3.7 en 3.8

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Welk onderdeel van het bloed doodt ziekteverwekkers in je lichaam?

1. Bloedplasma
2. Rode bloedcellen
3. Witte bloedcellen
4. Bloedplaatjes

Welk onderdeel van het bloed vervoert zuurstof?

1. Rode bloedcellen
2. Antistoffen
3. Witte bloedcellen
4. Bloedplaatjes

Waar of niet waar:

Er zijn witte bloedcellen die zelf ziekteverwekkers doden en andere witte bloedcellen die antistoffen maken.

1. Waar
2. Niet waar

Wat gebeurt er met een ziekteverwekker als er antistoffen worden aangemaakt?

Herhaling Afweer

Voor welke vorm van immuniteit zorgt een vaccin?

1. Natuurlijke immuniteit
2. Kunstmatige immuniteit

Wat wordt er in je arm gespoten bij een vaccinatie?

Wat heb je geleerd over vaccineren?

Infectieziekten herhaling

infectieziekte = besmettelijke ziekte

Ziekteverwekkers zijn sommige bacteriën en virussen

Voorkomen:

- goede hygiene

- veilig vrijen met een condoom

- door op te letten of eten niet over de houdbaarheidsdatum heen is

Infectieziekten

Er zijn 2 soorten immuniteit:

- natuurlijke immuniteit: ontstaat doordat je een ziekte zelf doormaakt, bijv. waterpokken

- kunstmatige immuniteit: ontstaat door inenting met een vaccin, bijvoorbeeld tegen Corona

Een vaccin bevat een dode of verzwakte ziekteverwekker.

Basisstof 3.8 Alcohol

Doel van de les

Je kunt redenen noemen om alcohol te drinken, maar ook om geen alcohol te drinken. 

Je kunt gevolgen van alcohol over korte en langere tijd noemen. 

Je kunt vertellen wat alcoholvergiftiging en een kater inhoudt. 

Zijn jongens of meisjes eerder dronken?

Alcohol

Redenen om alcohol te gaan drinken:

- erbij horen

- nieuwsgierigheid

- omdat je ouders het doen

- verveling

- ontspanning

- gezelligheid

- het vergeten van problemen

Alcohol

Redenen om geen alcohol te drinken:

- slecht voor je gezondheid

- kost veel geld

- slechte ervaringen

- niet geïnteresseerd

- vanwege geloof

- vies

Alcohol

effecten alcohol na korte tijd:

- loskomen (ontspannen en vrolijk voelen)

- aangeschoten zijn (meer durven, minder snel reageren)

- dronken zijn (eerder ruzie zoeken, minder goed horen, zien en bewegen, traag reageren)

- kater: de volgende dag weinig herinneren, dorst, hoofdpijn, overgeven en suf gevoel

Alcohol

effecten alcohol na langere tijd:

- gewenning/verslaving: je moet steeds meer drinken voor hetzelfde effect

- schade aan lever, hersenen, maag

Bij alcohol spreken we over glazen. 

Alcohol

Door teveel te drinken kan je alcoholvergiftiging krijgen:

- suf en slaperig

- reageert niet meer als iemand tegen je praat

- kan leiden tot een hartstilstand of coma

Comazuipen is een vorm van Alcoholvergiftiging. Maar hoeveel glazen is dat? Zoek dit uit voor jouw leeftijd (in 2tallen).

Genotsmiddelen

Genotmiddelen zijn alle middelen die men voor het ‘genot’ gebruikt; voor de aangename, stimulerende of bewustzijnsveranderende werking. Genotmiddelen worden niet gebruikt vanwege de voedingswaarde, die overigens meestal ontbreekt.

Het genot zit in het effect wat het middel geeft. Het bewustzijn wordt er door beïnvloed, dat wil zeggen dat ze de stemming, het gevoel en het denken veranderen.

Tot slot

Je hebt een eigen mening over het gebruik van genotmiddelen. 

Je mag je eigen keuzes maken.

Laat je niet onder druk zetten en gebruik je gezond verstand!

Wanneer ben je aangeschoten?

1. Na 1 glas
2. Na 2 - 3 glazen
3. Na 5 glazen
4. Dat verschilt per persoon

Hoe heet het als iemand bewusteloos raakt door een grote hoeveelheid alcohol?

1. Bingedrinking
2. Verslaving
3. Alcoholvergiftiging
4. Kater

Wat is een kater?

Waarom is alcohol op jonge leeftijd gevaarlijk?

Wat heb je geleerd over alcohol?

www.alcoholinfo.nl

Door het drinken van alcohol vallen remmingen weg, vermindert je geheugen en verdwijnt je zelfkritiek.

Welk orgaan is verantwoordelijk voor deze veranderingen?

1. Maag
2. Lever
3. Hersenen
4. Hart

In welk orgaan wordt alcohol afgebroken?

1. Maag
2. Lever
3. Hersenen
4. Darmen

Juist of onjuist?
Een glas alcohol zorgt in een groter lichaam voor een hoger alcoholgehalte dan in een kleiner lichaam.

1. Juist
2. Onjuist

Jongeren hebben kans op hersenschade door het drinken van alcohol.

Tot welke leeftijd ontwikkelen de hersenen zich?

1. 16
2. 18
3. 24
4. 30

Door bingedrinking kan hersenschade ontstaan.

Kun je later weer herstellen van deze hersenschade? Leg uit.

Met een bloedalcoholgehalte van meer dan 0,5‰ (en 0,2‰ bij onervaren bestuurders) mag je niet deelnemen aan het verkeer als bestuurder van een voertuig.
Geef twee redenen waarom alcohol in je bloed gevaarlijk is als je deelneemt aan het verkeer.

Leerdoelen:

• Ik kan aangeven hoe ik mijn hart en bloedvaten gezond kan houden. 
• Je kunt beschrijven wat er gebeurt bij:
  - een hoge bloeddruk
  - slagaderverkalking
  - een hartinfarct
• omgaan met stress

3.6 Gezond leven

Bloeddruk

De bloeddruk is de druk die het bloed uitoefent op de wanden van de slagaders als het wordt rondgepompt. 

Bloeddruk omhoog: inspanning  /   Bloeddruk omlaag: in rust

Hoge bloeddruk kan schadelijk zijn. Oorzaken hoge bloeddruk:

• Stress, roken, overgewicht en te veel zout eten.
  

Een te hoge bloeddruk beschadigd de wanden van de slagaders. 

Slagaderverkalking

Vettige stoffen plakken aan de wand --> ontstaan slagaderverkalking.

Cholesterol is de vettige stof die het meest zorgt voor slagaderverkalking.

De wanden van de slagaders worden minder elastisch.

Hartinfarct

• Als er slagaderverkalking optreedt bij een bepaalde slagader (kransslagader bijv.) ontstaat er een hartinfarct
• Deze kan worden gedotterd:
  

Hersenaandoeningen

Beroerte:
Herseninfarct
Hersenbloeding

Gezonde leefstijl

Hart- en vaatziekten: verzamelnaam voor ziekten aan hart en bloedvaten.

Hart- en vaatziekten

Erfelijke factoren

Andere oorzaken

Niks aan te doen

Gezonde leefstijl

• Niet roken
• Drink geen alcohol (niet meer dan één glas per dag
• Eet gezond en gevarieerd
• Beweeg regelmatig
• Voorkom stress en zorg voor voldoende ontspanning

Tips voor minder stress

1. Schrijf op wat je graag doet en maak daar tijd voor
2. Grote opruiming/ schoonmaak van je slaapkamer ruimt ook op in je hoofd. 
3. Doe één ding tegelijk en neem daar echt de tijd voor
4. Routine in je dag- en nachtritme
5. Prop niet je hele dag vol met activiteiten

Mindfulness

Wat is het? stroming in de psychologie

Hoe helpt het? zorgt ervoor dat je stopt met piekeren, minder stress ervaart, effectiever werkt en lekkerder in je vel zit.

Wat ga je doen? Ademhalingsoefeningen. Richten op het nu.