§1 les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Nederland na 1945:

cultuur en mentaliteit

Wat gaan we doen vandaag? 

- Welkom + dagopening (10 min)

- Herhaling (5 min)

- Uitwerken leerdoelen §1ABC (15 min)

- Uitleg (20 min) + filmpje (10 min)

- Huiswerkcontrole + zelfstandig nakijken (10 min) 

- Start §2 

- Aan de slag!

- Afsluiting

Nederland na 1945:

cultuur en mentaliteit

§1. Eigen keuzes maken

Paragraaf 1A : Leven in zuilen

Leerdoel: je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was. 

Leerdoelen

A: Leg in je eigen woorden uit dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 50 verzuild was. (Leg uit wat verzuiling is en noem de zuilen. Geef ook een voorbeeld van hoe verzuiling er in de samenleving uit ziet). 

B: Omschrijf drie jeugdculturen die ontstonden in de jaren 1950 en 1960. Geef bij elk van de drie 2 kenmerken. 

C: Beschrijf het in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan. Gebruik de woorden ontzuiling, secularisatie en individualisering. 

Paragraaf 1B: Jeugdculturen

Leerdoel: je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960.

Het Woodstock-festival (1969) wordt wel gezien als hét hippie-festival. Bijna alle grote bands uit die tijd waren aanwezig bij '3 Days of Peace & Music'. Hoewel het wereldberoemd is geworden, was het bijzonder slecht georganiseerd (slechte sanitaire voorzieningen) en kwamen er veel te veel mensen binnen (zonder te betalen). De organisatie maakte dan ook geen winst.

Een eigen cultuur

• Vanaf de jaren 50 gaan jongeren steeds langer naar school, waardoor ze vaak een hogere opleiding dan hun ouders volgen én in contact kwamen met andere ideeën.
• Door de stijgende welvaart kunnen (en gaan) jongeren zich steeds meer onderscheiden door hun kleding, kapsel, muziek en manier van omgaan met elkaar. Ze vormden een eigen jeugdcultuur.

Elvis Presley (1935-1977) was een Amerikaans zanger en acteur. Hij wordt vaak The King of Rock and Roll of kortweg The King genoemd. Veel ouders spraken schande van de bewegingen die Elvis met zijn heupen maakt: "Het had alleen maar te maken met seks!"

Welke jeugdculturen, toen en nu, ken jij?

Nozems (eind jaren 1950)

• Nozems zijn vaak werkende jongeren. Ze dragen spijkerbroeken, leren jassen en hadden vetkuiven. Meisjes dragen korte rokken en petticoats. 
• Ze staan in groepjes bij elkaar op straat of bij een snackbar, hangend op hun brommer en maken (volgens ouderen...) veel lawaai en schreeuwden naar voorbijgangers. 
• Ze luister naar rock-’n-rollmuziek, uiteraard uit Amerika.
  

Provo's (midden jaren 1960)

• Halverwege de jaren zestig ontstaat in Amsterdam de provobeweging. 
• Provo komt van het woord ‘provoceren’, dat ‘uitdagen’ of ‘uitlokken’ betekent.
• Dat is ook precies wat de provo’s willen: iets doen of zeggen om een reactie uit te lokken. 
• Met ludieke acties, grappig en zonder geweld, wilden zij de ouderen aan het denken zetten. 

Hippies (eind jaren 1960)

• Amerikaanse jongeren komen in protest tegen de oorlog die hun regering voert in Vietnam. Hieruit ontstaat de hippie- of flowerpowercultuur. 
  
• Eind jaren zestig komt deze jeugdcultuur ook naar Nederland. De hippies hebben lange haren en vrolijke, kleurrijke kleding. Ze willen zo eenvoudig mogelijk en zonder luxe leven. 
• De slogan van de hippies is: ‘Make love, not war’. 

Het Woodstock-festival (1969) wordt wel gezien als hét hippie-festival. Bijna alle grote bands uit die tijd waren aanwezig bij '3 Days of Peace & Music'. Hoewel het wereldberoemd is geworden, was het bijzonder slecht georganiseerd (slechte sanitaire voorzieningen) en kwamen er veel te veel mensen binnen (zonder te betalen). De organisatie maakte dan ook geen winst.

Paragraaf 1B: Jeugdculturen

Maken alle opdrachten bladzijde 13

Het Woodstock-festival (1969) wordt wel gezien als hét hippie-festival. Bijna alle grote bands uit die tijd waren aanwezig bij '3 Days of Peace & Music'. Hoewel het wereldberoemd is geworden, was het bijzonder slecht georganiseerd (slechte sanitaire voorzieningen) en kwamen er veel te veel mensen binnen (zonder te betalen). De organisatie maakte dan ook geen winst.

Paragraaf 1C: Individualisering

Leerdoel: je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan.

Ontzuiling

• Jongeren geven steeds minder om de zuilen, ze trokken er samen op uit en ontsnapten aan het leven van hun ouders en verzuilde organisaties.
• Daarmee begon de ontzuiling. Verminderen/verdwijnen van zuilen. 
• 1980: KVP, CHU en ARP verder samen als het CDA. 
• Veel kranten, politieke partijen, onderwijs, omroepen en andere organisaties zijn opgehouden met bestaan. 

Secularisatie

• Steeds minder mensen zijn gelovig of gaan naar de kerk. 
• Vooral jongerne blijven weg, want ouderwetse ideeën over: seksualiteit, rolverdeling man/vrouw, ongetrouwd samenwonen, scheiden of voorbehoedsmiddelen gebruiken mocht niet van de kerk.

Individualisering

Eigen keuzes zijn belangrijker dan die van iemand anders! 

Want: het individu bepaalt wat goed voor hem is, niet de groep waarbij iemand hoort. Dit komt onder andere door: 

• door secularisatie hebben leiders van zuilen minder gezag
• mensen verhuizen naar steden (minder sociale controle)

Nakijken

Kijk §1 na. 

De antwoorden staan in teams. 

Aan de slag!

Maak van §2 vraag 1-2-3-4-6-7-8-9-11-12-13