Thema 3/4 De bloedsomloop Basisstof 4

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Thema 3/4 

De Bloedsomloop

Basisstof 1 Bloed

Basisstof 2 Bloedsomloop

Basisstof 3 Hart

Basisstof 4 Bloedvaten +

Basisstof 5 Bloedvatenstelsel (K)

Basisstof 5/6 Hart- en vaatziekten (M/K)

Basisstof 6/7 Nieren/Uitscheiding (M/K)

Herhaling

Het hart ligt in de borstholte, iets naar links onder het borstbeen en is zo groot als een vuist. Het hart is een holle spier met vier holtes (2 boezems en 2 kamers) die gescheiden zijn door kleppen en de harttussenwand. De kamers en boezems krijgen de naam van de kant waar zij zelf in je lichaam zitten: linker en rechterkant!

Uit het hart komen allerlei bloedvaten en de kransaders & kransslagaders zorgen voor het hart zelf.

Haarvaten

Aders

Welke kenmerken horen bij welk bloedvat? 

Sleep de juiste woorden naar de bloedvaten.

Slagaders

Kleppen

Hoge bloeddruk

Liggen dieper in het lichaam

De wand is één cellaag dik

De wand is dik, stevig en elastisch

Bloed stroomt van de organen weg naar het hart toe

Voedingsstoffen en zuurstof, maar ook koolstofdioxide en andere afvalstoffen gaan erdoorheen, 

Belangrijke woorden

Drie typen bloedvaten: slagaders, aders en haarvaten.

Door slagaders stroomt het bloed van het hart weg naar de organen toe. Door aders van je organen naar je hart terug, zij hebben kleppen.

Haarvaten zijn één cellaag dik en hierdoorheen kunnen stoffen van en naar onze cellen gaan.

Basisstof 4 Bloedvaten

In deze basisstof behandelen we de bloedvaten. In het mavo boek komt daar het bloedvatenstelsel bij, maar dat behandelen we in de volgende Lessonup. 

In je lichaam komen drie typen bloedvaten voor: slagaders, aders en haarvaten. In de volgende slides leer je de kenmerken van elk type.

Slagaders (1)

Het hart pompt het bloed in de slagaders (longslagaders en aorta), naar de organen toe. 

De hartkamers pompen het bloed met kracht weg, daarom is de bloeddruk in slagaders hoog. 

De slagaders zetten eventjes uit, dit kun je voelen aan de polsslag.

Slagaders (2)

De meeste slagaders liggen diep in het lichaam, zodat ze niet zo gauw beschadigd kunnen raken. 

De wand van slagaders is dik, stevig en elastisch. Ze hebben geen kleppen, behalve de halvemaanvormige kleppen aan het begin van de longslagader en aorta.

Noem ten minste één plek waar de slagaders NIET diep in je lichaam zitten (waar kun je ze zien/voelen)?

Haarvaten (1)

In organen vertakken slagaders zich in steeds kleiner wordende bloedvaten, hierbij wordt de wand steeds dunner. 

Wanneer de wand één cellaag dik is, noem je het een haarvat. Haarvaten vormen in een orgaan een haarvatennet.

Haarvaten (2)

In de afbeelding zie je rechts in de cirkel een slagader (6), een ader (4) en een haarvatennet (3). 

Links een doorsnede van een haarvat (7), 1 is een cel, 2 de celkern. 

Haarvaten hebben een lage bloeddruk, en door de dunne wand kunnen voedingsstoffen en zuurstof naar de cellen. Koolstofdioxide en andere afvalstoffen neemt een haarvat weer mee.

Aders (1)

De haarvaten komen samen in grote bloedvaten: de aders. Door de aders stroomt bloed van de organen weg, terug naar het hart (longader, bovenste onderste holle ader). De wanden zijn dunner en minder elastisch en er is geen hartslag merkbaar. Ze liggen meestal minder diep in je lichaam.

Waar kun jij aders goed zien? (Tip: kijk eens bij je vader/moeder)

Aders (2)

Veel aders hebben kleppen, vooral die in je armen en benen. Hierdoor kan het bloed maar één kant op: zie de afbeelding hiernaast, het bloed in je benen kan bijvoorbeeld niet meer naar beneden maar moet naar je hart terug! 

(De spieren in je armen en benen helpen de aders leeg te drukken.)

In de afbeelding
is A een:

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat
4. Aorta

In de afbeelding
is B een:

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat
4. Klep

In de afbeelding
is C een:

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat
4. Rode bloedcel

Welke stoffen gaan door de haarvaten naar de cellen? En welke stoffen van de cellen terug de haarvaten in?

Samenvatting

In de afbeelding hiernaast zie je al veel kenmerken van de drie typen bloedvaten. 

In het volgende en afsluitende filmpje worden de onderdelen van het hart en de bloedsomloop herhaald en wordt wat verteld over de typen bloedvaten.

Maken:

De opdrachten van Basisstof 4 in je werkboek, voor mavo: alleen opdracht 16, 17, 18

óf de opdrachten van Basisstof 4 in de ELO van Biologie & Verzorging voor Jou