Opgaven_SE3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Opgaven_SE3

Volkomen concurrentie 

> marktprijs = prijs individuele producent

Dus P=GO=MO

Volkomen concurrentie

Volkomen concurrentie

Volkomen concurrentie

Volkomen concurrentie

Kenmerken volkomen concurrentie:

- veel aanbieders

- homogeen product

- hoge transparantie

- toetreding markt makkelijk

- hoeveelheidsaanpasser

3.1.a Bepaal met behulp van de collectieve vraaglijn de marginale opbrengstenfunctie (MO). MO is 1e afgeleide TO

Stap 1: Qv herschrijven met P voorop waarbij Qv=q

> q=-P+4 > -P=q-4 > P=-q+4

Stap 2: stel TO functie op

TO= pxq= (-q+4)q= -q^2+4q

MO= TO'=-2q+4

b. Teken de MO-functie in de grafiek.

= Monopolie

3.1.a Bepaal met behulp van de collectieve vraaglijn de marginale opbrengstenfunctie (MO). MO is 1e afgeleide TO

Stap 1: Qv herschrijven met P voorop waarbij Qv=q

> q=-P+4 > -P=q-4 > P=-q+4

Stap 2: stel TO functie op

TO= pxq= (-q+4)q= -q^2+4q

MO= TO'=-2q+4

b. Teken de MO-functie in de grafiek.

= Monopolie

MO-lijn begint altijd op dezelfde positie als de TO-lijn op de y-as en eindigt op x-as precies in midden oorsprong en einde TO-lijn

3.1.c Bepaal met behulp van de aanbodfunctie de marginale kostenfunctie (MK).

Bij monopolie komt Qa overeen met afzetfunctie.

> Qa=q > Qa (=q) = 2P – 2 → 2P = q + 2 → P = MK = 0,5q + 1.

3.1.d/ Bereken de hoeveelheid en de prijs als de monopolist streeft naar maximale totale winst

> MO = MK

 -2q + 4 = 0,5q + 1 → 3 = 2,5q → q = 1,2.

 q invullen in prijsafzetfunctie=Qv

1,2 = -P + 4 → P = € 2,80

3.1.e Laat door middel van arcering in de grafiek zien welk deel van het consumentensurplus nu behoort tot het producentensurplus. (zie figuur)

3.1.f 

De deadweight-loss is de driehoek tussen het oude marktevenwicht, het punt berekend bij vraag d en het snijpunt tussen Qa en MO.

 Oude marktevenwicht: Qv = Qa → -P + 4 = 2P – 2 → -3P = -6 →

 P = 2, Qa = 2.

 Snijpunt Qa en MO door q = 1,2 in te vullen in MO: -2 × 1,2 + 4 = 1,6.

 Harberger-driehoek = ½ × (2,8 – 1,6) × (2 – 1,2) = 0,48 = € 480.000.

3.2.1 Bereken het subsidiebedrag in miljoenen euro's

Het subsidiebedrag is gelijk aan het verlies. 

Bij q = 60 geldt GO = 10.

TW = TO – TK

TW = 10 × 60 – (10 + 125/60) × 60 = -125 miljard cent

De subsidie bedraag € 1.250 miljoen.

3.2.b Bereken het verlies aan consumentensurplus in miljoenen euro’s in het geval dat HSV gaat streven naar maximale omzet.

De gemeentes overwegen om de subsidie af te bouwen. Wethouder Arakan stelt dat de onderneming in dat geval zal streven naar maximale omzet. Het verlies aan consumentensurplus dat hierdoor ontstaat, noemt zij ‘acceptabel.

De omzet is maximaal als MO = 0, dus bij q = 50.  De prijs stijgt van 10 naar 12,5.

De verandering van het consumentensurplus =  (12,5 – 10) × 50 + ½ × (12,5 – 10) × (60 – 50) = 137,5 miljard cent →   € 1.375 miljoen.

3.2.c Heeft wethouder Bhagavad gelijk? Leg het antwoord uit met behulp van de figuur

Wethouder Bhagavad heeft een andere mening. Volgens hem is het noodzakelijk om in een contract op te nemen dat HSV geen winst, maar ook geen verlies mag maken. ‘Als we dat niet doen, dreigt het gevaar dat HSV de prijzen met 75% zal laten stijgen.’

De wethouder heeft gelijk. Zonder afspraken kan HSV gaan streven naar maximale winst. MO snijdt MK bij q = 30 en P = 17,5. Dit is een stijging ten opzichte van de uitgangssituatie met (17,5 – 10)/10 × 100% = 75%.

HSV heeft de gemeenten laten weten het niet eens te zijn met het afschaffen van de subsidie en stelt met het oog op de lange termijn een verhoging van de subsidie voor. De directie belooft dat deze subsidie gebruikt zal worden voor onderhoud aan het materieel en niet om verliezen op de korte termijn op te vangen. De wethouders van vervoer vinden een belofte onvoldoende en dringen aan op contractafspraken om zo een principaal-agentprobleem te voorkomen.

3.2.d Noem een voorbeeld van zo’n contractafspraak en leg uit hoe deze afspraak een principaal-agentprobleem voorkomt. 

Extra uitleg examenonderdeel markten:

https://economiecompactonline.nl/vwo/begrippen_concept_markt.php

Extra uitleg maximale winst bij monopolie:

https://economiecompactonline.nl/vwo/maximale_winst_monopolie.php

Antwoord:

In het contract kan worden opgenomen dat HSV een aparte administratie bijhoudt voor het onderhoud. Zonder contractafspraken is er een principaal-agentprobleem. HSV heeft er belang bij om een deel van de subsidie te gebruiken om een verlies te dekken terwijl de gemeente wil dat het subsidiebedrag ten goede komt aan het onderhoud. De gemeente heeft last van asymmetrische informatie omdat zij niet precies kan weten hoeveel subsidie er nodig is voor het onderhoud. Met een aparte administratie kan de gemeente controleren dat het subsidiegeld inderdaad naar onderhoud gaat.