Les 4 werkwoordelijk gezegde (huiswerk)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Lesdoel

Je leert over het werkwoordelijk gezegde in zinnen zodat je ze kunt herkennen.

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Dit zinsdeel is een uitbreiding op de persoonsvorm (pv) en zegt wat iemand 'doet' of wat er 'gebeurt'. 

                           
                         

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• de persoonsvorm en andere werkwoorden in de zin.
• Alleen de persoonsvorm verandert als enkelvoud meervoud wordt of als de tijd (tegenwoordige en verleden tijd) verandert.

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• de persoonsvorm en andere werkwoorden in de zin.

Wachtend op de bus/ ging/ Ellen/ alvast/ haar geschiedenistoets/ leren.

pv= ging

ow= Ellen

wg= ging leren

*Wachtend is een onvoltooid werkwoord en hoort NIET bij het werkwoordelijk gezegde!

• het woord te als het voor een werkwoord staat.
• de woorden aan als ze voor een werkwoord staan.
• beide delen van een gesplitst (scheidbaar) werkwoord.
  Vb. 'zwaait uit' komt van het werkwoord 'uitzwaaien'.
• Alleen de persoonsvorm verandert als enkelvoud meervoud wordt of als de tijd (tegenwoordige en verleden tijd) verandert.

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• het woord te of aan het voor een werkwoord staat.

Achter zijn villa/ ligt/ de beroemde acteur/ in een hangmat/ te lezen.

pv= ligt

ow= de beroemde acteur

wg= ligt te lezen

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• het woord te of aan het voor een werkwoord staat.

Enkele brugklassers/ waren/ op het schoolplein/ aan het basketballen.

pv= waren

ow= enkele brugklassers

wg= waren aan het basketballen

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• beide delen van een gesplitst (scheidbaar) werkwoord.

Vb. 'zwaait uit' komt van het werkwoord 'uitzwaaien'.

De voorzitter van de club/ reikt/ de prijzen/ uit.

pv= reikt

ow= de voorzitter van de club

wg= reikt uit

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is soms een werkwoordelijke uitdrukking!

Uit vrees voor een arrestatie/ kozen/ de demonstranten/ het hazenpad.

pv= kozen

ow= de demonstranten

wg= kozen het hazenpad

'Het hazenpad kiezen' is een uitdrukking voor 'vluchten' en dus een wg!

Huiswerk bespreken

Vergelijk jouw antwoorden bij opdracht 2 en 3 met die op het bord!

Antwoorden opdracht 2 (blz. 88)

4. De ambitieuze atleet / is / alle dagen / aan het trainen / voor het NK.

ow = De ambitieuze atleet

wg = is aan het trainen

Antwoorden opdracht 2 (blz. 88)

1. Topverdieners / weigerden / salaris / in te leveren / tijdens de crisis.

ow = Topverdieners

wg = weigerden in te leveren

Antwoorden opdracht 2 (blz. 88)

2. Jullie gebrek aan medewerking / stelt / me / echt / teleur.

ow = Jullie gebrek aan medewerking

wg = stelt teleur

Antwoorden opdracht 2 (blz. 88)

3. Maak / jij / je veters / goed / vast / voor de wandeling?

wg = maak

ow = jij

Antwoorden opdracht 2 (blz. 88)

4. De ambitieuze atleet / is / alle dagen / aan het trainen / voor het NK.

ow = De ambitieuze atleet

wg = is aan het trainen

Antwoorden opdracht 3 (blz. 89)

(1) Veel mensen (ow) / willen (wg) / hun trouwdag / uitbundig / vieren (wg).

(2) Bruid en bruidegom (ow) / sparen (wg) / soms / jaren / voor de mooiste dag van hun leven.

Antwoorden opdracht 3 (blz. 89)

(3) Ze (ow) / kiezen (wg) / hun trouwkleding / natuurlijk / met zorg / uit. (wg). 

(4) Ook over een romantische locatie / hebben (wg) / de geliefden (ow) / nagedacht (wg).

Antwoorden opdracht 3 (blz. 89)

(5) Op de dag zelf / zou (wg)/ het kersverse paar (ow) / graag / rondrijden (wg) / in een speciale trouwauto.

(6) Dikwijls / staat (wg) / een ‘klassieker’ (ow) / op het verlanglijstje. 

Antwoorden opdracht 3 (blz. 89)

(7) Wat / denk (wg) / je (ow) / van een Rolls Royce of een Citroen DS?

 (8) Een bloemist (ow) / versiert (wg) / de auto / met bloemstukken.

Antwoorden opdracht 3 (blz. 89)

 (9) Hij (ow) / stemt (wg) / de kleuren hiervan / af (wg) / op de kleding van het bruidspaar en het bruidsboeket. 

(10) De ware autoliefhebber (ow) / waardeert (wg) / deze opsmuk / echter / minder.

Lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp is een zinsdeel. 

Bij het lijdend voorwerp 'overkomt iemand' of 'ondergaat een onderwerp' iets. 

Het is belangrijk dat je weet dat niet iedere zin een lijdend voorwerp heeft.

Lijdend voorwerp (lv) blz.118

Hoe vind je het lijdend voorwerp? 

wie/wat + wwg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Lijdend voorwerp (lv)

Een zinsdeel met een hoeveelheid of een tijdsbepaling is NOOIT een lijdend voorwerp!

Het lijdend voorwerp begint NOOIT met een voorzetsel (aan, achter, bij, in, met, naast, onder, op, over, van, voor etc.)

Lijdend voorwerp (lv)

Voorbeeld lijdend voorwerp (lv)

Vanwege het slechte weer/ hebben/ we/ het tuinfeest/ uitgesteld.

Geef antwoord op de vraag:

Wie/wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp = lijdend voorwerp

Voorbeeld lijdend voorwerp (lv)

Vanwege het slechte weer/ hebben/ we/ het tuinfeest/ uitgesteld.

pv = hebben

ow = (wie hebben) we

wg = hebben uitgesteld

lv = (wie/wat hebben we uitgesteld?) -> het tuinfeest

bwb (bijwoordelijke bepaling) = vanwege het slechte weer 

Zelf aan de slag!

Maak opdracht 1, 2 en 4 op blz. 118

Over 10 minuten bespreken we opdracht 1 klassikaal.

Wat niet af is, is huiswerk voor vrijdag!

Antwoorden opdracht 1 (blz. 118)

1. Veel jongeren/ lezen/ graag/ de spannende boeken van Carry Slee.

pv = lezen

ow = Veel jongeren

wg = lezen

vraag = Wie/wat lezen veel jongeren?

lv = de spannende boeken van Carry Slee

Antwoorden opdracht 1 (blz. 118)

b. Waarom/ laat/ de presentator van deze talkshow/ zijn gasten/ nooit/ uitpraten?

pv = laat

ow = de presentator van deze talkshow

wg = laat uitpraten

vraag = Wie/wat laat de presentator van deze talkshow (nooit) uitpraten?

lv = zijn gasten

Antwoorden opdracht 1 (blz. 118)

c. In veel culturen/ laten/ mensen/ ter versiering/ hun lichaam/ tatoeëren. 

pv = laten

ow = mensen

wg = laten tatoeëren

vraag = Wie/wat laten mensen tatoeëren?

lv = hun lichaam

Antwoorden opdracht 1 (blz. 118)

d. De meeste soorten koekjes/ bevatten/ veel zout.

pv = bevatten

ow = De meeste soorten koekjes

wg = bevatten

Wie/wat bevatten de meeste soorten koekjes?

lv = te veel zout

Antwoorden opdracht 1 (blz. 118)

e. Vonden/ Amerikaanse onderzoekers/ eind 19e eeuw/ de eerste T-rexbotten?

pv = Vonden

ow = Amerikaanse onderzoekers

wg = Vonden

vraag = Wie/wat vonden Amerikaanse onderzoekers?

lv = de eerste T-rexbotten

Antwoorden opdracht 1 (blz. 118)

f. In een panterwagen/ voerden/ de agenten/ enkele demonstranten af. 

 pv = voerden

ow = de agenten

wg = voerden af

vraag = Wie/wat voerden de agenten af?

lv = enkele demonstranten