10.2 Weerstanden

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

10.2 Weerstanden

Je leert: 

Je leert welke soorten weerstanden er zijn.

Je leert hoe je de stroomsterkte in een schakeling kunt veranderen.

Wat doet een geleider?

1. Geeft stroom gemakkelijk door.
2. Houdt stroom tegen.

Wat doet een isolator?

1. Geeft stroom gemakkelijk door
2. Houdt stroom tegen

In welke eenheid meet je stroomsterkte?

1. V
2. W
3. A
4. P

In welke eenheid meet je spanning?

1. V
2. W
3. A
4. P

Serie                        Parallel

Wat is waar?

1. Bij een serieschakeling is de stroomsterkte overal even groot.
2. Bij een parallelschakeling is de stroomsterkte overal even groot.

Weerstanden

Zo nu gaan we echt beginnen: weerstand. 

Maar wat is weerstand eigenlijk?

Wat is volgens het woordenboek de betekenis van het woord "weerstand"?

1. Gedrag van het weer
2. Tegenstand, verzet
3. Een goede geleiding van stroom
4. Spanning in Volt

Weerstand

De SI eenheid voor elektrische weerstand is Ohm. 

Het symbool hiervoor is: Ω

We zeggen dus bijvoorbeeld: 

Een weerstandje kan een weerstand hebben van 20 ohm. 

Weerstand in de natuurkunde

Met een weerstandje in de natuurkunde bedoelen we een onderdeeltje wat een klein beetje (of heel veel) isoleert. 

Het houdt de stroom dus een klein beetje (of heel veel) tegen. 

Op het plaatje hierna zie je een koolstof weerstandje.

Symbool weerstand

Hoe teken je een weerstand in een schakelschema? 

Je gebruikt het symbool in het plaatje hiernaast. 

Waarde van een weerstand

De waarde van een weerstandje kun je bepalen aan de hand van de gekleurde ringen. 

Op het plaatje hiernaast zie je wat de kleurcode van een weerstand betekent. 

Ring 4 en evt 5

De 4e (en soms 5e ring) zijn zilver of goud. Dit betekent dat ze een afwijking hebben. Bij zilver is de afwijking 10% en de gouden 5%. 

Hoe werken die kleurcodes dan?

In de hieropvolgende plaatjes zie je hoe je stap voor stap de weerstand kunt bepalen door naar de ringen te kijken. 

De eerste afbeelding laat het voorbeeld zien, de 2e, 3e en 4e laten de waarde van de ring zien. 

Hier zie je kleuren van de ringen

De groene ring geeft een 5 aan

De blauwe ring geeft een 6 aan

De rode ring geeft 2 nullen aan

Bijna klaar

De laatste ring is goud. Dit geeft dus aan dat er een afwijking kan zijn van 5%. 

Nu zelf doen!

Je krijgt 3 weerstandjes per tweetal. 

Bepaal met elkaar de weerstand van het weerstandje in Ohm. 

Hiervoor mag je gebruik maken van de volgende afbeelding. 

Noteer voor jezelf de weerstand en de afwijking van weerstandje A, B en C

Klaar?

Doe de weerstand in het daarvoor bestemde bakje op het bureau. 

Even samengevat

Een weerstand houdt de stroom gedeeltelijk tegen. Hierdoor kun je de hoeveelheid stroom bepalen. 

De weerstand wordt gemeten in Ohm (Ω). 

Bij een koolstofweerstandje kun je de weerstand bepalen aan de hand van de kleurringen. 

Verder

Hoe groter de weerstand, hoe kleiner de stroomsterkte. 

De weerstand van een apparaat bereken je met de formule:

Weerstand = spanning : stroomsterkte

De eenheid van weerstand is ohm. 

Oefenopgave 1

In een schakeling geeft een spanningsmeter een spanning van 12 volt aan. De stroommeter geeft een stroomsterkte aan van 0,8 A. 

Gegeven: I= ____A , U= ___ V

Gevraagd: R in  Ω 

Formule: 

Berekening en antwoord: 

Aan de slag met het eerste stuk:

Lees de tekst op blz 157 en Maak opdracht 15 tm 20. 

Daarna gaan we verder met de rest van de paragraaf. 

15/0,8=15Ω

Regelbare weerstand

Als je een dimmer op de lamp hebt staan kun je de weerstand regelen. Je kunt dan de stroom tegenwerken. Als je de weerstand groter maakt, wordt het licht minder fel. 

Dit doe je met een regelbare weerstand. 

LDR

de LDR is een weerstand die gevoelig is voor licht.

het is dus een lichtsensor.

NTC

De NTC is een weerstand die gevoelig is voor warmte, het is dus een temperatuursensor.

De NTC heeft een hoge weerstand als het koud is en een lage weerstand bij warmte.

We maken de paragraaf af

We maken nu de rest van de opdrachten van 10.2. Je begint vanaf blz 161 met opdracht 23 tot opdracht 33. 

Voor de symbolen die bij deze parafgraaf horen: 

zie Binas tabel 12. 

Klaar? Nakijken en aftekenen.