4.3 Atoombouw

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

4.3 Atoombouw

Kennen: protonen, neutronen, elektronen, massagetal, atoomnummer, isotopen

Kunnen: aantal protonen, neutronen, elektronen opzoeken

Even kijken of jullie nog weten wat atomen zijn...

Wat zijn atomen?

Hoeveel atoomsoorten zijn er?

1. Miljoenen
2. ongeveer 1000
3. ongeveer 100
4. ongeveer 100.000

Atomen staan in het periodiek systeem. Hoe heten de atomen in groep 17?

1. Halogenen
2. Edelgassen

Welk atoom is een voorbeeld van een halogeen?

1. Broom
2. Zwavel
3. Neon
4. Natrium

Wat is de naam van Na?

1. Natrium
2. Neon
3. Stikstof
4. Goud

Wat is het symbool van aluminium?

1. A
2. Al
3. Cu
4. Mg

Wat is de naam van Cu?

1. Koper
2. Goud
3. Zilver
4. Koolstof

Wat is het symbool van zuurstof?

1. Z
2. Fe
3. O
4. Zn

Wat is de naam van Cl?

1. koper
2. chloor
3. koolstof
4. aluminium

Wat is het symbool van ijzer?

1. I
2. Ij
3. Fe
4. Cu

Nu gaan we kijken wat er in een atoom zit...

Atomen bestaan uit nog kleinere deeltjes:

Protonen (+ deeltjes)

Neutronen (ongeladen deeltjes)

Elektronen (- deeltjes)

Atomen bevatten een kern en wolk:

Dus elk atoom bevat dezelfde deeltjes (protonen, neutronen en elektronen). Maar hoe kan het dan dat er toch zoveel verschillende atoomsoorten zijn????

Elk atoomsoort heeft dus een verschillend AANTAL protonen, neutronen en elektronen.

Elk atoom heeft een atoomnummer (zie periodiek systeem).

Dit atoomnummer staat voor het aantal protonen. Een atoom is altijd ongeladen dus er zijn ook evenveel elektronen (evenveel + als - deeltjes!)

Zie blz 15 in je boek (B)

Hoeveel protonen en elektronen bevat zuurstof?

• Zuurstof = O, heeft atoomnummer 8. 
• Dus zuurstof bevat 8 protonen en 8 elektronen.

Het aantal neutronen heeft met de atoommassa te maken. De massa van een atoom wordt namelijk bepaald door de kern (protonen en neutronen), omdat elektronen een verwaarloosbare kleine massa hebben.

Elk atoom heeft dan ook een massagetal, dit wordt als volgt weergegeven:

O-16. Dit gaat dan om zuurstof met massagetal 16.

Na-23. Dit gaat dan om natrium met massagetal 23.

Om het aantal neutronen te weten, moet je dus kijken hoeveel protonen het atoom bevat.

O-16:

• atoomnummer O is 8, dus 8 protonen. 
• Massagetal is 16 dus er zijn: 16-8 = 8 neutronen.

Na-23:

• atoomnummer Na is 11, dus 11 protonen. 
• Massagetal is 23 dus er zijn 23-11 = 12 neutronen.

Hoeveel protonen bevat een chlooratoom met massagetal 37?

1. 35,5
2. 37
3. 17
4. 20

Waar in het atoom bevinden zich de elektronen?

1. in de kern
2. in de wolk

Wat geeft het atoomnummer aan?

1. protonen
2. elektronen
3. neutronen
4. protonen en elektronen

Wat geeft het massagetal aan?

1. protonen en neutronen
2. elektronen en protonen
3. elektronen en neutronen

Hoeveel elektronen bevat een chlooratoom met massagetal 37?

1. 35,5
2. 37
3. 17
4. 20

Hoeveel neutronen bevat een chlooratoom met massagetal 37?

1. 35,5
2. 37
3. 17
4. 20

Aantekening

Atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

Massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

Andersom gezien:

aantal protonen = atoomnummer

aantal elektronen = atoomnummer

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

Isotopen

Isotopen = atomen met hetzelfde atoomnummer (dus dezelfde atoomsoort, maar ander massagetal).

Dus isotopen hebben dezelfde aantal protonen en elektronen, maar een ander aantal neutronen.

Na-22 en Na-23 zijn dus isotopen van elkaar. Ze bevatten elk 11 protonen en 11 elektronen, maar Na-22 bevat 11 neutronen en Na-23 bevat 12 neutronen.