Vochtbalans

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Leerdoelen

Ik kan omschrijven hoe de regulatie en controle van de vochtbalans plaatsvindt en kan uitleggen wat afwijkende mictiepatronen zijn.

Het menselijk lichaam bestaat uit ...% water.

1. 30
2. 40
3. 60
4. 90

4 oorzaken van
vochtverlies

Verlies van vocht

• Via de luchtwegen ( 300 - 400ml)
• Via urine (wisselend)
• Via ontlasting (100ml per keer - bij diarree kan het oplopen tot enkele liters)
• Via de huid (500ml per dag) 

Hoeveel dagen kan een mens overleven zonder vocht?

1. 2-3 dagen
2. 3-4 dagen
3. 4-5 dagen
4. 5-6 dagen

Water in het lichaam

Iemand die 80 kilo weegt, bestaat voor ongeveer 48 liter uit water (60% van het lichaamsgewicht).

Dat is als volgt verdeeld:

35 liter intracellulair vocht;

9 liter interstitieel vocht (weefsel tussen de cellen);

2,5 liter bloedplasma;

1,5 liter transcellulair vocht (in verschillende lichaamsholten).

Functies van vocht

• Dient als oplosmiddel voor vele stoffen. 
• Functioneert als transportmiddel in de bloedbaan en in de lymfevaten. 
• De menselijke cel, bestaat voor het grootste gedeelte uit water. In deze waterige omgeving vindt de celstofwisseling plaats. 

H13, bladzijde 144

Casus ‘Ik heb zo’n dorst’

Mevrouw Graafland is 74 jaar. Sinds enkele weken heeft zij veel dorst. Door veel te drinken probeert ze haar dorst te lessen. Maar hoeveel mevrouw Graafland ook drinkt, de dorst komt telkens terug. Het valt haar op dat ze vaak naar het toilet moet om te plassen. De laatste tijd voelt ze zich vermoeid en soms heeft ze onverklaarbare jeuk over het hele lichaam.

Op een ochtend kan mevrouw Graafland niet meer uit bed komen, ze voelt zich te zwak. Als haar man haar iets te drinken brengt, weet ze niet meer wie hij is. De in allerijl gewaarschuwde huisarts vindt bij onderzoek een snelle pols en een lage bloeddruk. De huid van mevrouw Graafland is slap en haar ogen liggen diep in de oogkassen.  

Waar denk jij aan bij mevrouw?

Vervolg

De arts laat haar opnemen met ernstige uitdrogingsverschijnselen.

In het ziekenhuis worden sterk verhoogde bloedsuikerwaarden gevonden. Mevrouw Graafland krijgt grote hoeveelheden vocht per infuus, samen met medicijnen om de bloedsuikerwaarden te verlagen.

Na een week is zij weer thuis en hoewel zij nu dagelijks bloedsuikerverlagende medicijnen moet innemen, voelt ze zich weer de oude. De dorst en de jeuk zijn verdwenen.

Vochtbalans

Het lichaam houdt het waterpeil in evenwicht

• een vochtbalans bestaat uit een hoeveelheid ingenomen vocht en een hoeveelheid uitgescheiden vocht

Dus heel simpel; wat komt erin en wat gaat eruit.

Nieren regelen hoeveelheid vocht

Negatieve vochtbalans?

=> nieren produceren minder urine

Urine sterk geconcentreerd = donkergeel

Veel vocht in het lichaam?

=> nieren produceren meer urine

Urine waterig / kleurloos

Belangrijke hormonen regulatie vochtbalans:

Aldosteron = meer natrium vasthouden

ADH (antidiuretisch hormoon) = meer water vasthouden

Oorzaak overhydratie

1. Circulatiestoornissen (hartfalen)
   
2. Chronisch tekort aan eiwit in het bloed (ondervoeding, leverstoornis, nierziekten)
   
3. Nierbeschadiging
4. Afsluiting van de urinewegen door bijvoorbeeld nierstenen of een kwaadaardig gezwel

Behandeling overhydratie

Afhankelijk van oorzaak

1. Hartfalen: vochtafdrijvende middelen / plastabletten (diuretica)
2. Nierstoornissen: zoutbeperking
   
3. Oedeem in benen? Zwachtels / elastische kousen
   

Behandeling dehydratie (uitdroging)

Vocht toedienen evt met glucose en zout

Gevaar = hypovolemische shock

Tekort aan volume

Sterke bloeddrukdaling

Vitale organen krijgen te weinig bloed

Levensbedreigend!

Onmiddellijk vocht toedienen

Hypovolemische shock wordt veroorzaakt door een tekort aan volume in de bloedvaten. Dit kan gebeuren door ernstige inwendige of uitwendige bloedingen

vochtlijst bijhouden of wegen

Vochtbalans

De vochtbalans wordt gereguleerd door osmose, de nieren en de hormonen aldosteron en antidiuretisch hormoon (ADH).

Opdracht

Maak de verwerkingsopdrachten van pathologie HST 9, afwijkende vochtbalans 1 t/m 6 

en kijk het filmpje in Xerte over het RAAS.

Terugblik leerdoelen

Ik kan omschrijven hoe de regulatie en controle van de vochtbalans plaatsvindt en kan uitleggen wat afwijkende mictiepatronen zijn.

Ik heb nieuwe dingen geleerd

😒🙁😐🙂😃

Wat vond je van de les?

😒🙁😐🙂😃