§1 Eigen keuzes maken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Nederland na 1945:

cultuur en mentaliteit

Wat gaan we doen vandaag? 

- Welkom + dagopening (10 min)

- Start H4 + uitleg (20 min)

- Opdracht moord oplossen (50 min)

- Afsluiting

Nederland na 1945:

cultuur en mentaliteit

§1. Eigen keuzes maken

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen...

- dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was. 

- wat de drie jeugdculturen waren die ontstonden in de jaren 1950 en 1960

- hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan. 

Paragraaf 1A : Leven in zuilen

Leerdoel: je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was. 

Verzuiling

• Eind 19e eeuw: protestanten richten eigen krant, politieke partij, scholen en universiteit op. Meer invloed in de samenleving. 
• Katholieken en socialisten richtten daarna ook eigen organisaties op. 
• De liberalen vonden dit niet chill, dus werden zij óók een aparte groep. 
  

Zo begint de verzuiling. Deze groepen noemen we zuilen.

Verzuiling in de samenleving

• Boodschappen bij iemand van de eigen zuil.
• Voetballen bij de club van jouw zuil.
• Luisteren naar de radio-omroep van jouw zuil.  
• Geen echt contact met mensen van een andere zuil.
• Trouwen met iemand van een andere godsdienst (of zonder godsdienst) was niet toegestaan. 

Mentaliteit

• Veel mensen vonden het prettig in de zuilen, je hebt een bepaalde mentaliteit. 
• Volwassenen gehoorzamen de leiders van de zuil, kinderen luisteren naar hun ouders en leraren. 
• Veel sociale controle, iedereen let op elkaar. 

Tweede Wereldoorlog

• Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden verzuilde organisaties verboden. In het verzet werkten zij samen tegen de Duitsers. 
• Na de bevrijding vonden de leiders van de zuilen dat de normen en waarden van vóór de oorlog weer terug kwamen (verzuiling).
• Maar, niet iedereen wilde dat (vooral niet de jongeren)

Paragraaf 1A : Leven in zuilen

Maken alle opdrachten bladzijde 11. 

Paragraaf 1B: Jeugdculturen

Leerdoel: je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960.

Het Woodstock-festival (1969) wordt wel gezien als hét hippie-festival. Bijna alle grote bands uit die tijd waren aanwezig bij '3 Days of Peace & Music'. Hoewel het wereldberoemd is geworden, was het bijzonder slecht georganiseerd (slechte sanitaire voorzieningen) en kwamen er veel te veel mensen binnen (zonder te betalen). De organisatie maakte dan ook geen winst.

Een eigen cultuur

• Vanaf de jaren 50 gaan jongeren steeds langer naar school, waardoor ze vaak een hogere opleiding dan hun ouders volgen én in contact kwamen met andere ideeën.
• Door de stijgende welvaart kunnen (en gaan) jongeren zich steeds meer onderscheiden door hun kleding, kapsel, muziek en manier van omgaan met elkaar. Ze vormden een eigen jeugdcultuur.

Elvis Presley (1935-1977) was een Amerikaans zanger en acteur. Hij wordt vaak The King of Rock and Roll of kortweg The King genoemd. Veel ouders spraken schande van de bewegingen die Elvis met zijn heupen maakt: "Het had alleen maar te maken met seks!"

Welke jeugdculturen, toen en nu, ken jij?

Nozems (eind jaren 1950)

• Nozems zijn vaak werkende jongeren. Ze dragen spijkerbroeken, leren jassen en hadden vetkuiven. Meisjes dragen korte rokken en petticoats. 
• Ze staan in groepjes bij elkaar op straat of bij een snackbar, hangend op hun brommer en maken (volgens ouderen...) veel lawaai en schreeuwden naar voorbijgangers. 
• Ze luister naar rock-’n-rollmuziek, uiteraard uit Amerika.
  

Provo's (midden jaren 1960)

• Halverwege de jaren zestig ontstaat in Amsterdam de provobeweging. 
• Provo komt van het woord ‘provoceren’, dat ‘uitdagen’ of ‘uitlokken’ betekent.
• Dat is ook precies wat de provo’s willen: iets doen of zeggen om een reactie uit te lokken. 
• Met ludieke acties, grappig en zonder geweld, wilden zij de ouderen aan het denken zetten. 

Hippies (eind jaren 1960)

• Amerikaanse jongeren komen in protest tegen de oorlog die hun regering voert in Vietnam. Hieruit ontstaat de hippie- of flowerpowercultuur. 
  
• Eind jaren zestig komt deze jeugdcultuur ook naar Nederland. De hippies hebben lange haren en vrolijke, kleurrijke kleding. Ze willen zo eenvoudig mogelijk en zonder luxe leven. 
• De slogan van de hippies is: ‘Make love, not war’. 

Het Woodstock-festival (1969) wordt wel gezien als hét hippie-festival. Bijna alle grote bands uit die tijd waren aanwezig bij '3 Days of Peace & Music'. Hoewel het wereldberoemd is geworden, was het bijzonder slecht georganiseerd (slechte sanitaire voorzieningen) en kwamen er veel te veel mensen binnen (zonder te betalen). De organisatie maakte dan ook geen winst.

Paragraaf 1B: Jeugdculturen

Maken alle opdrachten bladzijde 13

Het Woodstock-festival (1969) wordt wel gezien als hét hippie-festival. Bijna alle grote bands uit die tijd waren aanwezig bij '3 Days of Peace & Music'. Hoewel het wereldberoemd is geworden, was het bijzonder slecht georganiseerd (slechte sanitaire voorzieningen) en kwamen er veel te veel mensen binnen (zonder te betalen). De organisatie maakte dan ook geen winst.

Paragraaf 1C: Individualisering

Leerdoel: je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan.

Ontzuiling

• Jongeren geven steeds minder om de zuilen, ze trokken er samen op uit en ontsnapten aan het leven van hun ouders en verzuilde organisaties.
• Daarmee begon de ontzuiling. Verminderen/verdwijnen van zuilen. 
• 1980: KVP, CHU en ARP verder samen als het CDA. 
• Veel kranten, politieke partijen, onderwijs, omroepen en andere organisaties zijn opgehouden met bestaan. 

Secularisatie

• Steeds minder mensen zijn gelovig of gaan naar de kerk. 
• Vooral jongerne blijven weg, want ouderwetse ideeën over: seksualiteit, rolverdeling man/vrouw, ongetrouwd samenwonen, scheiden of voorbehoedsmiddelen gebruiken mocht niet van de kerk.

Individualisering

Eigen keuzes zijn belangrijker dan die van iemand anders! 

Want: het individu bepaalt wat goed voor hem is, niet de groep waarbij iemand hoort. Dit komt onder andere door: 

• door secularisatie hebben leiders van zuilen minder gezag
• mensen verhuizen naar steden (minder sociale controle)

De moord op bakkersknecht Jan Bakens

Jullie gaan uitzoeken: 

1. Wie heeft Jan vermoord? 

2. Waarom is Jan vermoord? 

Belangrijk! -> Hoe heb je onderzoek

                             gedaan?

Opdracht!

Doel: 

1. We leren veel over de verzuiling

2. We leren in groepjes van twee samenwerken

3. We leren een antwoord met argumenten/bewijs te ondersteunen.

4. We hebben een afwisselende les

Werkwijze

Werkwijze
:

1. In duo’s losse kaartjes op de goede volgorde leggen
.

2. Schrijf je antwoorden duidelijk op je antwoordblad
.

3. Soms leg ik de les stil om met jullie te bespreken wat jullie doen
.

 

Uitvoering

- Jullie gaan vrij aan de slag met de opdracht (max 10 min.) 

- Tussenbespreking 1: Wat doen jullie? Aanwijzingen voor persoon (5 min.) 

- Verder werken, selecteren van bruikbare informatie (10 min.) 

- Tussenbespreking 2: lukt het? Uitwisselen ervaringen en aanwijzingen met andere groepjes (5 min.) 

- Antwoord + invullen antwoordenblad (10 min.) 

Zelfstandig werken

Tot het einde van de les zelfstandig werken: 

• Maken alle opdrachten paragraaf 1 a + b + c als huiswerk.
• Werken aan je PO: Pecha Kucha