Zakelijke brief (aandachtspunten)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Eindopdracht stap 7

Een zakelijke brief met een voorstel voor een verandering om jouw ideale school te worden.

Leerdoelen

Een overtuigende en formele brief kunnen schrijven met toepassing van moeilijke woorden in de juiste context en samenhang aanbrengen in de tekst met samengestelde zinnen en signaalwoorden.

Afronding

Je krijgt een cijfer aan de hand van een rubric (beoordelingsmodel). Weging: 1 keer

Aan de slag met je brief:

Het perspectief van jouw brief: de lezer

Bepaal je onderwerp en je doel (wat wil je bereiken bij de lezer?) - elo.bornego.nl

Overtuigen met begrip en inlevingsvermogen

(argumenten met ethos, pathos en logos)

Afwegen en ordenen van informatie 

(bepaal inleiding, kern en slot)

Schrijven en reviseren (aanpassen)

Feedback geven en ontvangen

steeds op dezelfde manier

overgang

vroeger, voorheen

voortdurend, blijvend

voor het eerst aanwezig zijn

algemeen geldend (voor iedereen)

droombeeld

zich vergissen

suggestie

consequent

debuteren

permanent

transitie

utopie

eertijds

universeel

miskleunen

Lees de drie fragmenten die hiernaast staan.

Beoordeel de drie teksten op de drie onderdelen die belangrijk zijn:

Woordniveau

Zijn de woorden zakelijk, passend en goed gebruikt?

Zinsniveau

Zijn de zinnen goed opgebouwd? Is er sprake van variatie? Zijn zinnen langer en geven ze meer informatie?

Tekstniveau

Is er sprake van samenhang tussen zinnen? Volgen zinnen elkaar logisch op? Is de boodschap duidelijk?

(1) We hebben te maken met een universeel probleem. Sommige mensen zijn idealist, want ze zien een utopisch beeld voor zich. Zij krijgen veel bagger over zich heen. Ik denk dat de opinie subtiel moet veranderen om een alternatief te attenderen voor de wellevendheid.

(2) Onze samenleving is beland in een loopgravenoorlog ten aanzien van het klimaat. Enerzijds heb je de klimaatsceptici die steigeren wanneer linkse partijen consequent wijzen op de gevaren van de klimaatverandering op aarde. Anderzijds heb je de wetenschappers die pleiten voor vergaande maatregelen om de aarde te redden en die willen dat het klimaat prominent op de agenda komt te staan.

(3) De algemene opinie is dat de urgentie van het klimaat helder is. We moeten extra kracht bijzetten. We zullen radicaal anders moeten omgaan met onze aarde. Je kunt niet voorkomen dat je mensen de gordijnen injaagt. De belangrijkste troef is dat de gemiddelde temperatuur snel stijgt.

Retorica: de kunst van het overtuigen

Het begrip retorica wordt ook wel 'redenaarskunst' of 'welsprekendheid' genoemd. Het is afgeleid van het Oudgriekse woord 'retor', wat 'spreker' of 'leraar' betekent. Een goed retor is iemand die zijn publiek op een schijnbaar natuurlijke manier van zijn standpunt weet te overtuigen.

Een standpunt verwoordt wat iemand ergens van vindt. In een tekst over pesten zou dat kunnen zijn: Ik vind dat pesten strenger moet worden bestraft. Synoniemen voor een standpunt zijn een bewering, mening, opinie, opvatting en stelling.

Wie overtuigend willen leren spreken, doet er verstandig aan eerst overtuigend te leren schrijven. De basis van een inhoudelijk sterk betoog - of dat nu gesproken of geschreven is - is namelijk een ijzersterke argumentatie!

Het begrip retorica wordt ook wel 'redenaarskunst' of 'welsprekendheid' genoemd. Het is afgeleid van het Oudgriekse woord 'retor', wat 'spreker' of 'leraar' betekent. Een goed retor is iemand die zijn publiek op een schijnbaar natuurlijke manier van zijn standpunt weet te overtuigen.

Retorica: de kunst van het overtuigen

Ethos

Pathos

Logos

Ethos

Je presenteert jezelf als een geloofwaardig, betrouwbaar, betrokken en deskundig persoon.

Hier gaat het om jou als persoon en waarom jouw mening belangrijk is.

Ethos

Pathos

Logos

Pathos

Welke emotie wil en ga jij oproepen bij de ander? Jouw overtuigingskracht is afhankelijk van het gevoel dat jij oproept.

Je speelt in op de gevoelens door beeldende taal, humor en woordgebruik.

Ethos

Pathos

Logos

Logos

Je doet een beroep op het verstand van de ander. De structuur en opbouw van je boodschap en de ondersteuning van bewijsmateriaal helpen om de ander te overtuigen dat je niet zomaar iets zegt, maar doordacht tot deze boodschap bent gekomen.

Ethos

Pathos

Logos

Wie ben jij? Wat is je betrokkenheid en ervaring bij het onderwerp?

Welk gevoel breng jij over? 

Je kunt dat wel zeggen, maar waar blijkt het uit?

Het perspectief van jouw brief

Je schrijft om te lezen

Wat weet je van de lezer van jouw brief? Wat is de betrokkenheid, het belang en de kennis van de lezer bij jouw brief?

Onderwerp en doel

Welk onderwerp kies jij om over te gaan schrijven?

Wat wil je bereiken bij jouw lezer?

Informatie verzamelen om te kunnen overtuigen

1) Wat is jouw betrokkenheid bij het onderwerp? Waarom is jouw mening geloofwaardig en belangrijk?

2) Welk gevoel wil jij oproepen bij de lezer? Hoe ga jij die emotie oproepen?

3) Welke (feitelijke) informatie ondersteunt jouw mening?

Maak een mindmap met veel informatie

Afwegen en ordenen

Welke informatie ga jij absoluut gebruiken om te overtuigen? 

Welke informatie kun jij aan elkaar verbinden?

Orden de informatie naar inleiding, kern en slot.

tegenstellend

concluderend

doel-middel

opsommend

redengevend

oorzaak-gevolg

bovendien

enerzijds ... anderzijds

hierdoor

opdat

want

dus

hoewel

daarnaast

te danken aan

om te

dan ook

ten slotte

doordat

namelijk

concluderend

maar

De interne behandeling van de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst rammelde aan alle kanten. De directeuren en bewindspersonen wijzen vooral naar elkaar, maar het is voor de onderzoekscommissie klip en klaar: ze wisten het, maar kozen er bewust voor om niets te doen.

Aangezien duizenden gezinnen getroffen zijn door de fouten die de Belastingdienst heeft gemaakt, pakt de onderzoekscommissie nu goed door.

Je moet veel lezen en nadenken over wat je leest om ervoor te zorgen dat je woordenschat wordt uitgebreid.

Lezen is niet alleen goed voor je woordenschat, het vergroot ook je kennis van de wereld.

Opsommend

Redengevend

Tegenstellend

Doel-middel

Concluderend

Spinnen aan de drugs

Een normaal spinnenweb ziet eruit als een fietswiel. Een spin heeft drugs gekregen. Het web dat ze weeft neemt heel andere vormen aan. Amerikaanse onderzoekers stelden het vast. Ze deden een aantal proeven met stimulerende en verdovende middelen.

Spinnen die onder invloed zijn van marihuana beginnen hun web te weven op de gewone manier. Na een poosje verliezen ze hun concentratie. Ze raken verdoofd. Het web ziet er in het midden uit als een normaal web. Aan de buitenkant zit het vol gaten.

Spinnen aan de drugs

Een normaal spinnenweb ziet eruit als een fietswiel. Maar als een spin drugs heeft gekregen, neemt het web dat ze weeft heel andere vormen aan. Dat stelden Amerikaanse onderzoekers vast toen ze een aantal proeven deden met stimulerende en verdovende middelen.

Spinnen die onder invloed zijn van marihuana beginnen hun web te weven op de gewone manier. Maar na een poosje verliezen ze hun concentratie en raken ze verdoofd. Het web ziet er in het midden nog wel uit als een normaal web, maar aan de buitenkant zit het vol gaten.

Schrijven en reviseren

Start met de eerste versie van je brief.

Bedenk steeds wat je wilt schrijven, zoek vervolgens de juiste woorden, maak informatierijke zinnen (bijv.bepaling en bijw.bepalingen), breng samenhang aan (samengestelde zinnen met voegwoorden)

Let op de zakelijke conventies (adres, plaats en datum, onderwerp, aanhef, afsluiting)