H3, par 4 de kolonie Nederlands-Indie 2MHV

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Par 4, De kolonie Nederlands-Indië

Lezen

Basis: lezen van blz 76, stukje A en B. 

Kader/Mavo: blz 50, stukje Nederlands-Indie en Imperialisme.

Havo: lezen blz 52, stukje nationalisme en imperialisme. 

Leerdoelen

- Je weet wanneer de VOC failliet ging.

- Je weet hoe Indië een kolonie van Nederland werd.

- Je weet wat nationalisme is.

- Je weet wat imperialisme is.

- Je kunt uitleggen waarom het hebben van een kolonie voor een land ‘winstgevend’ was.

- Je weet hoe tussen 1880 en 1914 Afrika werd verdeeld.

- Je weet wanneer het Cultuurstelsel werd ingevoerd en kunt het Cultuurstelsel uitleggen.

- Je weet welke gevolgen het Cultuurstel heeft gehad voor de Indonesiërs.

- Je weet wie Multatuli was.

- Je weet wanneer en waarom er een einde kwam aan het Cultuurstelsel.

- Je kent de begrippen: kolonialisme, nationalisme, imperialisme, cultuurstelsel, infrastructuur

- Je kent de jaartallen: 1798, 1830, 1848, 1870

- Je kent de personen en hun rol in dit hoofdstuk: Eduard Douwes Dekker, Johannes van den Bosch

Quiz

Maar eerst gaan we kijken wat jullie nog weten van de vorige lessen.. 

Van welke politiek stroming was Thorbecke de leider?

1. Socialisten
2. Liberalen
3. Confessionelen
4. Populisten

In welk jaar reed eerste trein in Nederland?

1. 1838
2. 1839
3. 1841
4. 1849

Welk begrip hoort er bij: mensen trokken van het platteland naar de stad.

1. Urbanisatie
2. Suburbanisatie
3. Industrialisatie
4. Infrastructuur

Wat hoort niet bij de arbeidsomstandigheden tijdens de industriële revolutie?

1. Lange dagen
2. Lage lonen
3. CAO
4. Onveilig werk

In welk jaar kregen alle mannen kiesrecht?

1. 1917
2. 1918
3. 1919
4. 1920

Vanaf welk jaar is Nederland een volwaardige democratie?

1. 1901
2. 1917
3. 1919
4. 1926

Mindmap

Pen en schrift op tafel, we gaan een mindmap maken over deze paragraaf. 

VOC

Verenigde Oost Indische Compagnie, opgericht 1602. 

Handelsposten op Indonesie, veroverde kleine stukken. 

Specerijen.

Failliet in 1798. 

Kolonie

De Nederlandse staat neemt de gebieden van de VOC over. 

Indonesie wordt de kolonie Nederlands-Indie.

Er wordt steeds meer veroverd.

Nederland wilde er economisch beter van worden.

Imperialisme

Het hebben van een zo’n groot mogelijk rijk.

Bij een groot en sterk land hoorde een groot rijk: aanzien.

Europese landen gingen gebieden veroveren in Afrika en Azië.

Nationalisme: iedereen was trots op z’n eigen land.

Conferentie van Berlijn

Grote Europese landen maken afspraken over Afrika op uitnodiging van Bismarck.

20 jaar later is heel Afrika veroverd.

Het cultuurstelsel

 (1830-1870)

• Doel: Indië moet weer winstgevend (voor Nederland) worden

• Met dat geld kan Nederland een modern land worden (wens van koning Willem I)

• Uitvoering onder leiding van Johannes van den Bosch de gouverneur-generaal.
  

Cultuurstelsel

Op Java moesten boeren 1/5 deel van hun land verbouwen met winstgevende producten.

Daarnaast moesten ze herendiensten doen. 

Klusjes voor de Nederlanders.

Minder rijst

1/5 deel minder om te verbouwen met rijst.

66 dagen per jaar niet op hun eigen land bezig. 

Gevolg: hongersnood. 

Liberalen in Nederland aan de macht (1848)

• Cultuurstelsel wordt uitvoerd door de NHM, een staatsbedrijf. 

• Liberalen willen economische vrijheid en niet dat de overheid zich bemoeit met de economie.

• Ze willen dat óók particuliere ondernemers een bedrijf op Java kunnen starten

Max Havelaar

• Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.
  

• Boek van Multatuli (Latijn voor: 'ik heb veel leed gedragen'), pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

• Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel
  

Eduard Douwes Dekker

Max Havelaar komt uit in 1860

Einde cultuurstelsel

In 1870 werd het cultuurstelsel beeindigd. Tussen 1830 en 1870 behaalde Nederland er enorme winst mee. 

Het cultuurstelsel past niet bij het liberalisme. 

Iets terug doen

Nederland moest iets terug doen voor Indonesie.

Er werd een nieuwe politiek ingevoerd: de ethische politiek in 1901.

Nederland moest investeren.

Ethische politiek

Nederland investeerde in zorg: inenten van de bevolking.

landbouw: mais en bonen verbouwen.

infrastructuur: kanalen, spoorwegen aanleggen en bruggen bouwen

Desascholen

Op het platteland werden dorpsscholen, ook wel desa-scholen, gebouwd. Kinderen leerden daar lezen en schrijven in hun eigen taal. 

Onbedoeld gevolg

Op school kregen de Indonesische kinderen te maken met begrippen als democratie, gelijkheid en vrijheid. 

Nationalisme

Is het trots zijn op je eigen land. 

Door betere scholing wakkerde het nationalisme aan op Indonesie. Mensen wilden onafhankelijkheid. 

Quiz

Eens kijken wie er goed heeft opgelet..

In welk jaar ging de VOC failliet?

1. 1602
2. 1760
3. 1798
4. 1815

Wie neemt de bezittingen van de VOC over?

1. Frankrijk
2. De Nederlandse regering
3. Donald Trump
4. Shell

In welke plaats verdelen de Europeanen het werelddeel Afrika?

1. Parijs
2. Stockholm
3. Madrid
4. Berlijn

Het veroveren van gebieden voor aanzien en macht, hoort bij?

1. Imperialisme
2. Kolonialisme
3. Vestigingskolonie
4. Afzetmarkt

Welke twee landen veroveren veel gebieden in Afrika?

1. Engeland en Portugal
2. Engeland en Rusland
3. Duitsland en Nederland
4. Engeland en Frankrijk

Wie voerde het cultuurstelsel in?

1. Johannes van den Bosch
2. Jan Pieterszoon Coen
3. Generaal van Heutsz
4. Koning Willem II

Hoeveel procent van hun land moesten de boeren op Java verbouwen voor de Nederlanders?

1. 20%
2. 25%
3. 35%
4. 50%

In welk jaar eindigde het cultuurstelsel?

1. 1830
2. 1860
3. 1870
4. 1900

Wat was een onbedoeld gevolg van de nieuwe politiek?

1. Aardbeving
2. Onafhankelijk willen worden
3. Milieuvervuiling
4. Voor altijd bij Nederland willen blijven horen

En nu?

Check of alle leerdoelen op je mindmap staan.

Maak de vragen van paragraaf 4.

Bekijk de filmpjes over dit onderwerp.