Les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Periode

Revoluties

Klas 9

Deze les: bestuursvormen

Macht heeft veel te maken met bestuursvormen

Bij elke bestuursvorm is de macht anders verdeeld

Deze moet je kennen:

• Monarchie
• Aristocratie
• Tirannie/dictatuur
• Democratie

Monarchie

Mono = één

Archein = heersen

Koning, koningin of keizer

Twee soorten:

• Absolute monarchieën (absolutisme)
• Constitutionele monarchieën

Bij constitutionele monarchie:

Grondwet bepaalt hoeveel macht een vorst heeft!

Aristocratie

Aristo = besten

Kratein = heersen

Besten qua geboorte, niet kunde

Macht is in handen van de 'aanzienlijken' = adel

Gaat vaak samen met monarchie!

De familie van hertog van Penthièvre (rijkste familie in Frankrijk voor de FR

Tirannie (dictatuur)

Tiran = alleenheerser

Bij de Oude Grieken niet negatief!

Kwam om orde op zaken te stellen

Later kwam de betekenis met geweld

Nu wel negatief

Joseph stalin

Adolf Hitler

Augusto Pinochet

Mao Zedong

Benito Mussolini

Kim Il Sung

Een tiran is in wezen een dictator. Het verschil tussen een dictator en een tiran wordt bepaald door de ambtstermijn en de mate van machtsmisbruik. Een dictator neemt de macht over zonder toestemming van het volk, hetzij door een gewapende afzetting van de heerser, hetzij door erfelijkheid. Hij is misschien een goede leider en kan de mensen wat welvaart brengen. Maar aangezien de dictator lange tijd aan de macht blijft, kan hij een tiran worden die de burgers behandelt volgens zijn wil.

Democratie

Demos = volk

Kratein = heersen/regeren

Voor het eerst in Athene

Was directe democratie --> volksvergadering

Nederland nu: indirecte democratie

Parlementaire democratie

En deze dan: meritocratie

Merit = prestatie

Kratein = heersen/regeren

Een bestuur door mensen die iets gepresteerd hebben

Klinkt goed?

Oneerlijk?

Waarom denk je?

Democratie onder de loep

Is democratie de ideale bestuursvorm?

Waarom wel of juist niet?

Historisch perspectief: veel kritiek op democratie!

Historisch perspectief

Socrates (469 - 399 v. Chr.)

Politici praten mensen naar de mond

Mensen zijn makkelijk te beïnvloeden

"Als je een zeereis onderneemt, wie wil je dan dat besluit wie de baas is van het vaartuig? Zomaar iemand of mensen die onderwezen zijn in de regels en vereisten van het varen?"

Historisch perspectief

Plato

(427 - 347 v. Chr.)

Meerderheid van stemmen kon niet bepalen wat goed of waar was

"Zelfs mijn brood laat ik door een deskundige bakker maken, waarom word ik dan bestuurd door amateurs?"

Historisch perspectief

Aristoteles

384 - 322 v. Chr.

Vond kennis essentieel om beslissingen te kunnen nemen en daar hadden de gewone burgers vaak een gebrek aan

Aan de slag

En nu zelf:

Is democratie de ideale bestuursvorm?

Je gaat twee dingen doen:

1. Maak twee lijstjes; één met voordelen van democratie en één met nadelen
2. Schrijf een betoog met max. 200 woorden waarin je je mening geeft en onderbouwt met argumenten

Beide komen in je periodeschrift!