2 + 3

Oplossingen waterproblematiek Midden-Oosten

Oplossingen:

1. Het ontzilten van zeewater -> = van zoutwater zoetwater maken.

- Positief: er is ontzettend veel zoutwater op de wereld (ecologisch)

- Negatief: het is duur (economisch) + er wordt vaak fossiele energie voor gebruikt (ecologisch)

2. Red Sea - Dead Sea project -> water gaat van de Rode Zee naar de Dode Zee

- Positief: er wordt duurzame energie opgewekt met het stromende water (ecologisch) + waterpeil Dode Zee stijgt (ecologisch)

- Nadeel: het project is afhankelijk van politieke spanningen in het gebied (Israël vs 

de Arabische wereld). 

3. Import van water via internationale pijpleidingen, bijv Peace Pipeline

- Positief: het te veel aan water in Turkije gaat naar gebieden met tekort aan water (bijv. Jordanië, Irak, Israël, Saudi Arabië).

- Negatief: pijpleidingen zijn duur (economisch) en afhankelijk van politieke spanningen in het gebied.

Oplossingen waterproblematiek Midden-Oosten

Oplossingen:

4. Hergebruik: afvalwater zuiveren en gebruiken voor bijv. irrigatie, koelwater, wc, enz.

- Positief: water wordt duurzaam gebruikt (ecologisch)

- Nadeel: zuiveren kost geld (economisch)

5. Toepassen biotechnologie in de landbouw -> bijvoorbeeld gewassen verbouwen die tegen zout of droogte kunnen.

- Positief: je hebt geen of minder zoetwater nodig (ecologisch)

- Negatief: wetenschappelijk onderzoek kan lang duren en duur zijn (economisch)

6. Slimmer met water omgaan in de landbouw -> bijvoorbeeld druppelirrigatie of afdekken met plastic

- Positief: je hebt minder zoetwater nodig (ecologisch)

- Negatief: plastic is slecht voor het milieu (ecologisch) en kost geld (economisch)

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

- oplossingen noemen voor de waterproblemen in het Midden-Oosten (minimaal 3) en China (minimaal 2) en deze uitleggen;

- op een kaart aanwijzen waar de door jouw gekozen oplossingen liggen in het Midden-Oosten en China;

- bij ieder van deze oplossingen ook de ecologische (milieu en klimaat), economische en politieke gevolgen aangeven.

Aan het werk- groep 1

Wat: 

- Maken werkboek blz. 128 + 129  vraag  2 + 3 + 4bcde  + 5

Hoe:in drietallen

Hulp: drietallen + boek

Tijd: 10 minuten

Klaar: 

- Maken werkboek blz. 128 + 129 vraag 6 + 7

Aan het werk- groep 2

Wat: 

- Maken werkboek blz. 128 + 129 vraag 2 + 3a + 4bcde + 5b

Hoe: in viertallen

Hulp: groep + boek (paragraaf 3.4) + docent

Tijd: 10 minuten

Klaar:

- Maken werkboek blz. 128 + 129 vraag 6 

China: ligging project 1 + 2

Oplossingen waterproblematiek China

In China bestaat een tweedeling in de hoeveelheid water -> 

- In het zuiden valt voldoende neerslag

- In het noorden (mn het noord-westen) valt te weinig neerslag

Maar let op: of er voldoende water is, hangt ook sterkt samen met de bevolkingsspreiding!

In het noord-westen wonen heel weinig mensen en is dus minder water nodig terwijl er in het noord-oosten veel mensen wonen. Daar is te kort aan neerslag (dus water) wel een probleem!

Op je wisbordje

Bekijk de kaart.

a) In welke richting stromen de rivieren?

b) Bij het cijfer 1 ligt een stuwmeer.

      Ligt dit stuwmeer stroomopwaarts of stroomafwaarts?

Bespreek je antwoorden binnen je groepje (2 minuten)

Oplossingen waterproblematiek China

Oplossingen:

1. Drieklovendam -> 's werelds grootste (drie) stuwdam(men)

- Positief: de waterstand is te regelen (ecologisch) + opwekking duurzame energie (ecologisch)

- Negatief: in droge jaren is er stroomafwaarts (= gebied achter de dam) een watertekort 

   * Te weinig water voor landbouw + scheepvaart (economisch)

   * Te weinig stroming in het water waardoor vervuiling achterblijft (ecologisch)

2. Zuid-Noord Water Transfer Project -> met tunnels en kanalen wordt te veel aan water in de Chang Jiang naar de Huang He gebracht.

- Positief: voldoende zoetwater in het dichtbevolkte noord-oosten

- Negatief: het is een duur project (economisch) + water in de kanalen kan vervuild raken of verdampen (ecologisch)

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

- oplossingen noemen voor de waterproblemen in het Midden-Oosten (minimaal 3) en China (minimaal 2) en deze uitleggen;

- op een kaart aanwijzen waar de door jouw gekozen oplossingen liggen in het Midden-Oosten en China;

- bij ieder van deze oplossingen ook de ecologische (milieu en klimaat), economische en politieke gevolgen aangeven.

Afronding

Wat heb je geleerd?

Hoe heb je meegedaan?

Huiswerk

Op je wisbordje:
a) Noem 1 waterproject in het Midden-Oosten en leg dit project uit.
b) noem 1 waterproject in China en leg dit project uit.

Hoe heb ik deze les meegedaan?

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk

Maken werkboek paragraaf 3.10  vraag 2 + 3a + 4bcde + 5b + 6

Overleg in je groep en gebruik de kaarten.

Het Noord-Oosten van China heeft een watertekort. Bedenk: waar is dit op de kaar?

1. Bedenk een oplossing om meer water in het Noord-Oosten te krijgen. 

2. Waarom focust China zich op het Noord-Oosten en niet op het drogere Noord-Westen?