Les 11 Zinsontleden leerkrachten les

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 8

Zinsontleding

Nederlands

Persoonsvorm

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Elke vrijdagavond hang ik lekker op de bank

1. ik
2. hang
3. op de bank
4. elke vrijdagavond

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Sturen jullie ook altijd Kerstkaarten?

1. jullie
2. Kerstkaarten
3. Sturen

Werkwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde

• Alle werkwoorden uit de zin
• Dus: persoonsvorm + andere werkwoorden uit de zin

Gaat Joris vanavond skaten?

Het werkwoordelijk gezegde =

1. gaat
2. Joris
3. vanavond
4. gaat skaten

Morgen ga ik lopend naar school.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. ga
2. ga lopend
3. lopend

Onderwerp

Onderwerp

1. Zoek de persoonsvorm
2. Vraag: wie of wat + persoonsvorm
3. Het antwoord op die vraag is het onderwerp

Wat is het onderwerp in
de volgende zinnen? 

Binnen een half uur stond de hele straat vol brandweerwagens.

1. de hele straat
2. de hele straat vol
3. de hele straat vol brandweerwagens
4. brandweerwagens

Op het verlaten vliegveld werd een nachtelijke hardloopwedstrijd gehouden.

1. het verlaten vliegveld
2. vliegveld
3. een nachtelijke hardloopwedstrijd
4. hardloopwedstrijd

In de jaren 60 droegen veel vrouwen een minirok.

1. de jaren 60
2. veel vrouwen
3. vrouwen
4. een minirok

Lijdend voorwerp

Lijdend voorwerp

Je moet twee dingen weten:

• Wie/wat doet er iets? (onderwerp)
• Wat doet diegene?

(pv + werkwoordelijk gezegde)

Wie/wat + onderwerp + gezegde?

even oefenen...

De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.

Maaike is door twee klasgenoten gepest via whats-app.

Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.

Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.

Wat is het lijdend voorwerp?
'De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.'

1. De jongens
2. sneeuwballen
3. het schoolplein
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?
'Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.'

1. Razend
2. de leraar
3. een krijtje
4. het lokaal

Wat is het lijdend voorwerp?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. zijn scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp en lijdend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Bepaling van tijd en plaats

Bepaling van tijd en plaats

Bepaling van tijd

Een bepaling van tijd in een zin geeft aan wanneer iets gebeurt.

De bepaling van tijd vind je door te vragen:

wanneer (+ persoonsvorm + onderwerp)?

Bilal speelde gisteren in de tuin.

Welke vraag kunnen we stellen om de bepaling van tijd te weten?

voorbeelden

BEPALING VAN TIJD
Vandaag vieren we feest.
Mijn tante uit Duitsland komt morgen aan.
Volgende week gaan we op vakantie.
Maandag ga ik naar zwemles.

Bepaling van plaats

Een bepaling van plaats in een zin geeft aan waar iets gebeurt.

De bepaling van plaats vind je door te vragen:

waar (+ persoonsvorm + onderwerp)?

Bilal speelde gisteren in de tuin.

Welke vraag kunnen we stellen om de bepaling van plaats te weten?

voorbeelden

BEPALING VAN PLAATS
We renden in het park.
De lift staat op de vierde verdieping.
De laarzen liggen naast de kast.
Onder de bank ligt de voetbal.
Wat valt je op?

Waar moet je op letten?

Niet alle zinnen hebben een bepaling van plaats of een bepaling van tijd. 

Alleen de zinsdelen die antwoord geven op de vragen waar en wanneer zijn een bepaling van plaats en een bepaling van tijd.

Sleep de bepalingen naar het goede woord:

Er valt

weinig

regen

in Marokko

tijdens de zomer

Bepaling van plaats

Bepaling van tijd

Sleep de bepalingen naar het goede woord:

Gisteren

heeft

Duncan

de knikkers

in de pot

verstopt

Bepaling van plaats

Bepaling van tijd

alles door elkaar 

oefenen maar!

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Elke vrijdagavond hang ik lekker op de bank

1. ik
2. hang
3. op de bank
4. elke vrijdagavond

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Sturen jullie ook altijd verjaardagskaarten?

1. jullie
2. verjaardagskaarten
3. Sturen
4. altijd

Wat is in de onderstaande zin het gezegde?

Het publiek moest lang op de huldiging wachten.

1. moest
2. wachten
3. moest wachten
4. de huldiging

Wat is het gezegde in de onderstaande zin?

De komende jaren zal de temperatuur stijgen.

1. zal
2. stijgen
3. zal gaan stijgen
4. zal stijgen

Wat is het onderwerp in de volgende zin:

Hebben Anouk en Wendy de opdracht nog niet gemaakt?

1. Anouk en Wendy
2. Hebben
3. de opdracht
4. gemaakt

Wat is het onderwerp in de volgende zin:

Gisteravond hebben veel mensen naar het nieuwe programma gekeken.

1. gisteravond
2. hebben
3. gekeken
4. veel mensen

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:

Gisteravond hebben mijn zus en ik een appeltaart gemaakt.

1. gisteravond
2. mijn zus en ik
3. gemaakt
4. een appeltaart

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:

Onder de tafel heeft mijn vader een cadeautje verstopt voor mijn neefje

1. onder de tafel
2. mijn vader
3. een cadeautje
4. voor mijn neefje

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin:
De kassière geeft aan de vriendelijke klant de spaarzegels.

1. de spaarzegels
2. aan de vriendelijke klant
3. de vriendelijke klant
4. de kassière

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin:
Volgende week ga ik voor mijn vrienden een zak snoep kopen

1. volgende week
2. een zak snoep
3. ga kopen
4. voor mijn vrienden

Wat is het bijwoordelijke bepaling in de volgende zin:
De tuinman geeft de pas geplante bloemen water met een gieter

1. met een gieter
2. geeft
3. de tuinman
4. de pas geplante bloemen

Wat is het bijwoordelijke bepaling in de volgende zin:
Tussen de bomen hangt de kleurrijke hangmat.

1. de kleurrijke hangmat
2. hangt
3. tussen de bomen
4. is er niet

Ontleed de volgende zinnen helemaal en in je schrift

1. Helaas hebben ze geen rekening gehouden met wat Piet Paulusma voorspeld heeft.
2. Wie niet op komt dagen, moet ik helaas een onvoldoende geven.
3. Ik kan niet geloven dat Edwin en Jolien uit elkaar zijn.
4. Toen er nog geen computers en tablets waren, leerde iedereen uit boeken.
5. Eindelijk is hij geworden, wie hij altijd al wilde zijn.
6. Wie zich opgegeven heeft, wordt zaterdag ook verwacht.