Paragraaf 1: Prikkels en signalen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 5: Gedrag

Paragraaf 1: Prikkels en signalen

Wat gaan we doen?

• Begin H5
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg paragraaf 1: Prikkels en signalen
• Aan het werk!
• Afsluiting 

Gedrag

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven wat gedrag is;
• Uitleggen dat gedrag door in- en uitwendige prikkels ontstaat;
• Uitleggen welke prikkels altijd dezelfde reactie geven, en hoe dit bijdraagt aan verzorgingsgedrag;
• Voorbeelden geven van hoe dieren en mensen met lichaamstaal communiceren;
• Toepassingen van signalen in reclame, cartoons en kledingstijl herkennen.

Wat is gedrag?

Gedrag is alles wat jij (of een ander dier) doet.

• Gedrag wordt veroorzaakt door prikkels (invloeden op een organisme).

Geef een voorbeeld van een uitwendige prikkel.

Geef een voorbeeld van een inwendige prikkel.

Wat is gedrag?

Gedrag is alles wat jij (of een ander dier) doet.

• Gedrag wordt veroorzaakt door prikkels (invloeden op een organisme).

Je reageert (respondeert) niet altijd op prikkels:

• De drempelwaarde is niet hoog genoeg om een impuls te veroorzaken;
• De motivatie is klein.

Welke prikkels geven altijd dezelfde reactie?

Signalen zijn prikkels afkomstig van andere organismen. 

De reactie hierop noem je een respons.

• Dreiggedrag 
• Spergedrag
• Verzorggedrag

Een prikkel die elke keer dezelfde reactie oproept heet een sleutelprikkel. 

Welke prikkels geven altijd dezelfde reactie?

Een overdreven sleutelprikkel noem je een supranormale prikkel.

• Dit levert een extra sterke respons op.
• Bijvoorbeeld: een knalrode snavel, rode lippenstift, extra grote ogen, ronde babyvormen.

Hoe communiceren dieren met elkaar?

• Verbaal gedrag: iets duidelijk maken (communiceren) door te praten/geluiden te maken
• Non-verbaal gedrag: iets duidelijk maken (communiceren) door lichaamstaal
• Signalen kunnen ook afgegeven worden door kleuren.

Welke signalen gebruiken mensen?

Door middel van kleding en haardracht kan je laten zien bij welke groep je hoort:

• Tijdens EK/WK: oranje kleding/rood-wit-blauwe schmink 

Supranormale prikkels bij mensen worden vaak gebruikt bij knuffels.

Aan het werk!

Wat: Paragraaf 1 van hoofdstuk 5

Hoe: Fluisteren

Tijd: 15 minuten

Hulp: Overleg zachtjes met je buur, steek anders je vinger op

Klaar: Nakijken en verbeteren, daarna paragraaf 2 lezen

Uitkomst: Paragraaf 1 van hoofdstuk 5 is af

Onder gedrag verstaan we alles wat een mens of dier doet.

1. Waar
2. Niet waar

Mensen zijn net als dieren gevoelig voor sleutelprikkels.

1. Waar
2. Niet waar

1. Van de rietzanger
2. Van een eigen jong van de rietzanger
3. Van het koekoeksjong

1. Alleen bewering 1 is juist
2. Alleen bewering 2 is juist
3. Beide beweringen zijn juist
4. Geen van beide beweringen is juist

1. Alleen inwendige prikkels
2. Alleen uitwendige prikkels
3. Zowel inwendige als uitwendige prikkels