taal thema 2 les 7: zinsdelen benoemen

• Taal
• Basisschool
• Groep 8

Lesdoel

Ik kan de persoonsvorm, het onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, de bepaling van plaats en bepaling van tijd in een zin benoemen.

Persoonsvorm

het onderwerp

Je vindt het onderwerp door de volgende vraag te stellen:

wie of wat + het gezegde.

bijvoorbeeld:

Henk eet een appel

Wie eet?

Henk = het onderwerp.

het lijdend voorwerp

Je vindt het lijdend voorwerp door de volgende vraag te stellen:

wie of wat + gezegde + onderwerp

bijvoorbeeld:

Eva speelt een spelletje

Wat speelt Eva?

een spelletje = het lijdend voorwerp

het meewerkend voorwerp

Je vindt het meewerkend voorwerp door de volgende vraag te stellen:

aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp

bijvoorbeeld:

Aniek heeft een cd gekocht voor Lucas

voor wie heeft Aniek een cd gekocht?

voor Lucas = het meewerkend voorwerp

Bepaling van tijd

Een bepaling van tijd in een zin geeft aan wanneer iets gebeurt.

De bepaling van tijd vind je door te vragen:

wanneer (+ persoonsvorm + onderwerp)?

Bilal speelde gisteren in de tuin.

Welke zindsdelen kun jij benoemen?

voorbeelden

BEPALING VAN TIJD
Vandaag vieren we feest.
Mijn tante uit Duitsland komt morgen aan.
Volgende week gaan we op vakantie.
Maandag ga ik naar zwemles.

Bepaling van plaats

Een bepaling van plaats in een zin geeft aan waar iets gebeurt.

De bepaling van tijd vind je door te vragen:

waar (+ persoonsvorm + onderwerp)?

Bilal speelde gisteren in de tuin.

Welke zindsdelen kun jij benoemen?

voorbeelden

BEPALING VAN PLAATS
We renden in het park.
Het brood ligt in de oven.
De lift staat op de vierde verdieping.
De laarzen liggen naast de kast.
Onder de bank ligt de voetbal.

Welke zinsdelen ken jij al?

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

1. waar
2. niet waar

Hoe kan ik de persoonsvorm vinden?

Het gezegde zijn alle werkwoorden in een zin dus ook de persoonsvorm.

1. waar
2. niet waar

De politicus is vandaag gekozen

Wat is het gezegde?

1. Vandaag
2. is
3. De politicus
4. Is gekozen

Wat is het gezegde?
Maryam heeft een oproep gedaan.

1. Maryam
2. heeft
3. heeft een oproep
4. heeft gedaan

Welk zinsdeel zijn de rode woorden?

Ik heb gisteren een broek gekocht.

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. gezegde
4. meewerkend voorwerp

Hoe vindt je het onderwerp in de zin?

1. Wie of wat + lijdend voorwerp
2. Wie of wat + gezegde

Ik kom vanavond een uurtje later.
Wat is het onderwerp in deze zin?

1. een uurtje = onderwerp
2. ik = onderwerp

bepaling van plaats

bepaling van tijd

De trein

vertrekt

om 14.08

van spoor 7

Wat is in deze zin de bepaling van plaats?
Wij hebben gisteren een insectenhotel in de tuin gezet.

1. in de tuin
2. een insectenhotel
3. gisteren
4. hebben gezet

Wat is de bepaling van plaats in de volgende zin:
Mijn neefje komt bij mij spelen.

1. mijn neefje
2. komt
3. bij mij
4. spelen

Wat is in deze zin de bepaling van tijd?
Wij hebben donderdagmiddag Koningsspelen.

1. Koningsspelen
2. donderdagmiddag
3. Wij hebben
4. donderdag

Wat is in deze in de bepaling van tijd?
Wij hebben gisteren een insectenhotel in de tuin gezet.

1. gisteren
2. in de tuin
3. een insectenhotel
4. hebben gezet

Wat is het onderwerp?
Het huis is schoongemaakt.

1. huis
2. het huis
3. is
4. is schoongemaakt

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Piet koopt snoep

1. Piet
2. koopt
3. snoep

Wat is het onderwerp in de volgende zin:
Hij wil het feestje afzeggen.

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin:
Hij wil het feestje afzeggen.

wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin:
Romano wil aan Joan een goede sms sturen.

Wat is het lijdend voorwerp?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. zijn scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?
De man bakt lekkere frietjes.

1. De man
2. bakt
3. lekkere frietjes
4. Er is geen lijdend voorwerp

In deze zin vind je een bepaling van....

Vandaag vieren we feest.

1. plaats
2. tijd

Wat is de bep. van plaats in deze zin?

De lift staat op de vierde verdieping.

1. De lift
2. staat
3. op de vierde verdieping

Wat is de bepaling van plaats in deze zin?

Onder de bank ligt de voetbal.

1. Onder
2. de bank
3. ligt
4. Onder de bank

Wat is de bepaling van tijd in deze zin?

Volgende week gaan we op vakantie.

1. Volgende
2. Volgende week
3. gaan
4. op vakantie

In deze zin vind je een bepaling van....

Vandaag vieren we feest.

1. plaats
2. tijd

Wat is de bep. van plaats in deze zin?

De lift staat op de vierde verdieping.

1. De lift
2. staat
3. op de vierde verdieping

Wat is de bepaling van plaats in deze zin?

Onder de bank ligt de voetbal.

1. Onder
2. de bank
3. ligt
4. Onder de bank

Wat is de bepaling van tijd in deze zin?

Volgende week gaan we op vakantie.

1. Volgende
2. Volgende week
3. gaan
4. op vakantie