Hoofdzin en bijzin - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdzin

Bijzin

Samengestelde / enkelvoudige zinnen 

Leerdoel

Je kunt aangeven of een samengestelde zin bestaat uit een hoofdzin en een bijzin óf uit twee hoofdzinnen.

Persoonsvorm

De kat wil graag voer hebben. 

Persoonsvorm? 

Zet de zin in een andere tijd -> De kat wilde graag voer hebben.

Enkelvoudige zin 

Samengestelde zin 

De allerleukste school van Nederland, het JFC, heeft pas een heel leuk schoolfeest gehad. 

Omdat Jenny voetbal erg leuk vindt, gaat zij vanavond een wedstrijd kijken.

Ik noteer de datum van jouw verjaardag in mijn agenda. 

Enkelvoudige zin:

1 persoonsvorm

-Hij is heel blij. 

-De allerleukste school van Nederland, het JFC, heeft pas een heel leuk schoolfeest gehad. 

Samengestelde zin :

Meerdere persoonsvormen

-Hij fietst naar school en is heel blij. 

-De hockeywedstrijd is heel spannend, daarom zit ik op het puntje van mijn stoel.

hoofdzin/bijzin

Toen Joseph wegrende, gingen de andere jongens hem achterna.

Persoonsvorm? 

Onderwerp? 

hoofdzin/bijzin

Toen Joseph wegrende, gingen de andere jongens hem achterna.

Persoonsvorm

Persoonsvorm

Onderwerp

Onderwerp

Hoofdzin of bijzin?

(bijna) nooit andere

Wat is een kenmerk van een bijzin?

o = onderwerp

pv = persoonsvorm

1. de pv staat voorin de zin
2. tussen o & pv kunnen andere onderdelen staan
3. er zitten meerdere pv's in de bijzin
4. o en pv staan naast elkaar

Ik bedoel hier natuurlijk 'staan', maar anders valt het antwoord weg!

Persoonsvorm

Persoonsvorm

Onderwerp

Onderwerp

Toen Joseph wegrende, 

gingen de andere jongens   hem achterna.

Persoonsvorm

Persoonsvorm

Onderwerp

Onderwerp

Toen Joseph wegrende, 

gingen de andere jongens   hem achterna.

Persoonsvorm

Onderwerp

Toen Joseph wegrende, 

Toen Joseph wegrende,

Toen Joseph hard wegrende,

Toen Joseph bibberend wegrende,

Toen Joseph wegrende, 

-gingen de andere jongens 

hem achterna.

-gingen niet de andere jongens 

hem achterna. 

-gingen snel de andere jongens hem achterna.

gingen de andere jongens   hem achterna.

bijzin

hoofdzin

Persoonsvorm

Persoonsvorm

Onderwerp

Onderwerp

Toen Joseph wegrende, 

gingen de andere jongens   hem achterna.

bijzin + hoofdzin 

hoofdzin + hoofdzin 

hoofdzin + bijzin

hoofdzin + hoofdzin + bijzin

hoofdzin + bijzin + bijzin

Evelien werkt bij de bakker, want zij bakt graag koekjes. 

Evelien werkt bij de bakker, want zij bakt graag koekjes, omdat zij die zo lekker vindt. 

Als je vanavond langskomt, zal ik je het allerlaatste nieuwtje vertellen. 

Ik kom vanavond langs en ik vertel jou dan het laatste nieuwtje. 

Toen opa rookte, vond ik dat vies.

Combinaties samengestelde zin

Een samengestelde zin kan zijn opgebouwd uit de volgende zinnen:

- hoofdzin + hoofdzin

- hoofdzin + bijzin (of andersom)

- één of meer hoofdzin(nen) + één of meer bijzin(nen

Houd daar rekening mee!

Waarom fout?
In de vakantie heb ik veel legpuzzels gemaakt, ik verveelde me te pletter.

1. losstaand zinsgedeelte (bijzin)
2. zinnen aan elkaar geplakt (hoofdzinnen)

Waarom fout?
Ik kreeg enorm veel cadeaus. Omdat ik jarig ben.

1. losstaand zinsgedeelte (bijzin)
2. zinnen aan elkaar geplakt (hoofdzinnen)

De begrenzing tussen Nederland en België is voor een groot deel kunstmatig: ze berust op afspraken.

Hier is de begrenzing aangegeven door...

Gisteren was ik niet op school. Vandaag ben ik er weer.

1. Bijzin - bijzin
2. Hoofdzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. Bijzin - hoofdzin

We hebben zin in de vakantie, omdat het dan weer carnaval is.

1. Hoofdzin - bijzin
2. Bijzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - hoofdzin
4. Bijzin - bijzin

Tegenwoordig lijkt de aarde steeds meer op te warmen, daardoor smelten de ijskappen.

1. Hoofdzin - hoofdzin
2. Bijzin - bijzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. Bijzin - hoofdzin