Uitleg over CSE

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Centraal Schriftelijk Examen (CSE)

• Maandag 19 mei van 9.00 tot 11.30 uur.

• Examenthema “Kunst en leven”
  
• Het CSE gaat over alle kunstgeschiedenis van Romaans t/m heden, waarbij de nadruk ligt op:
  - de Barok
  - alle stromingen na 1800

Wat wil je graag weten over het CSE?

Opbouw examen

• Opgavenboekje (zonder nietjes).
• Kleurenbijlage met afbeeldingen.
• Ca. 30 vragen in 2,5 uur (5 min per vraag).

• Meerdere vraagblokken.
• 2D, 3D, toegepaste kunst en architectuur.
• Verschillende tijdsperiodes vergelijken. 
  
  
• Uitleg nieuwe kunstwerken in tekstvlakken.
• Tussen de tekst genummerde ‘figuren’. Niet verwarren met afbeeldingnummers!

Opbouw vraagblok

• Inleiding met informatie over de kunstenaar(s)/stroming.
• Inleidende kijkvraag en/of vragen over de aspecten van de voorstelling/vormgeving. 
• Kunsthistorische vragen (meestal R) en/of vragen over materiaal, techniek en functie. 
• Meer informatie en vragen, waardoor inzicht ontstaat. 
• Afsluiting met inzichtvraag en/of meningsvraag.
  -Héél soms meerkeuzevraag (begrippen)-

Wat is de beste manier om te leren voor het CSE?

1. Begrippen leren.
2. Samenvattingen maken van het Kunstboek.
3. LessonUps leren.
4. Oude examens oefenen.

Leren

• Ca. 400 begrippen. Niet leren, maar woordenboek gebruiken. 
• Kunstgeschiedenis: kenmerken van stromingen leren. Geen jaartallen, kunstenaars, e.d. 
• Aspecten van de voorstelling - vormgeving.
• Oude examens op www.examenblad.nl 
    - Vul bovenin een jaartal en havo in.
    -  Kies bij vakken  “kunstvakken en lo” =>
      “Handvaardigheid havo”.
  
• Zie "Tips voor het examen" op Teams. 

Kunst en leven

Kunst en leven

• Leven van kunst.
  Over het beroepsmatige leven van de kunstenaar.
• Leven voor, in en met kunst.
  Over het persoonlijke leven van de kunstenaar.

Vincent van Gogh, "Portret van Dr. Gachet", 1890

Vincent van Gogh leefde voor de kunst, maar verkocht tijdens zijn leven slechts één schilderij. 

Dit schilderij werd in 1990 geveild voor 82,5 miljoen dollar (ongeveer 73,45 miljoen euro). 

7 vraagstellingen bij het thema "Kunst en leven"

1. In hoeverre verschilt de beroepspraktijk van een kunstenaar uit de 20e of 21e eeuw met die van de kunstenaar uit de middeleeuwen, renaissance, barok of negentiende eeuw? 
   
   
2. In hoeverre is in de loop der tijd de maatschappelijke status en de sociaaleconomische positie van de kunstenaar veranderd?
   
   
3. Hoe en waarom presenteert de kunstenaar zich op een bepaalde manier in zijn werk (bijvoorbeeld in een zelfportret)?
   
   
4. Hoe en waarom wordt het leven van de kunstenaar of diens visie op de maatschappij zichtbaar in zijn werk?
   
   
5. Hoe en waarom wordt de kunstenaar door anderen gezien en verbeeld (bijvoorbeeld door andere kunstenaars of de pers)?
   
   
6. In hoeverre weerspiegelt het atelier of de woning van de kunstenaar zijn of haar visie op (kunst en) het leven?
   
   
7. Hoe en waarom maakt de kunstenaar zijn eigen leven tot onderdeel van zijn kunst?

1. Beroepspraktijk van een kunstenaar

• Middeleeuwen: geen kunstenaar, maar ambachtsman. Werkt in dienst van god.
• Renaissance en Barok: kunstenaars signeren hun werk en zijn bekend. Levendige handel in kunst, ook particuliere opdrachtgevers. 
• 19e eeuw (o.a. Romantiek en Realisme): “Kunst om de kunst”, kunstenaars werken autonoom en verkopen daarna pas.
• Nu: grote verschillen in inkomsten en werkwijze. Je moet ook ondernemer zijn. 

Jean Fouquet, "Tempel van Salomo", 1465

Artistieke familiewerkplaats: de vader bewerkt hout, de moeder is wol aan het spinnen en het kind is hulpje en leert het vak al doende.

In het atelier van Jeff Koons in New York werken vele assistenten mee om tegemoet te komen aan de

vraag van de kunstmarkt naar zijn werk.

Jean Bourdichon, "Le Travail", 15e eeuw

Jeff Koons (1955-heden) in zijn atelier

2. Maatschappelijke status en sociaaleconomische positie 

3. Hoe en waarom presenteert de kunstenaar zich op een bepaalde manier in zijn werk?

Rembrandt schilderde in zijn leven heel veel zelfportretten. Hij had hier meerdere redenen voor: 

• Geen model nodig. 
• Oefenen: bijv. gezichtsuitdrukkingen en   houdingen.
• PR: laten zien hoe vaardig hij was, zodat   opdrachtgevers ook een portret lieten   maken. 
• Status tonen: hij beeldde zichzelf vaak welvarend af. 

4. Hoe en waarom wordt het leven van de kunstenaar of 

diens visie op de maatschappij zichtbaar in zijn werk?

Grayson Perry, "The Walthamstow Tapestry" 2009

Grayson Perry gebruikt zijn eigen leven als inspiratie voor zijn kunst. Dit tapijt stelt de levensloop van een mens voor met links de geboorte en rechts de dood. Je ziet de persoon veranderen van meisje naar man. Hij geeft hiermee zijn visie op de maatschappij, namelijk dat gender veranderlijk kan zijn.

5. Hoe en waarom wordt de kunstenaar door anderen gezien en verbeeld (bijvoorbeeld door andere kunstenaars of de pers)?

Kunstenaars als superhelden in 'biopics': films over hun leven. Dat Frida Kahlo de enige vrouwelijke kunstenaar is in deze selectie, is geen toeval: de meeste kunstenaarsbiopics gaan over mannen.

6. In hoeverre weerspiegelt het atelier of de woning van de 

kunstenaar zijn of haar visie op (kunst en) het leven?

Piet Mondriaan in zijn atelier.

Francis Bacon in zijn atelier.

7. Hoe en waarom maakt de kunstenaar zijn eigen leven tot onderdeel van zijn kunst?

Tracy Emin werd bekend met brutale, directe en vaak shockerende werken, zoals "My

Bed". Door haar eigen, vieze bed rechtstreeks in een museumzaal te plaatsen,  wordt de kijker geconfronteerd met een sombere periode uit Emins leven. Ze kwam namelijk 4 dagen lang niet uit haar bed. Zo eerlijk en direct had nog nooit een kunstenaar de minder mooie kanten van zijn of haar leven gepresenteerd.

Tracey Emin "My Bed", 1998