Zinsdeelzinnen, vwo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Zinsdelen en zinsdeelzinnen

Wat weet je nog van de vorige lessen?

• Enkelvoudige en samengestelde zinnen
• Hoofdzinnen en bijzinnen

Een samengestelde zin:

1. heeft maar één persoonsvorm
2. heeft maar twee persoonsvormen
3. heeft twee of meer persoonsvormen
4. heeft geen persoonsvorm

Enkelvoudig of samengesteld?

Fenna heeft vanmiddag haar toets geleerd, omdat ze vanavond moet oppassen.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Enkelvoudig of samengesteld?

Ik moet de banden van mijn fiets nodig oppompen!

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Enkelvoudig of samengesteld?

Waar gaan jullie dit jaar naartoe op vakantie?

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Enkelvoudig of samengesteld?

Ik zal niet snel vergeten dat Marit zomaar voor mij een muffin meebracht.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

1. een bijzin en een bijzin
2. een hoofdzin
3. een hoofdzin met één of meer bijzinnen
4. een bijzin en een hoofdzin

Als je een samengestelde zin vragend maakt:

1. komt de persoonsvorm van de bijzin vooraan te staan
2. komt de persoonsvorm van de hoofdzin vooraan te staan

Wat is géén kenmerk van een hoofdzin?

1. onderwerp en persoonsvorm staan naast elkaar
2. de persoonsvorm staat vaak achter in de zin
3. de persoonsvorm staat voor in de zin

Wat is de zinsopbouw?

Dat je Sem meeneemt naar de laatste schoolavond, is een goed idee.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

Wat is de zinsopbouw?

Zodra de training voorbij is, moet je meteen naar huis komen.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

Wat is de zinsopbouw?

Ik dacht dat we naar de bioscoop gingen.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

Wat is de zinsopbouw?

Als ik thuis ben, spring ik gelijk onder de douche.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

Wat is de zinsopbouw?

Grote gezinnen worden zeldzaam, maar er bestaan nog altijd gezinnen met zes of meer kinderen.

1. nevenschikkend (hz+hz)
2. onderschikkend (hz+bz)

NIEUWE LESSTOF

Zinsdelen en zinsdeelzinnen

Verschil zinsdeel - zinsdeelzin

• Een enkelvoudige zin bestaat uit zinsdelen.
• Het / regende / gisteren.
• Een samengestelde zin kan ook nog één of meer zinsdeelzinnen bevatten. Die zinsdeelzinnen hebben hun eigen persoonsvorm en zijn altijd bijzinnen.
• [bz=Omdat het gisteren regende], [hz=zijn we niet naar buiten gegaan]. 

Verschil zinsdeel - zinsdeelzin

• Dus: een zinsdeel is een zinsdeelzin als er een persoonsvorm in staat.
• Je kunt van een zinsdeel een zinsdeelzin maken door er een persoonsvorm in te zetten. Bijv.:
  
• De winnaar van de quiz ontvangt een prijs.
• [Wie de quiz wint] ontvangt een prijs.

Zinsdeelzinnen benoemen

• De zinsdeelzinnen (=bijzinnen) hebben net als zinsdelen een functie in de gehele zin.
• De meest voorkomende zinsdeelzinnen zijn:
• onderwerpszin (ow-zin)
• lijdendvoorwerpszin (lv-zin)
• meewerkendvoorwerpszin (mv-zin)
• bijwoordelijkebepalingszin (bwb-zin)

 Hoe kom je erachter welke functie de bijzin heeft

(ow, lv, mv, bwb, etc.)? Zie lesboek.

1. Bepaal wat de hoofdzin is door de zin vragend te maken: de pv van de hoofdzin komt dan vooraan te staan.
2. Geef het begin en het einde van de bijzin aan.
3. Vul in plaats van de bijzin een woordgroep in.
4. Ontleed de hoofdzin.
5. Bepaal ten slotte de functie van de woordgroep (=bijzin).

Voorbeeld bijzin benoemen

• Je gaat me toch niet vertellen dat de politie niet heeft uitgezocht wie de inbraak gepleegd hebben?
• Hoofdzin: [Je gaat me toch niet vertellen]
• ow = je; wg = gaat vertellen; me = mv; bwb = toch, niet
• Bijzin: [dat de politie niet heeft uitgezocht wie de inbraak gepleegd hebben] = lv-zin

Even oefenen...

Een zinsdeel of zinsdeelzin?

DE DEELNEMERS AAN DE PRIJSVRAAG moeten een enquête invullen.

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Een zinsdeel of zinsdeelzin?

TOEN DE FILM AFGELOPEN WAS, spoedde hij zich naar het toilet.

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Een zinsdeel of zinsdeelzin?

ALS AZ KAMPIOEN WORDT, eet ik mijn schoenen op!

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Maak van het in hoofdletters geschreven zinsdeel een zinsdeelzin.

DOOR DE BOSBRAND moesten de kangoeroes op de vlucht.

Weektaak: maak opdracht 1, 2 en 3 uit je lesboek

(blz. 227).

Open je eigen winkel

Thomas S, Thomas, Joeri en Mees