Telefoonverslaving

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Telefoonverslaving

Een telefoon is een genotsmiddel

Eens

Oneens

Hoe veel tijd besteed jij per dag op je telefoon?

1. 1-2 uur
2. 3-4 uur
3. 2 - 3 uur
4. meer dan 4 uur

Mini opdracht

- Ga op je telefoon naar instellingen en zoek de optie schermtijd

- Wat is jouw gemiddelde schermtijd per dag?

- Komt dit overeen met je antwoord van de vorige vraag?

-Je kunt ook zien in welke apps je de meeste tijd doorbrengt.

Polls

Instructie: Schrijf op een blaadje de cijfers 1 t/m 10 onder elkaar. Beantwoord elk van de tien vragen met een cijfer op een schaal van 1 t/m 5, waarbij 1 staat voor ‘totaal niet herkenbaar’ en 5 voor ‘heel herkenbaar!’

Als ik met vrienden ben en ik krijg een notificatie, 

dan kijk ik direct op mijn telefoon.

Vraag 1

1

2

3

4

5

We doen nu een quiz om te kijken hoe verslaafd je bent aan je telefoon. Breng het speels. (Noem het eventueel anders: gehecht, afhankelijk, of je nog zonder kunt). 

Instructie: Schrijf op een blaadje de cijfers 1 t/m 10 onder elkaar. Beantwoord elk van de tien vragen met een cijfer op een schaal van 1 t/m 5, waarbij 1 staat voor ‘totaal niet herkenbaar’ en 5 voor ‘heel herkenbaar!’ (Of gebruik het werkblad - beschikbaar november 2022.)

Eventueel kunnen de leerlingen gebruik maken van hun device en vervolgens hun score opschrijven. 

Als ik ‘s nachts wakker word, 

dan check ik altijd mijn telefoon.

Vraag 2

1

2

3

4

5

Als ik me even verveel, 

dan pak ik meteen mijn telefoon.

Vraag 3

1

2

3

4

5

Ik zit vaak veel langer te scrollen,

dan ik van plan ben.

Vraag 5

1

2

3

4

5

Ook tijdens het huiswerk maken, 

blijf ik ondertussen bezig op mijn telefoon.

Vraag 6

1

2

3

4

5

Als ik online een post heb geplaatst, dan check ik daarna voortdurend mijn telefoon (om te zien of er reacties en likes zijn)

Vraag 7

1

2

3

4

5

Ik ga vaak te laat slapen, 

omdat ik nog op mijn telefoon bezig ben.

Vraag 8

1

2

3

4

5

Ik krijg vaak te horen dat ik 

te veel op mijn telefoon zit.

Vraag 9

1

2

3

4

5

Ik zou best willen minderen met telefoongebruik, maar dat lukt niet.

Vraag 10

1

2

3

4

5

Score 10 t/m 25:

Je hoeft je geen zorgen te maken. Je mobiel speelt geen overheersende rol in je leven en je bent zeker niet telefoonverslaafd. Je zou net zo makkelijk in de 19e eeuw kunnen leven. 

Score 36 t/m 50:

Ok, joh! Overleef jij wel zonder mobiel? Je laat je voortdurend afleiden door je telefoon en daardoor heb je moeite met focussen, ga je vaak te laat slapen en voel je waarschijnlijk ook regelmatig stress. Minderen gaat lastig worden, maar het kan wel! Als je zover bent, heb je heel veel aan de tips in deze lessen.

Score 26 t/m 35:

Het gaat nog goed. Je hebt grip op je telefoongebruik en sociale media. Maar let wel op dat het niet erger wordt. Vooral op momenten dat je moe bent, je verveelt, depressieve gevoelens of stress ervaart, heb je de neiging om nog vaker je telefoon erbij te pakken.

Score 10 t/m 25:

Je hoeft je geen zorgen te maken. Je mobiel speelt geen overheersende rol in je leven en je bent zeker niet telefoonverslaafd. Je zou net zo makkelijk in de 19e eeuw kunnen leven.

Laat nu iedereen zijn score optellen en noteren. Lees de uitkomsten voor.

Bespreek kort (een aantal van) de volgende vragen:

• Wat vind je van de uitkomst, had je die verwacht?
• Welke app of game vind jij het meest ‘verslavend’?
• Is er een verschil tussen digitale verslavingen en verslaving aan drugs of gokken?
• In hoeverre is ‘verslaafd’ telefoongebruik erg, of is het normaal geworden?
• Denk je wel eens over iemand anders: 'Ja, díe heeft echt een probleem'?

Genot: alles wat lekker is, daar wil je reflexbrein meer van. Je krijgt er dopamine door en dat geeft een gevoel van beloning. Je gaat op zoek naar plezier.

G

Het Reflexbrein reageert op de ‘4 G’s’  

Gewoontes: dingen die je al gewend bent te doen waardoor je er niet over na hoeft te denken. Lekker efficiënt!

G

Gevaar: is er iets aan de hand? Iets of iemand heeft je nodig. Denk aan onverwachte prikkels die je aandacht vragen, zoals het huilen van een baby, daar reageert iedereen direct op. 

G

De Groep: hoor ik bij de groep of val ik erbuiten? Belangrijke informatie voor je veiligheid en overleving.

G

Genot

Gevaar

Gewoonte

Groep

Een van de belangrijkste redenen dat we ons zo makkelijk laten afleiden door telefoon en sociale media is dat we in ons brein een netwerk hebben dat voortdurend ‘aan’ staat. Dit deel van onze hersens reageert direct op binnenkomende prikkels, zonder dat we dat doorhebben. Daar nemen we dus ook geen bewuste beslissing over. Dit deel noemen we ons ‘reflexbrein’.

Kennisoverdracht: de werking van ons reflexbrein

Een van de belangrijkste redenen dat we ons zo makkelijk laten afleiden door telefoon en sociale media is dat we in ons brein een netwerk hebben dat voortdurend ‘aan’ staat. Dit deel van onze hersens reageert direct op binnenkomende prikkels, zonder dat we dat doorhebben. Daar nemen we dus ook geen bewuste beslissing over. Dit deel noemen we ons ‘reflexbrein’. 

Het reflexbrein helpt ons al duizenden jaren met overleven. Zodra er gevaar is, handelen we vanuit ons reflexbrein: zonder erover na te denken, zorgen we voor veiligheid. 

Maar het reflexbrein zit ons aardig in de weg als we ons voor langere tijd ergens op moeten concentreren. Er hoeft maar één melding op je mobiel te klinken (alarm!) of je reflexbrein is alweer in actie. En weg is je focus…

Uit onderzoek weten we dat je niet goed kunt leren als je je niet veilig voelt. En nu weet je hoe dat komt: als je niet veilig bent, kan je reflexbrein niet tot rust komen en kun je je niet concentreren op schoolwerk. En andersom geldt ook: als je je langere tijd moet concentreren, moet je zorgen dat je je veilig voelt (zorgen dat je niet gestoord kan worden, niemand je lastig valt, geen honger hebt, enz.).

Het Reflexbrein reageert op de 4 G's - Genot, Gewoontes, Gevaar en De Groep. 

Genot: je wilt dat beloningsgevoel steeds hebben en dus ga je op je telefoon op zoek naar bepaalde content of comments of post je iets in de hoop op leuke reacties.

G

Sociale media en 

de ‘4 G’s’  

Gewoontes: je telefoon pakken zonder erbij na te denken, steeds je timeline verversen.  

G

Gevaar: er zijn allerlei signalen die relexbrein triggeren. Je telefoon trilt of piept en haalt je uit je concentratie. De rode (alarm!) bolletjes, enz.

G

De Groep: denk aan likes of comments die maar door je hoofd blijven spelen – word ik nog gezien? -- of de aandrang om iets te kopen wat influencers aanbieden – iedereen heeft het

G

Leg uit: Sociale media worden bewust zo gemaakt dat deze ‘4 G’s’ geprikkeld worden bij ons. Zodat je zonder te denken (als in een automatische reflex) aandacht besteedt aan de app.

Om dat niet te doen, moet je heel bewust ingaan tegen die reflex. En dat is moeilijk. Ook voor volwassenen.

Gevolgen overmatig schermgebruik/ schermtijd.

= Slecht voor de gezondheid.

- Kan leiden tot concentratieproblemen;

- Verstijfde spieren;

- Hoofdpijn en droge ogen;

- Aantasten van de hormoonhuishouding;

- ontwikkeling van een telefoonverslaving.

Gevolgen van telefoonverslaving

Symptomen van telefoonverslaving zijn onder andere: 

• stress om continue je berichten te checken
• moeite met concentreren op andere activiteiten
• irritatie wanneer je telefoon niet bij je is
• verminderde slaapkwaliteit

Beschrijf de symptomen van telefoonverslaving.

Opdracht

Beantwoord de volgende vragen in een kort verslag:

• Wat vindt je van je eigen (hoeveelheid) telefoongebruik?
• Heb jij een telefoonverslaving?
• Op wat voor soort apps breng jij de meeste tijd door?
• Zijn er signalen bij jou zelf van te veel schermtijd? zo ja, welke?
• Zou jij je schermtijd willen verminderen? leg uit waarom.
• Welke tips kun je online vinden over verminderen van schermtijd?
• Welke zou jij wel of niet willen toepassen? leg uit waarom.

Veel telefoongebruik heeft consequenties:

- minder concentratie

- maakt je gestresst

- veranderd zelfs je hersenen