Klein Houtdijk palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Klein Houtdijk palliatieve zorg

15 juni 2023

Onder curatieve zorg valt, het behandelen van een ziekte met als doel genezing

1. Waar
2. Niet waar

Onder palliatieve zorg valt:

1. Behoud van kwaliteit van leven
2. Gericht op kwaliteit van sterven
3. Zorg op maat
4. Alle antwoorden vallen onder palliatieve zorg

Voorwaarden om palliatieve zorg te geven aan een demente bewoner

Belemmerende factoren bij het geven van palliatieve dementiezorg

Bewoner met dementie en de mantelzorger kennen

Prognose onzeker na diagnose dementie

Inzet vroegtijdige zorgplanning 

Onvermogen van een demente bewoner om symptomen te melden

Voorwaarden om goede palliatieve zorg te geven aan demente bewoner:

1. Persoon met dementie en mantelzorger leren kennen
2. Zorgen voor deskundigheidsbevordering bij zorgverleners over palliatieve zorg bij mensen met dementie
3. Zorgen voor deskundigheidsbevordering over omgaan met mensen met dementie
4. Inzet vroegtijdige zorgplanning
5. Vroegtijdige inzet Zorgpad Stervensfase
6. Zorgen voor goede begeleiding van de zorgverleners

Belemmerende factoren bij verbinding tussen dementiezorg en palliatieve zorg. 

1. Gebrek aan erkenning dat dementie een progressieve, ongeneeslijke ziekte is
   
2. De term palliatieve zorg is verwarrend
   
3. Onzekere prognose na diagnose dementie
   
4. De gedachte dat palliatieve zorg iets is wat naast de dementiezorg wordt toegepast
5. Onvermogen bij persoon met dementie om klachten (pijn en ander ongemak) te melden
6. Onbekendheid bij medewerkers over de inzet van consultatieteams palliatieve zorg
7. Zorgverleners zijn gewend om te werken met zorg(leef)plannen.
8. Geen aandacht voor emoties (waaronder rouwverwerking) bij zorg- verlener van dementiezorg

ACP gesprekken
(vroegtijdige zorgplanning)

Suprise question

Moeite met kauwen of slikken;

Moeite met het bepalen van de temperatuur van het eten;

Heel langzaam eten;

Veel aansporing nodig hebben om te eten;

Het niet meer herkennen van eten en drinken

Je spreekt van terminale fase, als de levensverwachting korter is dan 3 weken.

1. waar
2. niet waar

Je spreekt over de stervensfase:

1. Als het bewustzijn verminderd is
2. Als iemand niet meer eet en drinkt
3. Als de ademhaling veranderd is
4. Alle antwoorden zien we in de stervensfase

Als je oud bent, hoort pijn erbij. Ouderdom komt nu eenmaal met gebreken

1. Waar
2. Niet waar

Ongeveer de helft van de verpleeghuis bewoners, heeft te maken met pijn.

1. Waar
2. Niet waar

Mensen met een vorm van dementie, zijn gevoeliger voor pijn.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe herken je pijn/ongemak
bij demente bewoner?

www.free-learning.nl

Wat wordt aan medicatie gegeven bij pijn?

• Orale medicatie: Paracetamol, NSAID's, langwerkende, kortwerkende Oxycodon
  
• Buccale medicatie: Effentora tablet, Actiq (lolly)
• Sublinguale medicatie: Abstral
• Nasale medicatie: Fentanyl of Instanyl spray
• Dermale medicatie: Fentanylpleister, of BuTrans pleister
• Subcutane medicatie: Morfine 

Hoe herken je eetproblemen
bij demente bewoner?

Moeite met kauwen of slikken;

Moeite met het bepalen van de temperatuur van het eten;

Heel langzaam eten;

Veel aansporing nodig hebben om te eten;

Het niet meer herkennen van eten en drinken.

wat kunnen de gevolgen zijn van eetproblemen?

1. Onbedoeld gewichtsverlies
2. Gewichtstoename en overgewicht
3. Uitdroging en obstipatie
4. Alle antwoorden zijn mogelijk

Oorzaken van gewichtsverlies kunnen zijn:

1. Onrust/loopdrang zorgt voor meer energie verbruik
2. Verminderde eetlust
3. Door ziekte, pijn of verstopping
4. Alle antwoorden zijn mogelijk

Redenen waarom mensen onbedoeld aankomen

1. Door minder beweging
2. Grote veranderingen in het eten en drinken
3. Ontremming in eetgedrag
4. Verandering van leefsituatie
5. Door gebruik van medicatie

1.Bijvoorbeeld na een operatie,

tijdens ziekte, of wanneer iemand

in een rolstoel terecht komt.

2.Zoals: vaker op een dag gaan eten

of meer gaan eten tijdens de maaltijden. Ook kan iemand iets anders

gaan eten of drinken dan normaal.

Bijvoorbeeld vruchtensap in plaats

van water, of roomtoetjes in plaats

van magere yoghurt.
3.Iemand begint met eten en gaat

automatisch door. Door de hersenschade lukt het zelf niet meer om

het eetgedrag te stoppen

4.Na eerdere zelfverwaarlozing thuis,

opeens met de pot mee-eten

wanneer iemand is komen wonen

op een zorgafdeling.

5.als antipsychotica,

antidepressiva, corticosteroïden,

anti-epileptica.

Wanneer moet je alert zijn op (mogelijke) slikproblemen?

• Hoesten voor, tijdens of na het eten.
• Regelmatig hoest na een maaltijd
• Achterblijvende etensresten in de mond heeft
• Pijn of moeite aangeeft bij het kauwen of slikken
• Speeksel of eten uit de mond verliest

Kenmerken uitdroging

1. donkere sterk ruikende urine
2. dorst en weinig plassen

3. harde ontlasting of obstipatie
4. verwardheid, onduidelijk praten

5. sufheid, duizeligheid en snel vallen

6. huidturgor is droog

Hoe begeleid je naasten bij eetproblemen bij de demente bewoner?

PAUZE

Wat weten jullie van
palliatieve sedatie?

Definitie

Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levensfase, met als doel om het lijden van de patiënt te verlichten.

De indicatie stelling voor palliatieve sedatie blijft de verantwoordelijkheid voor artsen!

Hoe vaak (bij benadering) wordt continue palliatieve sedatie in heel Nederland toegepast in een chronisch zorgtraject?

4.500 x

9.000x

18.000x

36.000x

18.000 keer per jaar gemiddeld.

De belangrijkste aanpassingen in de herziene richtlijn palliatieve sedatie

• Multidisciplinaire samenwerking als uitgangspunt
• In principe een gevolg van een palliatief zorgtraject
• Concrete handvatten voor voorlichting aan patiënt en naasten (verwachtingsmanagement)
• 3 vormen van sedatie met medicatie en doseringsschema's
• Overweging levomepromazine eerder in te zetten
• Bij stap 3 consultatie verplicht en plaats voor fenobarbital

Multidisciplinaire samenwerking

• Stel vast wie de arts is die bij indicatiestelling van palliatieve sedatie betrokken is.
• Stel vast wie de regiebehandelaar is en wie het aanspreekpunt is voor patiënt en naasten.
• Zorg voor schriftelijke samenwerkings afspraken over verantwoordelijkheden en bevoegdheden.

Voorlichting aan patiënt en naasten

• Stel de patiënt en naasten een gesprek voor over de palliatieve fase (incl. palliatieve sedatie) bij de markering van de palliatieve fase, tijdens de palliatieve fase en bij dreigende refractaire symptomen in de laatste weken.
• Bespreek waarden, wensen, behoeften, angsten en zorgen van patiënten en naasten, ten aanzien van de  laatste levensfase en de stervensfase

Voorlichting wanneer besloten is tot continue sedatie

• Vraag naar wensen van patiënt en naasten over de uitvoering, afscheid nemen, waken etc.
• Leg uit dat de patiënt niet per definitie (diep) in slaap wordt gebracht en dat het effect wordt gemeten aan de hand van het comfort van de patiënt. Vertel dat het soms even duurt voordat het gewenste effect bereikt is en dat de sedatie enkele dagen kan duren en soms langer.

Voorlichting wanneer besloten is tot continue sedatie

(vervolg) 

• Leg uit dat kunstmatige toediening van vocht en/of voedsel niet nodig is en dat deze gestopt wordt bij aanvang van continue palliatieve sedatie.

Voorbereiding

• Informeer patiënt en naasten over de uitvoering
• Informeer alle andere zorgverleners
• Stel een stappenplan/werkplan op 
• Stel een monitoringsplan op, een belangrijk criterium voor een evt. aanpassing van het beleid, is de mate van  (dis)comfort van de patiënt.
• Zorg voor de benodigde medicatie en toedingsmaterialen
• Breng een urinekatheter in
• Zet indien nodig de ICD uit.

3 soorten sedatie

Intermitterende sedatie =  kortdurend sederen

Continue sedatie:
voorwaarde binnen 2 weken te verwacht overlijden en er moet een refractair symptoom zijn

Acute sedatie: 

bij grote bloedingen, inklemming hersenen, waarbij overlijden binnen minuten tot uren is.

Welke medicatie wordt ingezet bij palliatieve sedatie?

Wanneer er sprake is van dyspnoe en pijn, wordt hierbij ook altijd morfine gegeven.

palliaguide.nl

Verslaglegging tijdens de sedatie

• de geschatte termijn tot overlijden en de gezondheidstoestand van de patiënt;
  
• de indicatie voor palliatieve sedatie;
  
• de opvattingen van de patiënt en naasten;
  
• de eventuele uitkomsten van consultatie;
  
• de toegepaste middelen en doseringen;
  
• eventuele andere interventies en toegediende middelen;
  
• wanneer en door wie de dagelijkse monitoring plaatsvindt.

Zorg voor naasten en zorgverleners

• Bespreek welke rol naasten tijdens de palliatieve sedatie kunnen en willen hebben. 
• Bespreek een palliatieve sedatie altijd voor met alle betrokken zorgverleners.
• Heb als zorgverleners onderling aandacht voor elkaars emoties. Besteed aandacht aan de thema’s veiligheid, collegiale aandacht en ondersteuning.