Klas 3 - §2.4 - Atoombouw - LHE

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2: Bouwstenen van stoffen

Leerdoelen 2.4      

• Je kunt uitleggen uit welke deeltjes een atoom bestaat
  
  
• Je kan de betekenis opnoemen en de formules gebruiken voor atoomnummer en massagetal
  
  
• Je kunt uitleggen wat isotopen zijn. En je kunt de twee notaties voor isotopen hanteren.
  
  

Let op!

In de paragraaf gaat het ook over het atoommodel van Dalton en Thomson

Dit is geen leerstof voor de toets!

Atoommodel van Rutherford

Rutherford

Atoommodel Rutherford (1911): 

Een atoom bestaat uit:

Protonen (kern => +)

Neutronen (kern => neutraal) 

Elektronen (wolk => -)

Atoommodel van Rutherford

Belangrijk!!!

Deeltje	Lading	Massa	symbool
Proton	1+	1u	p (p + )
Neutron	geen	1u	n (n o )
Elektron	1-	geen	e -

Atoomnummer

Het atoomnummer geeft aan hoeveel protonen in de kern zitten

Bekijk de volgende simulatie

https://phet.colorado.edu/en/simulations/build-an-atom

Wat gebeurt er als je protonen toevoegt?

Wat gebeurt er als je electronen toevoegt?

Wat gebeurt er als je neutronen toevoegt?

Schrijf je antwoorden op in je schrift!

Maak een foto van je antwoorden bij de vragen over de simulatie

Isotopen

Het aantal protonen voor een atoomsoort staat vast. Atomen van dezelfde soort kunnen wel een variabel aantal neutronen hebben.

Voorbeeld: er bestaan drie isotopen van waterstof:

Massagetal

In de kern zitten de protonen en de neutronen. Deze deeltjes geven de massa aan het atoom.

massagetal: het massagetal van een atoom is gelijk aan de som van protonen en neutronen

Dus geldt:

massagetal = protonen + neutronen

Isotopen - notatie

isotopen: atomen van dezelfde atoomsoort met een verschillend aantal neutronen /                                                                                                                                massagetal

Er zijn twee internationale manieren om isotopen te noteren, je moet ze allebei kunnen gebruiken:

                                     notatie 1                                            notatie 2

                                                                                   

Uitwerken op het bord!

Bekijk de volgende simulatie

https://phet.colorado.edu/sims/html/isotopes-and-atomic-mass/latest/isotopes-and-atomic-mass_en.html

Wat gebeurt er met het massagetal als je neutronen toevoegt?

Wat is het verschil tussen C-12 en C-13?

Schrijf je antwoorden op in je schrift!

Maak een foto van je antwoorden bij de vragen over de simulatie

Voorbeeld O-16

Zuurstofatoom = O

Periodiek systeem zegt atoomnummer is 8

=> Dus een zuurstofatoom heeft 8 protonen

Het zuurstofatoom is neutraal geladen

=> Dus een zuurstofatoom heeft 8 electronen

Ik heb O-16, dus het massagetal is 16

massagetal = protonen + neutronen, 16 = 8 + n

=> O-16 heeft dus 8 neutronen

Noteer de andere notatie van O-16 met de gegevens uit het voorbeeld

Relatieve atoommassa (periodiek systeem)

Chloor heeft twee isotopen die voorkomen in de natuur: 

75% van de chlooratomen in de natuur zijn Cl-35   --> massa 35u

25% van de chlooratomen in de natuur zijn Cl-37   --> massa 37u

De relatieve atoommassa van chloor is een gewogen gemiddelde van de massa's van de isotopen

De relatieve atoommassa van H is te vinden in het periodiek systeem. Deze is 1,008 u. Leg uit welk isotoop waarschijnlijk het meest voorkomt in de natuur.

Kies een leerroute en maak de opdrachten hiervan:

Leerroute 1: 53, 55, 56, 57, 59, 60, 63, 64ab, 66, 67

Leerroute 2: 53, 56, 57, 58, 60, 62, 64, 65, 67, 68

Oefen met de vaardighedentrainers (online) 

- Rekenen met atoomnummers en massagetallen

- Kennistrainer isotopen notatie, atoomnummers en massagetallen

Dit is aan te raden voor het oefenen voor de toets!

In de lessonup staan nog extra oefenvragen over het berekenen van het massapercentage en over deze paragraaf

Welke leerroute heb je gekozen?

1. Leerroute 1
2. Leerroute 2

Waarom heb je voor deze leerroute gekozen?

Herhaling vorige les

- Systematische naamgeving
- Molecuulmassa 
- Massapercentage

Hiermee gaan we oefenen met een opgave op toetsniveau

[4p] Bereken het massapercentage van fosfor in difosforpentaoxide.
       Rond af op hele procenten. Maak gebruik van je Periodiek Systeem

Uitwerking (1/3)

De formule is 

P​2​​O​5​​

Uitwerking (2/3)

De formule is 

De molecuulmassa uitrekenen:     

          

                                                                                                                        

P​2​​O​5​​

2⋅30,97u

5⋅16,00u

141,94u

+

Uitwerking (3/3)

De formule is 

De molecuulmassa uitrekenen:     

Uitrekenen van het percentage fosfor in difosforpentaoxide:

          

                                                                                                                            44 %

P​2​​O​5​​

2⋅30,97u

5⋅16,00u

141,94u

+

Sleep de atomen naar de juiste uitspraak die erbij hoort

Dit atoom bevat vier elektronen

Dit atoom bevat zes protonen

Het atoomnummer van dit atoom is 17

Dit atoom heeft tien elektronen en tien protonen

Hieronder volgen twee uitspraken. Zijn deze uitspraken juist?


1. Het atoomnummer geeft aan hoeveel deeltjes in totaal in de kern zitten

2. Het aantal protonen bepaalt wat de atoomsoort is

1. Allebei zijn juist
2. 1 is juist 2 is onjuist
3. 1 is onjuist 2 is juist
4. Allebei zijn onjuist